26 Nisan 2024 Cuma / 18 Sevval 1445

Ateşkes mutabakatı

Başkan Erdoğan, Tahran Zirvesi’nin en memnuniyet verici boyutunun ateşkes rejiminin sürdürülmesi konusundaki mutabakat olduğunu vurguladı: Ayrılırken Putin’le bir kez daha konuştuk. İnanıyorum ki sözlerinde duracaklardır.

MUSTAFA KARTOĞLU9 Eylül 2018 Pazar 07:00 - Güncelleme:
Ateşkes mutabakatı

Başkan Recep Tayyip Erdoğan, Tahran Zirvesi’nde ateşkesin sürdürülmesinde mutabakata varıldığını belirterek şunları söyledi: “ Açıklamada, silahların bırakılmasına işaret ediliyor. Bunu, silahların bırakılması veya ateşkes gibi bir ifadeyle ortaya koyarsak, o zaman daha iyi anlaşılır. Silahların bırakılması dediğimiz ne? Bu... Bunu da Putin’le bir kere daha ayrıca konuştum ayrılırken. Kendisinden bunu rica ettik. İnşallah sözlerinde duracaklardır.”

Erdoğan, Astana sürecinin 3. Liderler Zirvesi’nin yapıldığı Tahran’dan dönüşünde gazetecilere yaptığı açıklamada, Suriye’de askeri değil siyasi çözümden yana olduklarını belirterek, “Bunun için Suriye’nin toprak bütünlüğünün korunması, terör unsurlarının etkisiz hale getirilmesi ve oldu bittilere izin verilmemesi gerekiyor. Suriye’de DEAŞ ve PYD-YPG başta olmak üzere bütün terör örgütlerinin temizlenmesinden yanayız. Sahada oldu bittilere izin vermeyeceğimizi Fırat Kalkanı ve Zeytin Dalı hareketleriyle de ortaya koyduk” diye konuştu.

MUTABAKATA DAYANMALI

Erdoğan, dini lider Hamaney’i ziyaretinde de, Hamaney’in Türkiye’nin son dönemlerdeki duruşundan dolayı memnuniyetini ifade ettiğini söyledi.İdlib’de, Nusra gibi unsurlar bahane gösterilerek sivillere yönelik saldırıları kabul etmeyeceklerini vurguladığını belirten Erdoğan, “Bu, büyük bir insani drama ve yeni bir göç dalgasına da neden olur. Türkiye bunun bedelini ödemek durumunda kalmamalıdır” dedi. Konuyu Putin’le ayrıca görüştüğünü, İdlib’teki terör unsurlarının etkisiz hale getirilmesini desteklediğini vurgulayan Erdoğan, ancak atılacak her adımın ‘Astana sürecinin ruhuna uygun olması ve üç garantör ülkenin de mutabakatına dayanması’ gerektiğini söyledi. Erdoğan, “Bu adımları koordine etmek için teknik heyetler temaslarına devam edecekler. Ayrılırken Sayın Putin’le de konuştuk. ‘Heyetler aralarında görüşsün, sonra da biz nihai kararı veririz’ dedik” diye konuştu. 

Erdoğan’ın sorulara verdiği diğer cevaplar da şöyle: 

EN ÖNEMLİ UZLAŞMA SİLAH BIRAKMA 

Olası bir mülteci akınının Türkiye’ye ve Batı’ya etkileri neler olur?

Bunu gelişmelere göre değerlendirmek lazım. Şu anda değil. Gelişmeler ne gösterir bilemiyoruz.

İdlib’le ilgili olarak zirvenin en olumlu boyutu nedir?

