İtalyan usulü boşanma

Avrupa Birliği (AB), Birleşik Krallık’ın Brexit kararı ve ABD’de Cumhuriyetçi Donald Trump’ın seçimleri kazanması sonrası ağır bir darbe daha aldı. İtalya’da önceki gün sandığa giden halk, AB yanlılarının desteklediği ‘anayasa reform paketi’ne beklenenin üstünde bir katılım göstererek ‘hayır’ dedi. Yürüttüğü ‘evet’ kampanyası yüzde 60’a yüzde 40 gibi ağır bir yenilgi alan Başbakan Matteo Renzi Palazzo Chigi’de gerçekleştirdiği ilk açıklamasında mağlubiyetin sorumluluğunu kabul ettiğini belirtti ve Cumhurbaşkanı Sergio Mattarella’ya istifa mektubunu sunacağını söyledi. Aralarında Silvio Berlusconi’nin de bulunduğu muhalif liderler ise sonuçtan memnun; erken seçim için hazır olduklarını bildirdi.

KOLTUĞUMDAN OLDUM

Düzenlediği basın toplantısında “İtalyan halkı açık ve net şekilde konuştu. Hayır cephesi kazandı. Bu yenilgi benim. Cumhurbaşkanına çıkacağım ve istifamı sunacağım. Hükümet deneyimim burada sona eriyor” ifadelerini kullanan Renzi, “Senatörleri koltuğundan etmek isterken kendi koltuğumdan oldum” dedi. Toplantıya eşi Agnese Landini ile gelen İtalya Başbakanı, duygusal anlar yaşadığı konuşmasını ‘bin günlük yorucu iktidarı boyunca kendisine destek veren eşi ve çocuklarına, ayrıca kendisini takip eden gazetecilere özel olarak teşekkür ederek’ bitirdi. Renzi dün de Bakanlar Kurulu toplantısının ardından Cumhurbaşkanı Sergio Mattarella’ya istifa mektubunu sundu.

GÜLE GÜLE RENZI

Referandumdan ‘evet’ çıkması halinde merkezi hükümetin yetkilerinin aşırı artacağı teziyle, ‘otokrat’, ‘tek adamlı’ bir yönetimle karşı karşıya kalacaklarını savunan muhalefet ise sonuçtan memnun: Ana muhalefet partisi konumundaki 5 Yıldız Hareketi lideri Beppe Grillo da bloğunda “Güle güle Renzi. İtalyanlar, hemen seçime çağrılmalı” yazdı. Sandık çıkış anketlerinin açıklanmasıyla eski başbakanlardan Silvio Berlusconi’nin lideri olduğu muhalefetteki Forza Italia (Haydi İtalya) ve Matteo Salvini’nin partisi Kuzey Ligi (Lega Nord), Renzi’yi istifaya çağırmıştı.

LE PEN’DEN TEBRİK

İtalya’da Renzi hükümetinin halk tarafından cezalandırılması Fransa, Hollanda ve Almanya’daki aşırı sağcılar tarafından sevinçle karşılandı. Hollandalı ırkçı Geert Wilders ve Ulusal Cephe lideri Marine Le Pen Twitter’dan Kuzey Ligi lideri Salvini’yi tebrik etti. Salvini’nin ‘Yaşasın Trump, Putin, Le Pen, Kuzey Ligi’ mesajını paylaşan Le Pen, referandum hakkında “Milletlerin özgürlüğe duyduğu açlığı dinlemek zorundalar” yorumunu yaptı.  

Almanya: ‘Endişeyle izliyoruz’

İtalya’nın AB’deki geleceğine etki eden referandum sonuçları sonrası ilk dış tepkilerden biri Almanya’dan geldi. Atina ziyaretinin ikinci gününde konuşan Almanya Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier, “İtalya’daki sonucu endişeyle izliyoruz” dedi. Başbakan Renzi’nin doğru ve gerekli olan şeyi yaptığına inandığını belirten Steinmeier, Avusturya ve İtalya’da Pazar günü yapılan oylamalarla Avrupa’da karmaşık duyguların ortaya çıktığını söyledi.

Anayasa değişiminde hedeflenen neydi?

Referanduma sunulan ve ‘reddedilen’ teklifte, 1948’de hazırlanan İtalyan anayasasındaki 139 maddenin 47’sinin değiştirilmesi hedefleniyordu. Reformun en önemli maddesi olarak da Temsilciler Meclisi ile aynı işlevi gören Cumhuriyet senatosunun sandalye sayısının 315’den 100’e düşürülmesi öngörülüyordu. Renzi, 70 yılda 63 hükümet değiştirmiş ülkeyi daha iyi yönetilebilir hale getirmek için reformların kabul görmesini önemsiyordu. Muhalefet ise reformlara ‘merkezi yönetimi güçlendirecek ve tek adam rejimine dönüşecek’ şeklinde itiraz ediyordu. Öte yandan, reddedilen değişimlere göre,  parlamento ve bazı devlet dairelerinde kesintiye gidilerek toplam 500 milyon Avro tasarruf yapılması, bölgesel yönetimlerin yetkilerinin kısıtlanması gibi noktalar da reform paketinde yer alıyordu.

AB KARŞITLARINI GÜÇLENDİRECEK

Referandumda ‘hayır’ın açık ara kazanması nedeniyle Cumhurbaşkanı Mattarella’nın Renzi’nin istifasını kabul etmesi bekleniyor. Fakat geçen yaz yürürlüğe giren ve ‘Italicum’ olarak anılan yeni seçim yasası sebebiyle erken seçim ihtimali güç gözüküyor: Italicum, referandumda ‘evet’ çıkacağı hesaplanarak hazırlandığından, senato seçimlerini içermiyor. Şimdi Cumhurbaşkanı Mattarella’nın uzlaşmacı isimlerden Ekonomi Bakanı Pier Carlo Padoan ya da Senato Başkanı Pietro Grasso’ya görev vermesi ya da 15 ay sonra planlanan seçimlere götürebilecek bir hükümetin kurulmasını isteyebileceği kaydedildi.Buna ek olarak, olası bir erken seçimde İtalya’nın Avro bölgesinden çıkmasını savunan 5 Yıldız Hareketi’nin güçlenerek çıkacağı öngörülüyor. 5 Yıldız Hareketi’nin lideri Beppe Grillo, İtalya’nın AB’de kalıp kalmayacağını referanduma götürme sözü vermişti. Nihayetinde artık AB ile İtalya arasında ilişkilerin daha karmaşık bir hal aldığını ve AB karşıtlarının güçlendiğini söylemek mümkün. Ayrıca bu kararın AB içinde ‘domino etkisi’ ve ‘kutuplaşma’ yaratma riski bulunuyor.

Basın toplantısına eşiyle katıldı

İtalya Başbakanı Matteo Renzi kampanyasının aldığı mağlubiyet sonrası düzenlediği basın toplantısına eşi Agnese Landini ile birlikte katıldı. Oldukça duygusal olduğu gözlenen Renzi, bin günlük görev süresinin artık bittiğini ilan etti ve ailesine teşekkür etti.