Öyküde yeni arayışlar...

Türkiye’de öykü kitaplarında hem sayıca hem de kalite olarak ciddi bir yükseliş söz konusu. Öykünün iyi örneklerinin verilmesi her zaman heyecan yaratıyor. Ancak eksikler konusunda daha çok çalışmak her öykücü için geçerli. Bu sefer tek bir öykü kitabını değerlendirmek yerine bir totem yapıp, postandan ilk gelecek iki öykü kitabını yazmaya karar verdim. Bir tarafta öyküyü öykü yazmıyormuş gibi ele alan, bir başka ifadesiyle öykü nefeslendirme ekolünün temsilcilerinden olan Neslihan Önderoğlu’nun Filler ve Balıklar kitabı… Diğer tarafta da öyküyü modern forma akıtma ekolünü oluşturmaya uğraşan Murat Gülsoy, Ayfer Tunç ve Yekta Kopan’ın da dahil olduğu gruptan Mevsim Yenice’nin Tekme Tokatlı Şehir Rehberi kitapları postandan çıktı. 

FİLLER VE BALIKLAR

Notos’un iki ayda bir yayınlanan sanat dergisinde de öyküleri yer alan, daha sonra 2013’te ‘İçeri Girmez miydiniz’ kitabıyla Haldun Taner Öykü Ödülü’nü de kazanan Önderoğlu’nun yine Notos’tan yayınlanan Filler ve Balıklar kitabı, iki açıdan önemli: Amerikan edebiyatını 1970-80 arası girdiği durağanlıktan kurtaran Raymond Carver ve Mark Twain’in kısa ve klasik öykü formunu değiştirdiği devrime bağlı oluşu… Diğeri de Türk edebiyatında öykü nefeslendirmenin pek yaygın ve başarılı örneklerinin bulunmayışı…  Kitapta 22 öyküsü bulunan Önderoğlu hikayelerini günlük hayatta geçip gittiğimiz ve hikaye olduğunu dahi görmediğimiz meselelerden almış. Bu duruşuyla da öykülerini çağdaş ve nitelikli kılmış. Ama öykülerin anlatının en kolayı olan birinci kişiyle yapmasının yanında, öyküye nitelik kazandırırken heyecan ve sapma yapmaması, bir süre sonra hikayeleri birbirinin aynılaştırıyor. Önderoğlu’nun hikaye inşasında nitelik kaygısı, hikayenin doğallığından kaynaklanan arıza ve coşkuyu yok etmiş. 

ROMAN OLABİLECEK HİKAYELER

Everest Yayınları’ndan çıkan Mevsim Yenice’nin Tekme Tokatlı Şehir Rehberi, hikayenin sınırlarına yeni boyutlar kazandırma çabasıyla inşa edilmiş 11 öyküden oluşuyor. Kitap birinci kişi anlatımında ilerleyen yapısıyla bir çırpıda okunuyor. Aynı zamanda öykülerin çarpıcılığı yani içindeki festival havası da gayet yerinde. Yine roman girişli öykü formunu kullanmaya gayret etmesi, bazı öykülerde de bunu başarması alkış istiyor. Öte yandan diyaloglar öykülerin gerçekçilik havasını bozmuş. Öte taraftan bir roman olabilecek konuyu öyküye dönüştürüyorum sözünün altını çizdiği kitaptaki ilk hikaye Açık Artırma’da dedenin Freud ile olan ilişki sebebinin bağlanmaması bir kurgu açığı. Yenice’nin öyküleri yaratım bakış açısının niteliği, çalışmanın verimliliğinin yanında hikayelerin demlenmeye ihtiyacı olduğunu da ortaya koyuyor.