Ateşkes rejiminin sürdürülmesi konusunda mutabakatın oluşması. Bu 12 maddelik Ortak Açıklama’ya da yansıdı. Özellikle 3. ve 4. maddelerin altını çizmek lazım. Açıklamada, silahların bırakılmasına işaret ediliyor. Metinde tabii ki diplomatik bir dil kullanılıyor. Ama bunu, silahların bırakılması veya ateşkes gibi bir ifadeyle ortaya koyarsak, o zaman daha iyi anlaşılır. Bölgeye çok daha iyi mesaj olur. Silahların bırakılması dediğimiz ne? Bu... Bunu da Putin’le, başabaş görüşmemizden sonra, bir kere daha ayrıca konuştum ayrılırken. Kendisinden bunu rica ettik. İnşallah inanıyorum ki sözlerinde duracaklardır.

Zirve sonrasında İdlib’te sivillere yönelik katliam endişeniz ortadan kalktı mı?

Ateşkes rejiminin sürdürülmesi konusunda mutabakat inşallah böyle bir şeyi getirir. Tabi bizim çok daha farklı bazı düşüncelerimiz de var. Dışişleri ve Savunma Bakanlarımız ile istihbarat başkanımız Rusya tarafının ilgili heyetiyle yoğun görüşme halinde olacaklar. Biz de Almanya seyahatinden sonra sayın Putin’le tekrar bir araya gelebiliriz.

REJİMLE GÖRÜŞME OLMAZ 

Ruhani, Suriye’deki mevcut yönetimle işbirliği yapılması yönündeki beklentilerini ifade etti… Sizin bu konudaki yaklaşımınız nedir?

Bu sadece Rusya ile İran’ın yaptığı bir iş. Bizim şu anda rejimle böyle bir şey yapmamız söz konusu değildir. Bizim sadece Suriye halkıyla ilişkilerimiz var. Ilımlı muhalifler ile bizim ilişkimiz var. Ama terör gruplarıyla değil. Rejimle ise zaten söz konusu değil. Ha, seçim yapılır, yeni anayasa ile beraber halkın seçtiği bir iktidar iş başına gelir, o ayrı mesele…

Silah bırakılma nasıl olacak?

Biz orada ateşkes ifadesini kullandık. Onlar silah bırakma olarak ifade ettiler. Bizim temennimiz, bir silah bırakma eyleminin inşallah başlamasıdır.

İdlib’te sivillerin tahliyesi söz konusu mu?

Böyle bir şey konuşmadık...

Suriye’de Anayasanın oluşturulması hususunda son durum nedir?

Anayasanın oluşturulması süreciyle ilgili olarak rejim, ılımlı muhalifler, ayrıca ülkedeki STK’lar 50’şer isim vermişlerdi. Bunların içinden bir ekip belirlenecek. Temennimiz bu işin bir an önce başlaması.

Rusya, Türkiye, Almanya ve Fransa’nın İstanbul zirvesi ne zaman?

14 Eylül’de 4 ülkenin temsilcileri İstanbul’da ön hazırlıkları yapacak. Sonra da inşallah bizler biraraya geleceğiz.

CANLI YAYIN HAYIRLI OLMUŞ 

Zirvenin canlı yayınlanması dikkati çekti, önceden planlama var mıydı?

Canlı yayınlanacağından haberimiz yoktu. Ama hayırlısı olmuş, isabet olmuş...

TEKNOFEST’e katılacağım

İstanbul’daki üçüncü havalimanının açılışının, inşaatı devam eden kısımlarda oluşacak tozun uçuşları etkileyebileceği gerekçesiyle bir ay ertelenmesi talebi geldi mi önünüze?

Benim önüme öyle bir talep gelmedi. 23 Eylül’de orada TEKNOFEST çerçevesinde önemli bir gösteri olacak. Orada F-16’yla uçulacak. Milli Savunma Bakanımız Hulusi Bey ve Hava Kuvvetleri Komutanımızla birlikte F-16’yla yapılacak inişe programım elverirse ben de katılabilirim.

Doğu Akdeniz gazı için ideal rota Türkiye

Doğu Akdeniz doğalgazı ile ilgili bir soru üzerine de Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, açıklama yaptı. Albayrak, “O gazın pazarı Türkiye ve Türkiye üzerinden Avrupa... Deniz altından Yunanistan’a hat yapabilirler ama Türkiye’ye yapılacak olan hattın maliyetinin en az 4-5 katı olur. Ekonomik değil. Onun için Türkiye’nin bir şekilde devrede olması söz konusu... Ayrıca, bizim yeni sahalarla ilgili sondaj çalışmaları başlatma olayımız ciddi bir şekilde ses getirdi” dedi.

