Yazın varis öldürebilir

Önceleri özellikle yaşlı kadın nüfusta kendini gösteren varis, artık hemen her yaştan insanın korkulu rüyası. Çağın hastalığı olarak da bilinen varis özellikle yaz aylarında görsel anlamda kadınları rahatsız eden bir sorun. Ancak görsel rahatsızlığın ötesinde makarna görünümlü damarların içerisinde, sıcak havayla birlikte artan pıhtı riski nedeniyle ciddi ölümcül tehditlere yol açıyor. Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Semih Barlas, hayati tehlike oluşturan bu sağlık sorununun zaman kaybetmeden tedavi edilmesi gerektiğini vurguluyor. “Varisi önleyici hiçbir yöntem yoktur” diyen Prof. Barlas, “Venöz yetersizliğe bağlı varis, bir dolaşım sorunudur ve 50 yaşına ulaşan kadınların yüzde 50’sinde, tüm erkek ve kadınların yüzde 60’ında farklı derecelerde görülmektedir” ifadelerini kullanıyor. Prof. Barlas varisin nedenlerini ve tedavi yöntemlerini anlattı.  

Varisin altında yatan sebepler nelerdir? 

Kalıtım, gebelik, hormonal bozukluklar, aşırı kilo, uzun süre güneşlenmek ya da saunada kalmak, topuklu ayakkabılar, uzun süre oturmayı/ayakta durmayı gerektiren meslekler ve doğum kontrol hapı gibi bazı ilaçların kullanılması, toplardamar içindeki kapakçıkların tek yönlü çalışmasını bozabilir. Kapakçıkların işlevlerini yerine getirememesi sonucunda toplardamarlardaki kan, geriye ayaklara doğru kaçmaya başlar. Buna Venöz Yetersizlik/Reflü adı verilir. Bacaklarımızda yarattığı belirtilerine de varis denilir.

Varis ne tür rahatsızlıklara yol açar?

Venöz reflü gelişirken, bacaklardaki toplardamarların içindeki kapakçıkların geriye kaçırması yüzünden artan basınç, bu damarları kıvrıntılı bir yapıya dönüştürür. Kıvrımlı bir damarda, kanın akışkanlığı da yavaşlar. Uzun yolculuklar, bacağa gelen darbeler, vücudun susuz kalması gibi durumlarda, toplardamar içindeki zaten yavaş olan kan akımı tamamen durur ve pıhtı oluşur. Bu pıhtı, tedavi edilmediğinde akciğer içindeki bir damarın tıkanmasına yol açabilir. Bu da ciddi ölümcül tehditlere yol açabilir.

Varisi önlemek mümkün müdür? 

Varisi ‘önleyici’ hiçbir yöntem yoktur. Zira ister yaşam-çalışma koşullarımız, ister gebelik gibi mükemmel bir olay, isterse bazı hastalıklar veya kullanımı kaçınılmaz olan bazı ilaçlar hayatımızın bir parçasıdır. Hepsinden önemlisi, aileden olan genetik geçiş en somut nedendir. Venöz yetmezlik ve varisler, bir ileri yaş hastalığı değildir. Çocukluktan yaşlılığa her dönemde görülebilirler. Sürekli topuklu ayakkabı, dar pantolon giymekten, uzun süreli güneş banyoları-sıcaktan kaçınmak; ‘anneanne çorabı’ diye bilinen eski varis çoraplarının yerine geliştirilen, kolay giyilebilen, bacağın havalanmasını bozmayan, estetik görünümlü ‘kademeli basınçlı çorapları’ kullanmak, sorunun karşımıza daha geç dönemde çıkmasını sağlayabilir.

Varislerin sülük ile tedavi edilebileceğine katılıyor musunuz?

Varislerdeki sülük tedavisinde, damarın içindeki kanın boşaltılması, böylelikle de damarın kendi üzerine büzülüp kapanması hedeflenmektedir. Kalıcı bir tedavi olmaması yanında tamamen modern bilimsel koşullardan uzaktır ve her şeyden önemlisi ciddi enfeksiyon riski taşır.

Peki tedavi yöntemleri nelerdir? 

Varis tedavisinde 2007’den sonra büyük ilerlemeler kaydedilmiş, klasik yöntemlerin önemli bir bölümü terkedilmiştir. Günümüzde Yüzeyel Köpük Skleroterapi (VFS), Yüzeysel Lazer Tedavileri, Ambulatuvar Flebektomi (AP), Endovenöz Trunkal Ablasyon (EVTA) ve Doppler Altında Kimyasal Ablasyon (DGS) yöntemleri yapılmaktadır. Ancak uygulama rahatlığı açısından Endovenöz Trunkal Ablasyon (EVTA) yöntemini tercih ediyoruz. Orta ve ileri düzeyde venöz yetmezliğinde lokal anestezi altında, damarın içine yerleştirilen bir kateter yardımı ile radyofrekans veya lazer enerjisi verilerek sorunlu damar büzüştürülür. Radyofrekans veya Lazer’e alternatif olarak geçtiğimiz yıldan beri denenmekte olan bu yöntemde, damar içine yerleştirilen kateter yardımı ile ‘cyanoacrylate’ adı verilen bir zamk sıkılıyor ve yine damarı büzüp kapatma hedefleniyor. Devre dışında kalan bu damar, vücut tarafından 8 veya 12 ay içinde emilip yok oluyor. EVTA, hangi tip kateter kullanılarak yapılırsa yapılsın, tıbbi bir yöntemdir. Yöntemin en büyük üstünlüklerinden biri, genel anesteziyi gerektirmemesi, sadece lokal anestezi altında gerçekleştirilebilmesidir. Hasta uyanıkken, girişim yapılacak toplardamarın etrafında anestetik maddeyi içeren sıvıdan bir koruyucu kalkan oluşturulmakta, böylelikle hastanın ağrı duymaması sağlanırken, damarın etrafındaki cilt ve dokuların, EVTA sırasında ortaya çıkan ısıdan zarar görmemeleri amaçlanmaktadır. Kesi işlemi yapılmayan yöntemde morluk oluşmadığı için hastanın günlük yaşantısına hemen dönebilmektedir. Girişim yaklaşık 9-17 dakika sürmektedir. Yöntemin başarısı yüzde 80 ve 90 arasında değişmektedir. 

Toplardamarın yok edilmesi sorun doğurmaz mı?

Ortadan kaldırılan Safen Toplardamar her şeyden önce sağlıksızdır ve bu nedenle vücudumuza yarar yerine zarar vermektedir. EVTA ile kapatılması hiçbir soruna yol açmaz. Kanı kalbe ulaştıran anayola yani bacağımızın en iç kısımlarında yer alan Derin Toplardamarlara ise dokunulmamaktadır. EVTA ile yok edilen toplardamarın görevini bacaktaki diğer sağlıklı toplardamarlar üstlenmektedirler.