10 bin 693 proje hayat buldu

Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti eş finansmanı ile Türkiye’nin 42 ilinde uygulanan IPARD programı sayesinde faydalanıcılara yüzde 50 ile yüzde 70 arasında değişen hibe destekleri sağlanıyor. Tarım Ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK) Bursa İl Koordinatörlüğü Yerinde Kontrol Memuru Mahmut Güngör, katıldıkları 8’inci Tavukçuluk ve Teknolojileri Uluslararası İhtisas Fuarı’nda Ticaret Gazetesi’ne IPARD hakkında merak edilenleri anlattı.

TKDK nasıl kuruldu ve ne yapar?

Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK), Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının ilgili kuruluşu olarak, 5648 sayılı “Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun” ile 18 Mayıs 2007 de kuruldu. TKDK Bursa İl Koordinatörlüğü ise 2012 yılında kuruldu. Kurumun kuruluş amacı Ulusal kalkınma plan, program ve stratejilerinde öngörülen ilke ve hedefler çerçevesinde, Avrupa Birliği ve uluslararası kuruluşlardan sağlanan kaynakları da kapsayacak şekilde, kırsal kalkınma programlarının uygulanmasına yönelik faaliyetleri gerçekleştirmek. Bu amaç doğrultusunda Katılım Öncesi Yardım Aracı(IPA)’nın bileşenlerinin 5’incisi olan IPARD (Kırsal Kalkınma) Programını uyguluyor.

TKDK’nın kuruluş amacı nedir?

Yerel potansiyel ve kaynaklara dayalı olarak kırsal ekonominin rekabet gücünün yükseltilmesi, gelir ve istihdam imkânlarının artırılması ve çeşitlendirilmesi, insan kaynaklarının ve örgütlenme düzeyinin geliştirilmesi, fiziki ve sosyal altyapı hizmetlerinin yaygınlaştırılması, etkinleştirilmesi ve yaşam kalitesinin iyileştirilmesi, kırsal çevrenin, doğal ve kültürel varlıkların korunarak geliştirilmesi suretiyle kırsal toplumun refahının artırılması amaçlarıyla kuruldu.
     Bu uyum çalışmalarının amacı, ülkemizin insan kaynakları potansiyelinin nicel ve nitel özelliklerini de dikkate alarak halkımızın ihtiyaçlarının giderilmesi, mevcut doğal ve finans kaynakları ile yapay olarak elde edilebilecek tüm imkânların en akılcı bir şekilde kullanılmasıdır.

TKDK’nın kırsal alanları geliştirirken önemsediği ilkeler nelerdir?

TKDK, kırsal ve tarımsal kalkınmayı bir bütün olarak ele almaktadır, AB’nin tarım ve kırsal kalkınma politikalarına uyumunun sağlanması gerekirken, ulusal kalkınma planları ile uyumlu kırsal kalkınma projelerinin hayata geçirilmesi gerekiyor. Kırsal kalkınmaya yönelik tüm projelerin yürütülmesinde ilgili kuruluşlar arasında koordinasyon sağlıyor ve yerel yönetimler, sivil toplum örgütleri ve yararlanıcıların karar alma ve uygulama süreçlerine katılımı sağlanıyor. Kırsal alanlara yönelik etkili bir finansman sisteminin oluşturulması, doğal kaynaklarımızın sürdürülebilir bir şekilde kullanılması göz önünde bulunduruluyor.

 IPARD nedir?

IPARD Katılım Öncesi Yardım Aracı(IPA)’nın  5’inci Bileşenidir. I PARD programının amacı Katılım sürecinde aday ülkelere; AB Ortak Tarım Politikası (OTP) ile ilgili müktesebatın uygulanmasına destek olmak ve Tarım sektörü ile kırsal alanların sürdürülebilir gelişimine katkıda bulunuyor. IPARD Programının hedefleri uzun vadede kırsalda dezavantajlı grupların; kadınların ve gençlerin güçlenmesine vesile olacak stratejik adımlar içeriyor. Program hazırlanırken kırsal kalkınmanın sağlanmasında kadınların ve gençlerin toplumdaki konumlarının iyileştirilmesi ve finans kanallarına erişimin kolaylaştırılması ihtiyacı gözetilerek  IPARD Programı 2 kısımda uygulanıyor.

IPARD programı nerelerde uygulanıyor? Ne kadar hibe desteği sağlıyor?

IPARD I 2007-2013 yılları arasında, IPARD II 2014-2020 yılları arasında uygulanıyor, ancak akreditasyon süreci göz önüne alındığında IPARD programına N+3 kuralı  uygulanmıştır. N+3 kuralı ile IPARD I programının 2016 yılının sonuna kadar uygulanması sağlanmıştır. IPARD II programı da 2017-2023 yılları arasında uygulanacak. Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti eş finansmanı ile Türkiye’nin 42 ilinde uygulanan IPARD programı sayesinde faydalanıcılara yüzde 50 ile yüzde 70 arasında değişen hibe destekleri sağlanıyor.  

