Aklın uykuyla imtihanı: Rüya

Çoğumuzun başından geçmiştir. Sabah kalktığımızda gece gördüğümüz rüya bizi o kadar çok etkiler ki; günümüz bu ruh haline göre devam eder. Bazen o kadar ilginç bir rüya görürüz ki, tuhaf bir şekilde bütün gün aklımızdan çıkmaz. Bizleri bu denli etkileyen rüyaların psikolojik etkilerini Klinik Psikolog Çağlayan Tuna’ya sorduk.

- Rüya nedir, çeşitleri var mıdır?

Rüyalar insan yaşantısının çok önemli bir parçasıdır. Herkes her gece mutlaka rüya görür; ama çoğunu unutur. Uykunun iki saati rüya görerek geçer. Rüyaların herkes için geçerli olan çeşitleri elbette vardır. Örneğin herkes rüyasında düştüğünü, uçtuğunu, çıplaklık nedeniyle mahcubiyet yaşadığını görmüştür. Çok sıkıntı verici süreçlerin tekrarı rüyalarda defalarca kez karşımıza çıkabilir. Rüya bilinçaltının bilinçle iletişimidir. Öznel veya bireysel olarak çeşitlerinden bahsedebilmek için kişiye özel duygusal anlamının analiz edilmesi gerekir.  

- Bilim bu konuda ne diyor?

REM uykusunda protein sentezinde artış görüldüğü için rüya görmenin öğrenmeyi ve gelişimi pekiştirici rolü var. Rüyadan uyandırılan kişilerin donuk, agresif ve dürtüsel oldukları gözlenmiştir. Rüyanın nedenini bilmiyoruz ama ihtiyaç olduğu kesin.    

- Peki sabah kalkınca neden unutuyoruz?  

İnsanlar gördükleri rüyaların yarıdan fazlasını hemen, kalanını ise uyanır uyanmaz unutur. Bunun en önemli nedeni, benliğin ahlak veya erdemlere ilişkin denetiminden uzak şekilde, özgürce görülen rüya içeriğindeki rahatsız edici unsurları bastırmasıdır. Benlik, rüya içinde kendisi için kabul edilemez detayları sadece bastırmakla kalmaz, unutulmasını da sağlar. 

- Rüya aracılığıyla günlük hayatımıza dair bilgiler alabilir miyiz? 

Rüyalar, yaşamın ayrılmaz bir parçasıdır ve elbette rüyayı gören kişinin yaşamına dair bilgi sunar. Yaşanmış, deneyimlenmiş düşünsel, duygusal veya davranışsal süreçlerle ilgilidir. İnsanlar sadece içinde bulundukları anı veya sadece geçmişi düşünmezler. Gelecekte olabilecek kimi olaylara dair de düşünürüz. Bu ruh hali rüyaya yansır. 

- Mevcut fizyolojik durumumuz rüyayı etkiler mi?  

Tabii ki etkiler. Rüyalar bizimle veya içerisinde bulunduğumuz bağlamla ilgili bütün faktörlerin ortaklaşa ürünüdür; aynı hayatımız gibi.

İNTERNETE YORUMLATMAYIN

- Rüyaların yorumlanmasına neden ihtiyaç duyuyoruz?  

Rüyada gerçeklikle ilişkisi olan her şey zihin tarafından kolaylıkla eğilip bükülür. Örtülü anlamlar merak uyandırır. Anlam arayışı, aslında insanın kendi gerçekliğini kavrama arayışıdır. Hangi konuda uzman olduğu belli olmayan kişilerce açılmış binlerce internet sitesi var. Ancak rüyanın analizi ya da yorumlanmasını ancak bu alanda uzmanlaşmış psikoterapistler yapabilir. 

KABUSLAR YORAR

- Kabuslar sağlığı etkiler mi? 

Rüyadan yorgun uyanmak genellikle rüyanın sıkıntı verici bir konuyla ilgisinden ötürüdür. Stresörler uykuda değilken bizi nasıl huzursuz ediyorlarsa, uykudayken de benzer ruh dalgalanmaları oluşturur. Aynı zamanda korkutucu, dehşet uyandırıcı bir durumun görüldüğü rüyada aynı zamanda başa çıkma mekanizmaları da çok zorlanır. Gün içinde yorgunluğun en önemli sebeplerinden biri budur.