20 Nisan 2024 Cumartesi / 12 Sevval 1445

Dört koldan müdahale

ABD’nin Türkiye’yi hedef alan ekonomik saldırısına karşı aksiyon planı devreye girdi. Bakan Albayrak’ın gece yarısı duyurduğu plan çerçevesinde Merkez Bankası bir dizi hamle yaptı. BDDK ve SPK’nın adımları devreye girerken tüm adli birimler de piyasa tetikçileri için soruşturma başlattı.

14 Ağustos 2018 Salı 07:00 - Güncelleme:
Dört koldan müdahale

Türkiye, ABD tarafından başlatılan ‘ekonomik darbe girişimi’ne karşı 15 Temmuz ruhuyla harekete geçti. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın önceki gece duyurduğu ‘ekonomik darbe girişimi’ne karşı aksiyon planı sabah saatlerinde 4 koldan uygulanmaya başlandı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Merkez Bankası ve Sermaye Piyasası Kurumu’nun (SPK) dün attığı adımlarının yanı sıra tüm adli birimler de harekete geçti. Atılan adımlar işe yaramaya başlarken ekonomistler piyasaların normale dönmeye başlamasının birkaç gün süreceğini söylediler.

EKONOMİSTLERDEN UYARI

Yeni haftaya yükselişle başlayan ve Asya piyasalarındaki sığ saatlerde 7.2169’u gören dolar, BDDK ile Merkez Bankası’ndan gelen hamlelerin ardından düşüşe geçerek sabah 09.45 itibarıyla 6.6620 liraya geriledi. Gün içinde dalgalı bir seyir izleyen dolar 6.82 lirada dengelenirken güne yüzde 1’lik düşüşle başlayan Borsa İstanbul’da değer kaybı panik satışlarla yüzde 7’yi buldu. Bankacılık hisselerindeki kayıp daha da fazla olurken borsa günü yüzde 2.3 kayıpla kapattı.Türk bankacılık sektörünün herhangi bir şekilde döviz riski bulunmadığını vurgulayan ekonomistler, sosyal medya üzerinden yapılan manipülatif paylaşımlara dikkati çekerek, döviz mevduatlarının belli bir kur üzerinden TL’ye çevrileceği, döviz veya TL mevduatlarına el konulacağı gibi söylentilerin asla gerçeği yansıtmadığını vurguladı.

SAĞDUYULU HAREKET EDİN

Türkiye Varlık Fonu Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Kerem Alkin “Türk bankacılık sektörünün herhangi bir şekilde döviz riski bulunmamaktadır” derken Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Görevlisi Dr. İsmet Demirkol ise “Döviz mevduatlarının belli bir kur üzerinden TL’ye çevrileceği, döviz veya TL mevduatlarına el konulacağı gibi söylentiler asla gerçeği yansıtmamaktadır” dedi. Demirkol “Bir yıla kadar döviz borçlarının ödenebilmesi ve çevrilebilmesi mümkün gözükmektedir, uzun vadeli dış borçlarımızın ödenebilmesi için üretime dayalı, yüksek teknoloji ve katma değerli yatırımlar desteklenerek kur riskinin önüne geçilmesi, toplumun tüm kesimlerinin sağduyulu hareket etmesi gerekmektedir” diye konuştu. AA Finans Analisti ve Stratejist Cüneyt Paksoy ise “Zaman zaman gerçekleşen stres testleri ile bankacılık sisteminde döviz açığı problemi olmadığı görülmekte ve ciddi finansal şoklara dayanabilme kapasitesi eş zamanlı ölçülmektedir” dedi.

1- Merkez’den piyasaya hem para hem güvence

Merkez Bankası’ndan dün sabah TL’deki değer kaybının önüne geçmek için önemli hamleler geldi. ‘Finansal istikrarın desteklenmesi ve piyasaların etkin işleyişinin sürdürülmesi amaçlarıyla’ atılan adımlar ile Merkez piyasaya hem güvence verdi hem de kaynak sağladı. Bankaların Türk Lirası işlemleri için kullanabilecekleri teminat döviz depo limitleri 7.2 milyar Euro seviyesinden 20 milyar Euro’ya çıkarıldı. Türk lirası zorunlu karşılık oranları tüm vade dilimlerinde 250 baz puan indirildi. Yabancı para diğer yükümlülükler için zorunlu karşılık oranları 400 baz puan düşürüldü. Yabancı para yükümlülükler için azami ortalama tesis imkanı yüzde 8’e çıkarıldı. Açıklamada “Rezerv Opsiyonu Mekanizması kapsamında Türk lirası yükümlülükler karşılığında ABD dolarının yanısıra euro cinsinden de zorunlu karşılık tesis edilebilecektir” denildi. Açıklamada, değişiklik ile finansal sisteme yaklaşık 10 milyar TL ve 6 milyar dolar ile 3 milyar dolar tutarında altın cinsinden likidite sağlanmış olacaktır” ifadesi yer aldı. Piyasa uzmanları Merkez Bankası’nın bu hamlelerini “MB olası bir panik halinde ve likidite ihtiyacı duyulduğu anda; ‘gerek euro gerek dolar gerekse Türk Lirası’nda bankaların ihtiyaç duyduğu tüm parayı karşılayacağım’ diyor. ‘Ben parayı sizin hizmetinize sunacağım’ diyerek piyasalara güvence verdi” şeklinde yorumladı.

