Sağlıklı yaşam için kimi dinlediğinize dikkat edin

Avrupa Gıda Bilgi Konseyi’nin (EUFIC) Brüksel’de düzenlediği ‘Bilime Güvenmek: Kanıtlar Ötesi Dönem’ başlıklı konferansına katılan Sabri Ülker Vakfı’na biz de eşlik ettik. Sağlık ve Bilim Haberciliği’nin mercek altına alındığı konferansta, uzman akademisyen ve iletişimciler ile birlikte bilimsel bilginin iletişiminde ortaya çıkan engeller ve toplumun doğru bilgilendirilememesi sonucu oluşan sorunları, gazete ve internette biriken bilgi kirliliğini masaya yatırdık, çözüm yollarını konuştuk. İngiltere’de kurulan Bilim Medya Merkezi’nin (Science Media Center) kıdemli basın sözcüsü Fiona Lethbridge, Almanya’daki Rhein-Waal Üniversitesi’nde Bilim İletişimi Profesörü olan Alexander Gerber, New Scientist ve The Sunday Times’da yazılarıyla da tanınan profesyonel şef Anthony Warner, Hollanda Maastricht Üniversitesi’nde araştırma görevlisi ve Biyotıp ve Toplum Bölümü’nden Yard. Doç. Bart Penders ve Bilkent Üniversitesi İletişim Tasarımı Bölümü’nde görev yapan Prof. Bülent Çaplı’nın konuşmacı olduğu konferansta şunu anladık; okuyucunun sağlıklı bir yaşam için dikkat etmesi gereken en önemli unsurlar, piyasada dolaşan asılsız haberler, anonim yazılar, TV ve internet dünyasının fenomenleri tarafından yayılan yalan yanlış bilgiler, gazetecilerin meslek etiklerini göz ardı edip imzasız yayınladığı haberler, gerçeği yeterince savunamayan bilim insanları ve popüler olmak için olmadık iddiaları ortaya atan ‘sözde uzmanlar’… 

Belçika’nın başkenti Brüksel’de EUFIC tarafından düzenlenen ‘Bilime Güvenmek: Kanıtlar Ötesi Dönem’ adlı konferansın konuşmacılarından biri Bilkent Üniversitesi İletişim Bölümü Öğretim Görevlisi Prof. Bülent Çaplı idi. Türkiye’de en fazla trafik alan haber portallarında yer alan sağlık ve beslenme içerikli haberlerleri inceleyerek oluşturulan ‘Türk Medyasında Sağlık Haberlerinde Kaynak Değerlendirmesi’ adlı çalışma ile elde ettikleri sonuçları paylaşan Çaplı’nın anlattıkları bu konuya daha fazla kafa yormamız gerektiğinin kanıtı gibiydi; sonuçlara göre sağlık ve beslenme haberlerinin yüzde 94,7’si imzasız olarak yayınlanıyor. Haberlerde referans kaynak belirtilmeme oranı ise yüzde 40.4. Kaynak gösterilen haberlerde gösterilen kaynakların yüzde 31,9’u yerel, yüzde 15,8’i ise yabancı kaynaklı. Yani yalnızca internet üzerinde çeviri yapılmış ve yayınlanmış! Ayrıca haberleri değinilen farklı perspektifler ve açılar açısından da inceleyen Çaplı sağlık haberlerinin yüzde 98’inin tek bir bakış açısından yazıldığını da vurguladı! 

TOPLUMUN KAFASI KARIŞIK

Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi’nin TÜBİTAK’ın desteğiyle gerçekleştirdiği Türkiye’de Sağlık Konulu Yayıncılık İlkelerinin Belirlenmesi: Kaynak, İleti ve Hedef Kitle Bağlamında Sağlık Konulu Yayınların Analizi adlı çalışma, yayılan bu bilgi kirliliği ve asılsız haberler sonucunda sağlık profesyonelleri ve medyaya güvenlerinin azaldığını ortaya koyuyor. Halk haksız da sayılmaz hani! Tüm bu anlatılanlar gösteriyor ki sağlığınızı korumak istiyorsanız önce kime kulak verdiğinize dikkat etmeniz gerekiyor. Okuduğunuz bir haberin kaynağını, dinlediğiniz ‘uzman’ın özgeçmişini bilmeden ortaya atılan hiçbir tavsiyeye uymamanız gerektiğini sizlere gerçek sağlık ve iletişim uzmanları tavsiye ediyor! 

Sağlığınızı korumak istiyorsanız kime kulak verdiğinize dikkat edin. Okuduğunuz bir haberin kaynağını, dinlediğiniz uzmanın özgeçmişini bilmeden ortaya atılan hiçbir tavsiyeye uymayın.