Dünyada neler oluyor?

Teksas kıyılarını vuran Harvey, ardından Dominik Cumhuriyeti, Küba ve daha birçok bölgeyi etkisi altına alan Irma ve son olarak kıyıya ulaşmadığı için sevinilen Jose tayfunu… ABD’nin güney kısmında yaşanan bu hava olayları akıllara ‘Dünyada neler oluyor?’ sorusunu getiriyor. Yaklaşık 35 kişinin hayatını kaybettiği, birçok yerleşim alanının yerle bir olduğu ve 300 milyar dolar gibi bir faturaya mal olan bu hava olaylarını 24 TV Meteoroloji Mühendisi Eldebiran Ayan ile konuştuk. Türkiye’nin bugünlerde sıcak hava dalgasının etkisi altında olduğuna da değinen Ayan, “Böyle giderse Türkiye’yi kuraklık bekliyor” diyor. 

Sezonu itibari ile bu tayfunların görülme olasılığını normal karşılayan Ayan “Nisan-kasım arası dünyadaki ‘hurricane’ denilen ve Türkçe’ye de tayfun ya da okran olarak çevirdiğimiz ama medyada yanlış çevrilip ‘kasırga’ denilen bir hava olayı yaşanır. Kasırga, Türkiye gibi orta enlem ülkelerinde saatte 100 kilometreyi geçtiği andan itibaren gerçekleşen hava olayıdır. Tayfun ise okyanus suyunun 15 dereceyi geçtiği andan itibaren tehdit görmesiyle ortaya çıkan hava olayıdır. Sezonu itibariyle olması normal ama bu hava olaylarında gözle görülen bir sıklaşma var” diyor. 

Ayan atmosfere bir şey saldığın zaman neyle sonuçlanıp, hangi ülkeyi nasıl etkileneceğinin bilinmediğine vurgu yaptığını söylüyor: Ekstrem hava olayı dediğimiz hava olaylarının sıklaşması, şiddetinin yıkıcılığının artması, kuraklık, soğuk ve sıcak hava dalgalarının sıklaşması ve daha sertleşmesi, topraktaki verimliliğin düşmesi gibi sonuçları oluyor iklim değişikliğinin. Bilim insanları 1700’lü yılların başından beri başladığını söylüyor. 1990’lardan bu yana da dünya buna ‘iklim değişikliği’ ve ‘kontrol altına alınması gereken bir şey’ dedi. 90’lardan beri dünya bu konuya dikkat çekti ve gelişmiş ülkeler bu emisyonların azaltılması konusunda ellerinden gelen her şeyi yapmaya çalışıyor. Çünkü Amerika, Çin, Kore gibi sanayinin gelişmiş olduğu ülkelerin salımları çok yüksek. Bu salımlar onları etkilemeyip, küresel sirkülasyonlar sebebi ile kuzeydeki ülkeleri daha çok etkiliyor. 

En büyük nedenlerden birinin de deniz suyunun ısınması olduğunu söyleyen Ayan “Bir önceki hafta Harvey tayfununun ardından Irma’nın başlaması ve en yüksek seviyeye ulaşması ‘Neden bu kadar kısa zaman aralıklarıyla oluyor’ sorusunu akıllara getiriyor. 35 kişinin hayatını kaybettiği afette inanılmaz bir yıkım var. Bu sene o bölgede deniz suyu normal sıcaklığından iki derece fazlaydı. (Bir derecelik fark dünyayı buzul çağa sokup, çıkartabilir) Bu yüzden kriz anındalar. Bu durum küresel iklim değişikliğinin önemsenmesi gerektiğinin de bir kez daha altını çiziyor. Deniz suyundaki kabarma, o bölgenin sular altında kalmasına sebep oldu. Bu da doğal yaşamdaki canlıların hayatını tehlikeye attı ve timsah, yılan gibi vahşi doğa hayvanlarının şehir merkezinde gelmesine sebep oldu” diyor.