2- BDDK swap işlemlerine yüzde 50 sınırı getirdi

Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurulu (BDDK) swap işlemlerine sınırlama getirdiğini duyurdu. Yapılan düzenlemeye göre, swap işlemleri bankaların en son hesapladıkları yasal özkaynaklarının yüzde 50’sini geçemeyecek. BDKK açıklamasında, “Bankaların yurt dışı yerleşiklerle yaptıkları bir bacağı döviz diğer bacağı TL olan para swaplarından, işlemin başlangıç tarihinde spotta yurtiçi bankaların TL verip döviz aldıkları swap işlemleri bankaların en son hesapladıkları yasal özkaynaklarının yüzde 50’sini geçemeyecek olup, bu minvalde mevcut aşımlar giderilinceye kadar yeni bir işlem yapılamayacak ve bu mahiyetteki vadesi gelen işlemler yenilenemeyecektir. Söz konusu oran günlük olarak solo ve konsolide bazda hesaplanacaktır. Kamuoyuna saygı ile duyurulur” ifadeleri yer aldı. BDDK’nın bu adımı değerlendiren ekonomist Haluk Bürümcekçi “BDDK’nın bu açıklamasına, TL spekülasyonunu sınırlayacak bir hamle denebilir” şeklinde değerlendirirken Turkey Macro View Consulting Yönetici Direktörü İnanç Sözer ise bankaların ihtiyaç duydukları dolar likiditesini artırabilmek için sahip oldukları TL’yi dolara dönüştürmeye imkan tanıyan swap sözleşmelerine sınır getirilmesinin herşeyden önce yatırımcı algısı açısından kritik olumlu ederi bulunduğunu vurguladı.      

3- Yalan haber yapanlara SPK ve BTK’dan takip

Sermaye Piyasası Kurulu  (SPK), sermaye piyasalarının etkin, güvenilir ve şeffaf bir ortamda işleyişi için tüm tedbirlerin alındığını belirterek, yalan, yanlış haber ve açıklamaları yapanlar ve yayanlar hakkında her türlü yasal işlemin yerine getirileceğini duyurdu. Benzer bir açıklama Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’ndan (BTK) da geldi. BTK sosyal medyada “Dövizlerin devlet eliyle Türk lirasına (TL) çevrileceği” ve “Dolar kurunun sabitleneceği” iddialarını yayan kişi ve kuruluşlar hakkında inceleme başlattı. SPK duyurusunda, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun ‘piyasa dolandırıcılığı’ başlıklı 107’nci maddesinin ikinci fıkrasında, sermaye piyasası araçlarının fiyatlarını, değerlerini veya yatırımcıların kararlarını etkilemek amacıyla yalan, yanlış veya yanıltıcı bilgi veren, söylenti çıkaran, haber veren, yorum yapan veya rapor hazırlayan ya da bunları yayan ve bu suretle menfaat sağlayanlar hakkında iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezası uygulanacağının düzenlendiği hatırlatıldı.

4- Ekonomik saldırıya çanak tutan 346 sosyal hesaba soruşturma

Ekonomik darbe girişimine karşı aksiyon planı kapsamında ekonomik güvenliği tehdit içeren eylemlerde bulunan kişi ya da kişiler hakkında MASAK harekete geçerken hem Ankara hem de İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı soruşturma başlattı. İlk etapta ise 346 sosyal medya hesabı hakkında tahkikat başlatıldı. MASAK özellikle sosyal medyada dolaşan ‘Dövizlerin devlet eliyle TL’ye çevrilmesi’ ve ‘Dolar kurunun sabitlenmesi’ iddialarının yalan haber olduğu ve bu tarz haberleri yayan kişi ve kuruluşların takip edildiğini duyururken bu tür haber yapanlara ve paylaşanlara 5 yıla kadar hapis ve 5 bin güne kadar adli para cezası verileceği belirtildi. Savcılıklardan yapılan açıklamada ise “Ekonomik güvenliği tehdit içeren eylemlerde bulunan kişi ya da kişiler hakkında soruşturma başlatılmıştır” denildi. İçişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada ise son günlerde ülke ekonomisine yönelik dolar kuru manipülasyonu ile olumsuz algı oluşturmayı hedef alan sosyal medya paylaşımlarının takip edildiği ve konuyla ilgili gerekli yasal işlemlerin hassasiyetle yürütüldüğü belirtildi.  Açıklamada, “Sosyal medya üzerinden dolar kur yükselişini provoke edici ve algı oluşturacak şekilde 7 Ağustos itibarıyla paylaşım yapan 346 sosyal medya hesabı tespit edilmiş, konu ile ilgili adli tahkikata başlanmıştır” denildi.

SALDIRININ MERKEZ ÜSSÜ LONDRA

Türkiye’ye ekonomik saldırılarla diz çöktürme operasyonunun merkez üssü ABD’li bankaların mesken tuttuğu İngiltere’nin başkenti Londra oldu. Başta ABD bankası Morgan Stanley olmak üzere bazı bankalarının hazine birimleri önceki gece yarısı Türkiye mesaisi yaptı. Londra’da foreks piyasaları kapalı olmasına rağmen bazı bankaların hazine birimleri Türkiye saatiyle 20.00’den itibaren 3 saat boyunca spekülatif alım yaparak sığ piyasalarda dolar kurunun 7.22 TL’ye çıkmasını sağladı. Türkiye’ye karşı yapılan dolar operasyonu, “Asya piyasaları açıldı, dolar fırladı” şeklinde yalan haberler servis edilerek gerçekleşti. Morgan Stanley en çok işlem yapan banka olurken elinde olmayan TL ile borçlanıp işlem yaptı. Bu durum ekonomik savaşın bir ayağının da Londra’da olduğunu gösterdi.