Burası bizim evimiz değil deplasmandayız

İnternet ve sansür denildiğinde kimi çevreler sadece devletin birtakım içeriklere olan müdahalesinden söz etmeyi tercih eder. Oysa internet üzerindeki sosyal mecraların hemen hepsi kendi içinde birer sansür mekanizması barındırır. Twitter, Facebook ve diğer sosyal ağlar her ne kadar ticari yapılar olsalar da politik anlamda da ciddi rezervlere sahip. Sözgelimi PKK ve benzeri terör örgütlerinin propagandalarından rahatsız olup şikayet ettiğinizde aldığınız cevap genelde aynıdır. İlginize teşekkür edilir ancak şikayet konusu içerikte sorun teşkil edecek bir durum olmadığı söylenir. Ya da Filistin meselesine dair cümleleriniz, FETÖ’yü eleştiren kimi paylaşımlar bir anda ortadan kaybolabilir. Buna karşılık yakın zamanda olduğu gibi Türkiye lehine yayınlanan bir içerik de gizli bir el tarafından sansürlenebilir. Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Afrin’de bölgeye terörist ve silah taşıyan PKK/PYD’ye ait 30-40 araçlık konvoyu vurma videosu, Genelkurmay Başkanlığı tarafından Youtube’da paylaşıldı. Ancak TSK’nın Youtube’daki sayfasında yayınlanan görüntüler ‘şiddet barındıran veya görsel açıdan rahatsız edici’ bulunarak erişime engellendi. Bu hamlenin tepkilere neden olmasının ardından da bir hata olduğu söylenerek video yeniden erişime açıldı. Sadece Youtube değil tüm sosyal medya mecralarında benzer durumlarla karşılaşmak mümkün. Sosyal medyada yaşanan bu sansürleri Uluslararası Sosyal Medya Derneği Başkanı Said Ercan ve Yıldız Teknik Üniversitesi Öğretim Görevlisi Dr. Murat Dağıtmaç’a sorduk.

Murat Dağıtmaç

- Youtube’un TSK’nın Afrin Operasyonu ile ilgili yüklediği bir videoyu sansürlemesi hakkında neler söylersiniz?

Murat Dağıtmaç: Bu örnek ilk değil, daha önce birçok örneğini gördük. Sadece Youtube’da değil, Twitter ve Facebook’ta da. Milli bir duyguyla hareket edilip Twitter’da Top Trend olması gereken bir hashtag, uygulanan engel yüzünden öne çıkamıyor. Bir kere bu mecraların sadece ticari girişimler olduğunu düşünmek büyük bir saflıktır. Dünyadan bilgi akışını sağlamak, ABD’nin amacına hizmet edebilecek algı operasyonları bu mecra üzerinden dönmektedir. Haliyle kendi ulvi çıkarları için her şeyi bu mecra üzerinden yapıyorlar. Terör örgütleri, mafya babaları hatta kiralık katiller bile cirit atıyor. Burası bizim evimiz değil, deplasmandayız. Kuralları başka devletler tarafından konulmuş bir mecradayız. Alternatif üretemediğimiz içinde oraya mahkûmuz.

PATRON KİM İSE YÖNLENDİREN DE ODUR 

- Kişilerin algısını yöneten ve yönlendiren sansür olaylarında mekanizma nasıl işliyor? 

Burada klasik bir şekilde ‘üst akıl’ tarafından diye komplo teorisine bağlamak istemiyorum ama Facebook açıkladığı verilere göre; kullanıcılarının yüz farklı bilgisini istihbarat birimleriyle; CIA veya FBI ile paylaşıyor. Patron kimse yönlendiren de odur. DAEŞ terör örgütü Avrupa’da en çok örgüt elemanını Twitter üzerinden topladı. Sizce Twitter bunu rahatlıkla engelleyemez miydi? Niye engellemedi? DAEŞ’in arkasında hangi güç varsa işte bu mecraları yönlendiren kurumlar da o güçler. 

- Peki nedir bu sosyal medya araçlarının istediği?

Gelecekteki sistemleri için bilgi topluyorlar. Bu haberi okuyanlar bir düşünsün; Sosyal medya mecralarında, aile fotoğraflarını, nereye gittiklerini paylaşıyorlar mı? Ne düşünüyorlarsa paylaşıyorlar mı? Whatsapp üzerinden fotoğraf video gönderiyorlar mı? “Aaa bunlar gizli değil miydi?” sorunuza cevap vereyim kesinlikle gizli değil, bunlar depolanıp kullanılmaya başlandı. Şu anda ticari olarak kullanılıyor ancak ilerde siber savaşlarda kullanılacak. Ben size “Bana parmak izinizi verin veya göz retinanızı buraya okutun kodlayacağız” desem bana muhtemelen “Hayır” dersiniz. Ama bunların hepsini veriyoruz. Dijital mecrada vermiş olduğunuz bilgiler başka birisinin eline geçse size neler yaptırmaz. Sosyal medya platformlarındaki ‘uygunsuz içerik’ butonuna tıklasak da çoğu kez, platform bunu uygunsuz olarak kabul etmiyor. Amacına hizmet ediyorsa gösterim oranı ve etkileşim fazlasıyla artar. 

Bu mecraların sadece ticari girişimler olduğunu düşünmek büyük bir saflıktır. Kuralları başka devletler tarafından konulmuş bir sahadayız. 

Said Ercan

TERÖR GRUPLARI ORGANİZE ÇALIŞIYOR