29 Nisan 2024 Pazartesi / 21 Sevval 1445

Washington düğmeye bastı İran’ın Gezi’si başladı

İran’da ekonomik taleplerle başlayan sokak gösterileri kısa sürede rejim karşıtı kalkışmaya dönüştü. Ortadoğu’da Tahran’ı tehdit olarak gören ABD, vakit kaybetmeden muhaliflere destek çağrısı yaptı.

31 Aralık 2017 Pazar 07:00 - Güncelleme:
Washington düğmeye bastı İran’ın Gezi’si başladı

İran’ın Raşt, Meşhed, Kirmanşah, İsfahan, Tebriz, Hamadan, Kum ve Tahran kentlerinde halk yüksek enflasyon, işsizlik ve yolsuzluğu protesto etmek adına sokağa çıktı. Üç günde ülkenin dört bir yanına yayılan gösteriler, kısa sürede Ayetullah Ali Hamaney ve Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’yi hedef alan bir kalkışmaya dönüştü. Protesto gösterilerin hayat pahalılığını eleştirerek başlayan eylemciler, “Mollalar dışarı”, “Diktatöre ölüm”, “Hamaney hükümeti terk et”, “İslami cumhuriyete hayır”, “Hayatım Gazze için değil, Lübnan için değil, İran içindir” sloganlarıyla rejim değişikliği isterken Reuters haber ajansı 52 kişinin gözaltına alındığını bildirdi. Meşhed Devrim Konseyi Başkanı Hüseyin Haydari gözaltıların nedeninin ‘sert sloganlar atılması’ olduğunu duyurdu.

STAR  YAZMIŞTI

Star gazetesi, 6 Temmuz 2017’deki nüshasında Washington’ın Tahran’da kalkışma tasarladığı tespitini yapmıştı.

‘ARKASINDA BİRİ VAR’

Başkent Tahran’da üniversite öğrencileri ile polisler arasında sert çatışmalar yaşanırken, Fars haber ajansı Meşhed’deki protestocuların sayısının bin 200’e vardığını kaydetti. Konu hakkında açıklama yapan İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı İshak Cihangir, ‘ülkedeki bazı olayların ekonomik sorunlardan kaynaklandığını ancak anlaşıldığı kadarıyla arkasında başka şeylerin de olduğunu’ ifade etti. Eylemlerin İslam devriminin kalbi olarak bilinen Kum kentine de sıçraması akıllara eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad’a destek verenleri getirirken, göstericilerin ABD destekli Halkın Mücahitleri’ne ait flamalar taşıması dikkat çekti. 

ABD TETİKTE

Kürtlerin yoğun olarak yaşadığı bölgelerde ise gösterilere Mesud Barzani’nin kontrolündeki İran KDP’si öncülük etti. Öte yandan, 2009’da rejim destekçilerinin düzenlediği gösterileri anma amacıyla yüzlerce kişi de İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’e destek için sokaklara çıkarak muhaliflere karşılık verdi.

Muhalif örgütlerin aktif olarak katıldığı gösterilere ilk destek ABD Başkanı Donald Trump’tan geldi. İran›da devam eden protestolara ilişkin Twitter’dan açıklama yapan Trump, “İran yönetimi, kendini ifade hakkı da dahil kendi halkının haklarına saygı göstermelidir” dedi. Gösterilerin ‘barışçıl’ olduğunu vurgulayan Trump, “Rejimin yolsuzluklarından ve ülkenin varlığını yurt dışında terörizme harcamasından bıkmış olan İran vatandaşlarının barışçıl protestolarıyla ilgili bilgiler geliyor. Dünya bu süreci izliyor” ifadelerini kullandı. ABD Dışişleri Sözcüsü Heather Nauert tutuklamalardan dolayı Tahran’ı kınarken, İran’dan yanıt gecikmedi. Dışişleri Sözcüsü Behram Kasımi anayasanın kanuni yollardan dile getirilen demokratik istekleri desteklediğini söyledi. ABD’nin son 70 yılda İran’da darbeleri kışkırttığını hatırlatan Kasımi, “Amerikalılar fikir belirtecek durumda değil” diye konuştu. 

Kalkışmanın sembolü beyaz başörtülü kadın

İran’da üç gündür devam eden gösterilerde muhalifler, beyaz başörtüsünü çıkararak bir sopaya bağlayan kadını kalkışmanın sembolü yaptı. Göstericinin resimleri sosyal medyada paylaşılırken, darbe figürüne özel bir de logo tasarlandı. Beyaz başörtülü kadın figürü, Gezi kalkışmasında propagandası yapılan ‘kırmızılı kadın’ı hatırlattı.

ADIM ADIM DARBE PLANI

- Trump’ın yemin ederek başkanlığa başlamasının ardından Demokrasiyi Savunma Vakfı Başkanı Mark Dubowitz, hükümete İran’da rejim değişikliğine dair bir rapor sundu. Raporda Polonya’daki Solidarnocs gibi ekonomik talepler altında muhalefetin birleştirilebileceği vurgulandı.

- Cumhuriyetçi Senatör John McCain, İslam Devrimi’nden sonra ülkeden kaçan solcu Halkın Mücahitleri lideri Meryem Rajavi ile 15 Nisan’da Arnavutluk’ta bir araya geldi.

- İran’da Kürtlerin yoğun olarak yaşadığı bölgelerde aktif siyaset yapan Mesud Barzani kontrolündeki İran KDP’si, 1 Mayıs’ta Tahran yönetimine karşı silahlı mücadele kararı aldı. 

- El Kaide lideri Ladin’i öldürülmesi operasyonun mimarı, ‘Ayetullah Mike’ olarak bilinen Michael D’Andrea, 4 Haziran’da CIA’in İran operasyonlarının başına atandı.

- İran’ın başkenti Tahran›da ilk defa DEAŞ saldırısı düzenlendi. Meclis ve Humeyni’nin türbesini hedef alan teröristlerin, ‘Halkın Mücahitleri taktiği’ olarak bilinen siyanürlü kapsül kullanarak intihar etmesi dikkat çekti.

- Senatör McCain, 18 Haziran’da ABD Kongresi’nde eski İran Şahı Muhammed Rıza Pehlevi’nin oğlu Reza Pehlevi’yi ağırladı. Kritik toplantının ardından ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson “İran’da  rejim değişikliğini yumuşak bir şekilde yapmak için ülke içindeki grupları destekliyoruz” dedi.

- İranlı muhalif Amir Taheri Washington ile Şah yanlıları arasında bir iletişim kanalı olduğunu doğruladı.  McCain’in Şah ve muhalif işadamlarıyla çalıştığını yazdı.