Programda hangi yatırımlara destek sağlanıyor?    

IPARD I Programında desteklenen et ve süt besiciliği, et süt su ürünleri işleme tesisleri, kesimhaneler, meyve ve sebze paketleme ve depolama tesisleri, arıcılık, süs bitkisi yetiştiriciliği, tıbbi ve aromatik bitkiler, yerel ürünler, el sanatları, kırsal turizm ve kültür balıkçılığına ek olarak IPARD II programında manda sütü, manda eti, yumurta tavukçuluğu, kaz yetiştiriciliği ve mantar üretimi eklendi. Ayrıca yenilenebilir enerji yatırımları ile makine parkları da yeni sektörler olarak destek kapsamına alındı.

Desteklenen sektörlere yenileri eklenecek mi?

IPARD II Programında et ve süt üretiminde hibe oranı üst sınırı yüzde 65’ten yüzde 70’e; arıcılık, bitkisel üretim, yöresel ürünlerin işlenmesi, kırsal turizm ve kültür balıkçılığına verilen destek oranı ise yüzde 50’den yüzde 65’e çıkarıldı. Kırsal alanlarda yaşam kalitesinin ve istihdam olanaklarının artırılarak tarım ve gıda sektörlerinin sürdürülebilir modernizasyonunu ve AB standartlarına yükseltilmesini amaçlayan TKDK, IPARD II ile yeni sektörlere verdiği desteklerle kalkınmanın öncü kurumlarından biri olmayı hedefliyor.

Ülke genelinde IPARD ne kadar destek sağlamıştır? 

IPARD I programının uygulanması için öncelikle 2007 yılında 20 ilde koordinatörlük kurulmuştur. Bu 20 koordinatörlük 2011 yılında proje kabulüne başlamış ve toplamda 8 çağrı dönemi geçirmişlerdir. Daha sonra 2012 yılında  içerisinde Bursa İl Koordinatörlüğünün de yer aldığı 22 ilde koordinatörlük kurulmuştur. Toplamda 42 ilde faaliyet gösteren TKDK 2013 yılından sonra 7 çağrı ilanına çıkmıştır. Toplamda 1. Faz iller 15 2. Faz iller ise 7 çağrı dönemi geçirmişlerdir. Sonuç olarak IPARD I programı 2016 yılı sonu itibariye tamamlanış olup Türkiye genelinde toplamda 15 Çağrı ilanına çıkılmış olup 10693 proje hayat bulmuştur.10693 proje için faydalanıcı katkısıyla birlikte toplamda 6,77 milyar TL yi bulan yatırımlar için  3,15 miyar TL hibe desteği sağlanmıştır.

TKDK’nın Bursa’daki çalışmalarından bahseder misiniz?

Bursa’da 2013 yılından itibaren 7 çağrı ilanına çıkan TKDK, ilk 7 çağrı sonucunda toplam 228 proje ile sözleşme imzalamıştır. Bu 228 projenin toplam uygun harcama tutarı 183 Milyon TL toplam yatırım tutarı 228 milyon TL’dir. IPARD I kapsamında sözleşmeye bağlanan projelerin 220 adeti tamamlanmıştır. Tamamlanan projelerin uygun  harcama tutarı 150 milyon TL  toplam yatırım tutarı 207 milyon TL’dir. 220  yatırım için  yaklaşık 81,9 Milyon TL hibe ödemesi gerçekleştirildi. Tamamı Avrupa Birliği standartlarında olmak üzere 24 adet süt üreten, 28 adet kırmızı et ve 7 kanatlı eti üreten tarımsal işletmenin kurulmasına hibe destekleri ile katkı sağlanmıştır. Yine AB standartlarında gıda güvenliği, hijyen ve çevre koşullarına sahip 1 adet süt işleme, 1 adet süt toplama merkezi, 4 adet et işleme tesisleri , 9 adet meyve-sebze işleme ve paketleme kapsamında soğuk hava deposu IPARD fonları ile Bursa’mıza kazandırıldı. Ayrıca Bursa’ya kazandırmış olduğumuz 2 adet kesimhane, tesisi sektördeki en modern tesislerdir. Kırsaldan kente göçü önlemek, istihdam ve iş olanaklarını artırmak için atılan adımlar kapsamında ise: 131 adet çiftlik faaliyetlerinin çeşitlendirilmesi ve geliştirilmesi, 9 adet Yerel Ürünler ve El Sanatları, 6 adet Kırsal turizm yatırımlarına hibe destekleri verildi.

