Gökbilimciler, Ay’daki esrarengiz parlamaların nedenini açıkladı

Avrupa Uzay Ajansı’ndan (ESA) Chrysa Avdellidou, “Teleskobumuzun iki ‘gözü’ var. Biri Ay’ı görünür ışık ortamında, diğeri ise enfraruj diyapazonda izliyor. İki gözün çektiği fotoğrafları birleştirerek ilk kez ve Ay yüzeyinin parlamaların meydana geldiği bölgelerindeki ısıyı ölçmeyi başardık. Bu veriler, parlamalara neden olan gök cisimlerinin yoğunluğunu ölçmemize ve parlamaların nasıl meydana geldiklerini anlamamıza yardım edecek. Bu cisimler asteroidler mi, kuyruklu yıldızlar mı? Şimdi bu sorunun yanıtını bulmaya çalışıyoruz” ifadelerini kullandı.

 

Son yıllarda yer teleskoplarının ve NASA’nın Wide-Field Infrared Survey Explorer (WISE) adlı enfraruj yörünge teleskobunun sayesinde çok sayıda asteroidin tespit edilmesine rağmen insanoğlu hala birçok büyük asteroid ve 2013’ün şubat ayında Rusya’nın Çelyabinsk kentinin yakınlarına düşen göktaşı ölçülerinde olan daha küçük asteroidler hakkında hala yeterli bilgiye sahip değil.

 

Sorunun çözümü için ESA, NELIOTA adında bir proje başlattı ve bu çerçevede Yunanistan’da kurulan 1,2 metrelik teleskobu özel olarak dünyaya yakın bölgedeki asteroidleri izleyebilmesi için modernize etti. ESA uzmanları teleskoba Ay’ın yüzeyine düşen en küçük ölçülerdeki cisimlerin izlerini dahi yakalayabilen yüksek çözünürlüklü kameralar yerleştirdi.

 

Avdellidou, bu sayede yapılan gözlemlerin Ay’da meydana gelen esrarengiz parlamaların sırrının çözülmesini sağladığını belirtti.

 

NELIOTA’nın enfraruj sistemlerinin yardımıyla yapılan ölçümler, parlamanın meydana geldiği zaman Ay yüzeyinin 1.500 – 3.000 Kelvin’e varan ısıya ulaştığını ve böylesine yüksek ısıların ancak mikro ölçekli meteoritlerin ve asteroidlerin Ay yüzeyi ile çarpışması sonucunda oluşabildiğini gösterdi.

 

Uzmanların değerlendirmelerine göre bu gök cisimlerinin ağırlığı gerçekten de birkaç yüz gram ile iki kilogram arasında değişiklik gösteriyor. Astronomlar, söz konusu ‘göktaşlarının’ tipik ebatlarının ölçülmesinin şimdilik mümkün olmadığını kaydediyor.

 

Sputnikte yer alan habere göre, Avdellidou ve ekibi, NELIOTA’nın bu yıl içinde topladığı yeni verilerin bu sorunun yanıtının bulunmasına ve asteroidlerin Ay ile çarpışmaların, gökbilimcilerin uzun yıllardır tespit ettiği o güçlü parlamaları nasıl meydana getirdiğinin fiziki olarak anlaşılmasına katkı sağlamasını umuyor.