Yeni Anayasa için darbe mi olmalı?

TBMM’de temsil edilen 4 siyasi partinin temsilcilerinden oluşan Anayasa Uzlaşma Komisyonu bu hafta ilk toplantısını yapacak. Toplantı öncesi CHP ve MHP’nin, mevcut parlamentonun anayasanın ‘kurucu irade’ anlamındaki ilk 4 maddesini değiştiremeyeceğine yönelik “kırmızı çizgileri” yeni anayasanın önündeki en büyük handikap. Milli iradenin üzerinde vesayetçi bir üst iradeye de işaret eden değiştirilemez maddeler iddiasına tepki gösteren akademisyenler, CHP’li tek parti yönetiminin 1924 Anayasası’nı yapabildiğini hatırlattı ve milli iradeden vekalet alan 4 partinin oluşturduğu TBMM’nin yeni anayasa yapamayacağının iddia edilemeyeceğine vurgu yaptı. Star’ın görüşlerine başvurduğu akademisyenler şu değerlendirmede bulundu:

61’DE MASADA TEK PARTİ VARDI

SETA araştırmacılarından hukukçu Yrd. Doç. Dr. Cem Duran Uzun:

Geçmiş anayasalarımız darbe ve olağanüstü hallerde zorla ve baskıyla yapılmış. Ama bu zorunluluk değil. Dünyada pek çok ülkede İsviçre, Finlandiya gibi demokratik dönemlerde seçilmiş meclisler, yeni anayasa yaptı. Yeni bir anayasa yapmak için bir darbe bekleyip, o darbenin mevcut anayasayı yürürlükten kaldırmasını beklemek antidemokratik bir yaklaşım. Meclisimiz seçimlere katılımın yüzde 85 olduğu, toplumun yüzde 95’inin temsil edildiği demokratik bir meclis ve anayasa yapması çok mümkün. Bir başka öneri de tartışılmıştı. TBMM’nin yanında başka bir meclis anayasa yapmaya kalkarsa hukuki dayanağı ne olacak. Anayasada yetkisiz bir organın anayasa yapmasının da hiçbir bağlayıcılığı olmayacak. Darbe yapmış 5 asker anayasa yapabiliyorsa, halkın yüzde 95’ini temsil eden meclis hayli hayli yapar. 27 Mayıs darbesinden sonra yapılan 1961 Anayasasını yapan masada CHP vardı. Ancak Demokrat Parti yoktu. CHP yine bunu mu istiyor?

BU MECLİS YAPABİLİR

Anayasa Hukukçusu Prof. Şevki Yusuf Hakyemez:

Yeni anayasayı kurucu meclis yapar diye bir mecburiyet yok. Bu meclise yeni anayasa yapmamayı reva görüyorlarsa, ilk 4 dört maddenin değişmemesi konusunda diretiyorlarsa bu yeni anayasa olmaz. TBMM sıfırdan yeni bir anayasa yapabilir. Bunun açık örneği de var: 1924 Anayasası! 1924’te sıfırdan anayasa yapıldı, hiçbir problem de olmamıştı. Üstelik o dönemde meclis tek partiden, CHP’den oluşuyordu. 1961 ve 1982 Anayasalarında olduğu gibi darbecilerin kurucu meclis yetkisine sahip olduğunu söyleyip de halkın oyuyla göreve gelen bir parlamentonun bu yetkiye sahip olamayacağını söylemek kabul edilemez. Bu halkı ve kendimizi inkar etmektir. Yeni anayasayı yapacak olan Meclis’tir ve bu yetkiye de sahiptir. Yeni anayasa için darbeci mi bekleyeceğiz? İlk 4 maddedeki hükümler yeni anayasa yapılsa da önemli ölçüde yer alır. Sorun Sorun maddelere değiştirilmezlik atfetme meselesidir.