 Genç ve kadınlara pozitif ayrımcılık

Diğer taraftan, gençlere ve kadınlara uyguladığımız pozitif ayrımcılıkla, 83 adet 40 yaş altı Genç Yatırımcının 31 adet  kadın girişimcimizin projesi Bursa’da hayat buldu. IPARD kapsamında hibe desteği verdiğimiz yaklaşık 37 bin makine-ekipmanın yanı sıra,  geçtiğimiz dönemde ayrıca Kurumumuz tarafından 97 adet traktör alımı desteklendi. Bursa’nın 17 ilçesinde IPARD programı ile hayat bulan projelerde 39 proje ile Mustafakemalpaşa ilçemiz ilk sırada yer alır iken ödenen hibe desteği olarak  bakıldığın da yaklaşık 25 milyon TL’lik hibe desteği ile Karacabey İlçemiz 1’inci Sırada yer alıyor.

Toplamda 8 bin 786 proje kabul edildi. IPARD II şu anda hangi aşamadadır?

IPARD II Programının 1 Başvuru Çağrı ilanına 18 Aralık 2015 tarihinde çıkılmış olup Türkiye genelinde toplamda 8786 proje kabul edilmiş ve 1639 proje sözleşme imzalamaya hak kazanmıştır. Bursa özelinde baktığımızda 185 proje kabul edilmiş ve 42 proje sözleşme imzalamaya hak kazanmıştır. Bu 42 projenin sözleşme imzalama işlemleri devam ediyor.42 projenin tamamlanmasının ardında BURSA ‘ya yaklaşık 40 milyon TL yatırım gerçekleştirilecek ve bu yatırımlara  20 Milyon TL hibe desteği sağlanacak.

26 Eylül son başvuru

IPARD II Programının ikinci Başvuru Çağrı ilanına 12 Haziran itibariyle sadece 103 sektöründen çıkılmış olup  ve son online başvuru tarihi 26 Eylül  ve projelerin kurumumuza son teslim tarihi ise 28 Eylül olarak belirlenmiştir. 2’inci başvuru çağrı ilanında dağıtılacak hibe tutarı  122 milyar 177 milyon 559 bin 21 AVRO ‘dur. IPARD II Programında 1milyar 45 milyon TL ‘lik bütçeden Bursa ilimizin maksimum oranda faydalanabilmesi için büyük bir azimle çalışılıyor.

Sözleşme imzalanan projelerin sektör bazlı detayını verebilir misiniz?

Tarımsal İşletmelerin Fiziki Varlıklarına Yönelik Yatırımlar sektöründen, 3 adet süt hayvancılığı,3 adet besi hayvancılığı ve 3 adet te kanatlı eti üretimi olmak üzere 9, Tarım ve Balıkçılık Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması ile İlgili Fiziki Varlıklara Yönelik Yatırımlar sektöründen 1 adet  et işleme ve kesimhane ve 1 adet soğuk hava deposu olmak üzere 2, Çiftlik Faaliyetlerinin Çeşitlendirilmesi ve İş Geliştirme sektöründen 5 adet,  Bitkisel üretim, 12 adet arıcılık, 2 adet yerel ürünler  olmak üzere 31, 1 adet kırsal turizm,10 adet makine parkları,1 adet yenilenebilir enerji sektörlerinde projeler imzalandı.

8’inci Tavukçuluk ve Teknolojileri Fuarı’nın organizasyonunu nasıl buldunuz? Genelde fuarlara katılıyor musunuz?

Tarımsal ürünlerin sergilendiği bir çok fuarda olmaya çalışıyoruz. Biz Bursa’dan katılıyoruz, İstanbul’a yakın olduğu için. Merkezimiz Ankara’da bulunuyor. 42 koordinatörlük de kendisine yakın olan illerdeki etkinliklere katılıyorlar. Fuarlara giderek bizim kurumu hala bilmeyenlere tanıtmaya çalışıyoruz. Tarım il müdürlüklerinin verdiği destekler ile bizim kurumumuzu karıştıranlar oluyor, oldukça farklı. Bizim bütçemiz AB’den geliyor fakat, örneğin, 100 bin liralık bir projenin yüzde 65’i hibe, yüzde 35’in kişinin kendi bütçesidir. Yüzde 65’lik kısmında yüzde 25’i Türkiye Cumhuriyeti’ne aitken, geri kalan kısmı AB’ye aittir. Bize başvuran kişilerin ayrıca vergi muafiyetinden yararlandıklarını da ifade etmek isterim. KDV ve ÖTV muafiyetleri oluyor. Başka kurumlardan destek aldıklarında bundan yararlanamıyorlar. Kişiler, ayrıca danışmanlık hizmetleri faturalandırıldığı müddetçe, bu masrafın da hibe desteğini alabiliyorlar. Bunlar, proje gerçekleştirmek için oldukça teşvik edici uygulamalardır.