Olumlu yaklaşanlarla normalleşme olur

Hollanda’ya büyükelçi atandı; İsrail ve Mısır’la da normalleşme olur mu?

Hollanda’da karşılıklı oldu... Mısır’da da şu anda elçilik noktasında sıkıntımız yok. Bakanlar seviyesinde de yok. Sadece bizim seviyemizde var... Gelişmelere göre Avusturya ile de olabilir... Yeter ki muhataplarımız müspet bir yaklaşım içinde olsunlar..

ABD, PYD’yi petrolle besliyor

ABD de İdlib’e rejimin ve Rusya’nın müdahalesine karşı çıkıyor. ABD ile Türkiye İdlib konusunda aynı safta gibi gözüküyor.

İdlib konusunda şu an itibarıyla ABD ile tümüyle aynı safta yer aldığımızı söyleyemeyiz. Onların kör bahaneleri var. ‘Kimyasal silah kullanırsanız şöyle yaparız böyle yaparız’ diyorlar... Sadece kimyasal silah tehdidi üzerinde durmak, konvansiyonel silahlarla ölümlere aldırmamak doğru bir yaklaşım değil. Rusya’ya ‘BM Güvenlik Konseyi’nde bunu gündeme getirin, bu işi BM’de çözmek lazım’ dedik. ABD, Suriye’de olup bitenleri tribünden seyreden bir seyirci konumunda. 

Hiçbir sözünün arkasında değil. Münbiç’te sözünü tuttu mu? 90 gün dedi, geçti 90’ı... Şimdi yeniden terör örgütlerini oraya sokmanın gayreti içerisinde. Aynı şeyi Deyrizor’da yaptı... Deyrizor’dan şu anda terör örgütlerini, PYD’yi, YPG’yi petrolle besliyorlar. 300 milyon dolarlık ham petrol geliri söz konusu. İşlenmiş halini düşünün. Herhalde 700-800 milyon doları bulur. Ben bu rakamı Putin’e söyledim, şaşırdı... Amerika orada sadece o iki terör örgütünü besliyor. Onları maşa olarak kullanıyor. 18 bini aşkın TIR Suriye’nin kuzeyine silah, mühimmat taşımış vaziyette. 3 bin kadar da kargo uçağı… Gerçeği görmemiz lazım.

YEREL PARAYLA TİCARETTE ANLAŞTILAR

İran Merkez Bankası Başkanı Abdunnasır Himmeti, Türkiye, Rusya ve İran’ın yerel para birimleriyle ticaret yapma konusunda mutabık kaldığını söyledi. Himmeti, basına yaptığı açıklamada, Tahran’daki zirvede liderler arasında petrol, gaz ve temel ürünlerin alışverişi ile bankacılık konularında uzlaşı sağlandığını kaydetti. Himmeti, 3 ülkenin de ticarette doların devre dışı bırakılması konusunda hemfikir olduğunu, Türkiye-Rusya-İran’ın kendi para birimleriyle  ticaret yapacağını ve belirlenen kur üzerinden işlem yapılacağını vurguladı.  

Vostok tatbikatına bizi de çağırdılar

Başkan Erdoğan, Rusya ve Çin’in Doğu Akdeniz’deki ortak tatbikatına ilişkin bir soru üzerine, sözü Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’a verdi. Akar, “Önümüzdeki günlerde Vostok 2018 tatbikatı yapacaklar. Ona Türkiye’yi de çağırdılar. Değerlendiriyoruz. Denizde yapılan başladı. 25 gemi, 30 noktadan, üzerlerinde 20-25 kilometre civarında menzilli füzeler var. Amerika da bunu görüyor. Yani, tatbikat önem taşıyor” dedi.