21. yüzyılın vebası sigara

Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ardından Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş’ın “sigara haramdır” şeklindeki çıkışları sigarayla mücadele konusundaki kararlılığı bir kez daha gündeme getirdi. Uzun yıllardır bu mücadeleyi veren sivil toplum kuruluşlarından biri de Türkiye Sigarayla Savaş Derneği. Sigarayı 21. yüzyılın vebası olarak niteleyen dernek başkanı Dr. Mustafa Aydın, bundan kurtulmak için hap, sakız, elektronik sigara gibi popüler ama işe yaramayan uygulamaları önermiyor. Aydın’a göre çare, devlet tarafından görevlendirilen kuruluşlarda aranmalı. Sigara sadece ülkemiz için değil, tüm insanlık için bir sorun. Türkiye her geçen yıl sigaradan uzaklaşıyor fakat hâlâ 21 milyon kişi sigara içiyor. Üstelik tiryakiler sadece kendilerine değil sigara dumanına maruz bıraktıkları kişilere de zarar veriyor. Sigaraya karşı verdiği mücadeleyle dikkat çeken Türkiye Sigarayla Savaş Derneği’nin Genel Başkanı Dr. Mustafa Aydın’la bu konuda nereden nereye geldiğimizi konuştuk. Dr. Aydın, mücadelelerinin son sigara molekülü yok oluncaya dek süreceğini belirtirken, gençlerin ünlüler ve kimi kanaat önderleri tarafından sigaraya özendirildiğini söylüyor. 

Türkiye Sigarayla Savaş Derneği, sigara ile mücadelesinde nasıl bir yol kat etti? 

Derneğimiz 1996’da kuruldu. O yıllarda uçaklarda bile sigara içiliyordu. Böyle bir ortamda çıktık ve “Sigarayla mücadele edeceğiz!” dedik. Karşımızda ciddi bir ekonomik güce sahip sigara sektörü vardı. 97’den bu yana sigara ile mücadelemizi sürdürüyoruz. Elbette siyasilerin, STK’ların ve bazı kamu kuruluşlarının bize katkıları oldu. Bugün Türkiye sigara ve tütün ile tütün mamullerinin olabildiğince kısıtlandığı, herkes tarafından hoş görülmediği bir noktaya evrildi. Bu başarıda en büyük pay fitili ateşleyen Türkiye Sigarayla Savaş Derneği’ne ait. Daha sonra çıkan kanunlarda da bunu açık olarak gördük. Bu süreç içerisinde muhalefetiyle, iktidarıyla bütün siyasiler dahil sigara ile savaş konusunda çok ciddi emek gösterdi. Hâlâ Sayın Cumhurbaşkanımız yolda birini gördüğü zaman sigara paketini elinden alıyor ve bırakma sözü verdiriyor. Sonuçta eskiden 28 milyon kişi sigara içerken bugün bu rakam 21 milyona düştü. 

Türkiye Sigarayla Savaş Derneği aralıksız olarak; seminerler, konferanslar düzenleyip kataloglar, broşürler dağıtarak yayınlar yaparak aklınıza gelen her mecrada mücadelesini sürdürüyor. Eğitimler vererek, sosyal medyayı, yazılı basını kullanarak, halkı her gördüğümüz yerde bilinçlendirerek ve tabii ki devletle de iş birliği yaparak Türkiye’de bu konuda büyük bir mesafe alınmasını sağladık. TSSD, Dünya Sağlık Örgütü’nün dünyada sigarayla mücadele eden en güçlü sivil toplum kuruluşu ödülünü aldı. Ama biz hâlâ mücadelemize devam ediyoruz. Çünkü sigara hâlâ bu ülke ve insanlık için çok büyük bir tehlike ve tehdit. 

