Bir buçuk milyon kilometre ötede, en büyük karanlık enerji avı başlıyor

Spektrum-Röntgen-Gama (Spektr-RG / SRG) uzay aracı 12 Temmuz Cuma günü Türkiye saati ile 15:31'de Kazakistan’daki Baykonur Uzay Üssü'nden Proton-M roketi ile, Dünya'dan 1 buçuk milyon kilometre uzaklıktaki yörüngesine gönderilecek.

 

Güneş-Dünya sisteminin ikinci Lagrange (ortak kütle merkezi etrafında dönen, biri genellikle diğerinden çok daha küçük, iki kütlenin yarattığı potansiyelin denge noktalarıdır) noktası olan L2’ye gönderilecek olan gözlemevi, bu denge noktasının etrafındaki yörüngede, sıcak evrenin bugüne kadarki en geniş araştırmasına başlayacak.

 

Spektr-RG, Rus ve Alman uzay ajansları Roscosmos ve DLR arasında yürütülen ortak bir projedir. Misyon, gökbilimcilerin, evrenin oluşumundaki karanlık enerjinin ve karanlık maddenin rolünü incelemelerine yardımcı olmak için galaksileri ve büyük ölçekli galaktik kümeleri gözlemleyerek tüm gökyüzünü X-ışını taramasından geçirecek.

 

Spektr-RG'deki ana araç, bilim insanlarının galaksilerin merkezlerinde 3 milyondan fazla aktif kara delik ve uzaktaki evrende yaklaşık 100 bin gökada kümesi gözlemleyeceğini söyledikleri Alman yapımı geniş alanlı eROSITA X-ray teleskopudur.

 

Bir Rus bilim ekibi tarafından geliştirilen Spektr-RG'deki ikinci bir X-ışını teleskopu, eROSITA'dan daha yüksek enerjili X-ışınlarına duyarlı olacak. ART-XC adlı Rus teleskobudur. Bu teleskop NASA'nın Alabama'daki Marshall Uzay Uçuş Merkezinde üretilen X-ışını ayna modüllerini kullanacak.

 

Rus ve Alman uzay ajanslarından yetkililer, 2009 yılında Spektr-RG görevi için iş birliği anlaşması imzaladılar. Spektr-RG, 2011'den beri başlatılacak en büyük Rus uzay bilimleri görevidir.

 

EVRENİN YÜZDE 96'SI BİLİNMİYOR

 

Evren hakkında çok az şey bilinmektedir. Enerji yoğunluğunun yüzde 4'ünü oluşturan bileşenler (proton ve nötronlar gibi) evren tarifinin sadece çok küçük bir kısmıdır. Kalan diğer yüzde 96'dan oluşan bölüm ise bir gizem olarak kalıyor. Bugün yüzde 26'sının karanlık madde olduğuna inanılıyor. Ancak, yüzde 70 olarak tahmin edilen en büyük pay karanlık enerjiden oluşuyor.

 

EVRENE BAKAN YEDİ GÖZ

 

Alman teleskopu iki temel bileşenden oluşur: optikler ve ilgili detektörler.

 

İlk bileşen olan optikler, paralel hizalanmış yedi ayna modüllerinden oluşur. Her modül 36 santimetre çapındadır ve yüzeyi bir paraboloit ve bir hiperboloitten oluşan 54 iç içe ayna kabuğundan oluşur.

 

Ayna modülleri yüksek enerjili fotonlar toplar ve bunları eROSITA için özel olarak geliştirilen CCD X-ray kameralara odaklar. Bunlar, eROSITA'nın ikinci temel bileşenini oluşturur ve her birinin odağında bulunur. Yüksek hassasiyetli kameralar kendi türlerinin en iyisidir ve ayna modülleriyle birlikte, rakipsiz bir ışık toplama alanı ve görüş alanı kombinasyonuna sahip bir X-ışını teleskopu oluştururlar.