SON SİGARA MOLEKÜLÜ YOK OLUNCAYA DEK 

Sigara 21. yüzyılın vebası. Sigaranın son molekülü yeryüzünden yok oluncaya kadar mücadeleye devam ediyoruz. Çünkü sağlıklı bir nesil ve bağımsız bir ülke bırakabilmemiz için hem sosyal hem siyasi hem de ekonomik olarak bir başka ülkenin sömürgesi olmamak için sigara içmeyeceksiniz ve içirmeyeceksiniz. Ülkemizde her yıl ortalama 25 milyon TL sigaraya harcanıyor. Bunun 15 milyon TL’siyle sigarayı satın alıyoruz. 10 milyon TL’sini de sigaradan hastalananların tedavisinde kullanıyoruz. Bu ülkedeki orman yangınlarının yüzde 50’si sigaradan meydana geliyor ve sigara Türkiye’yi çölleştiriyor. Ormanları sigara ile yok ediyoruz. Ülkemizde her yıl ortalama 120 bin insan sigaradan hayatını kaybediyor. Üstelik bu 120 bin kişinin 10 bin kişisi sigara içenler tarafından öldürülüyor. Diğer 10 bin kişi ise sigara içen anne babaları tarafından öldürülüyor. Biz buna pasif içici diyoruz.

SİGARA FERT VE ÜLKE İÇİN BİR BAĞIMSIZLIK MESELESİ 

TSSD’nin mücadelesinde odak noktası nedir?

Sağlığınız yoksa ekonominiz yoktur, kültürünüz, eğitiminiz, siyasi hayatınız, sosyal hayatınız, kısacası hiçbir şeyiniz yoktur. İlk önceliğimiz sağlık. 21. yüzyılda bir ülkeyi sömürge haline yani o ülkeyi kendinize bağımlı hale getirmek istiyorsanız, tanklarınızla o ülkeye girmeniz gerekmez. O ülkenin halkını sigaraya alıştırın, sonra zaten o ülke size bağımlı hale gelir. Hangi yönden? Ekonomik, siyasi, sosyal, sağlık birçok yönden bağımlı oluruz. Sigaranın olumsuz etkisi sadece tek yönlü bir şey değil. Önce bireyi hasta ediyor, sonra onu tedavi etmek için sağlık harcamasına yönlendiriyor. Aynı mantık sonra o hastaya ilaç satıyor. Yine bu mantık bağımlı kişiyi modern yöntemlerle sigarayı bıraktırmak için harcamaya davet ediyor. Nikotin tedavisi, elektronik sigara, sakızlar, haplar bunlardan bazıları… Bütün bu süreç ekonomi etrafında dönüyor. Yani sağlık konusunu ekonomi takip ediyor. Bunun arkasından bağımlılık geliyor. Sigara birçok açıdan bireyi ve ülkeyi farklı ülkelere bağımlı hale getiriyor. Mücadelemiz sağlık merkezli olmakla beraber, ekonomi, siyasi, kültür yönüyle devam ediyor. 

GENÇLER POPÜLER İSİMLERLE İÇİCİLİĞE ÖZENDİRİLİYOR 

Sigara kartellerinin gençleri sigara bağımlısı yapmaktaki en büyük silahı özentidir. Sigara bulaşıcı bir hastalıktır. Sigara özenti yolu ile bulaşıyor. Gençler; sigara içen bir sanatçıyı, siyasetçiyi, mahalledeki kabadayıyı, evdeki abiyi, yoldaki güzel bir kadını, delikanlıyı gördüğü zaman özeniyorlar. Sigara kartelleri gençlerin sigara içmesini sağlamak için sanatçıları, toplum önderlerini, siyasileri kullanıyorlar. Onlara ciddi paralar vererek, o insanlara toplum önünde sigara içirtiyorlar. Çok daha garibi, gençlerin idolü konumunda olan bir sanatçıya sigara içmediği halde sigara ile yan yana poz verdirerek, bunu her tarafa yayıyorlar. Ya da söz konusu sanatçılar sigara ile sahneye çıkıyorlar. Sinemada dahi bu özendirme durumunu görebiliyoruz. Gençler bu şekilde avlanmış oluyor.