'Ebru sanatı tasarım anlamında el değmemiş bir alan'

Konuşmak kadar çizmek de bir iletişim aracı. Çocukken resim yapmayı kendine bir iletişim biçimi olarak seçen Garip Ay’ın Siirt’in bir köyünden dünyaya açılan başarılı bir hayat hikâyesi var. Ortaokula giderken okula gelen rehberlik hocası sayesinde güzel sanatlar lisesinin varlığından haberdar olan Ay, ileride ne yapmak istediğine o zaman karar veriyor. “O dönemden sonra benim için okul dönemi bitmişti. Çünkü resim yapmak benim kendime ayırdığım vakit gibiydi. Bu dönemde her gün okula zorla giden bir öğrenci değil de okuldan zorla çıkartılan bir hayat yaşadım. Her zaman hayallerimin peşinden gittim. Birşeyler çizmek, ortaya bir eser çıkarmak benim için bir oyun gibi.” diyen Garip Ay ile sanat yolculuğunu konuştuk. Van Gogh’un Yıldızlı Gece’sini ebru sanatıyla yapan ve Stranger Things, Narcos, The Crown gibi yapımlara hazırladığı çalışmaları ile adından söz ettiren Garip Ay ile sohbetimizden başlıklar… 

Ebru’yu nasıl öğrendiniz? 

İlk sanat eğitimimi Diyarbakır Güzel Sanat Lisesi’nde Resim Bölümü’nde aldım. Daha sonra Marmara Üniversitesi Resim Bölümü’ne girdim. Okulu yarıda bıraktım. 2005’te Mimar Sinan Üniversitesi Geleneksel Türk Sanatları Hat Bölümü’nü kazandım. Buranın bana uygun olmadığını anlayıp eğitimimi yarıda bıraktım. Hat sanatının çok fazla sınırı vardı. Artık konunun tasarım serüveninden çıktığını ve bir ritüel olarak algılandığını farkettim. O dönem bir ebru sanatçısına resim yapıyordum. Suluboya ile çalışmalar yaparken kağıdın üzerinde dağıttığım renklere bir çeşit figür koymaya çalışırken ebru sanatının da aynı özellikleri olduğunu farkettim. Bu anlamda bir ders anlamadım. Tesadüfen ebru yapmaya başladım aslında. Ebruda önemli olan malzemelerin nasıl hazırlandığını bilmek. Ondan sonra elinizde bir entrümanınız var ve siz onu istediğiniz şekilde yapıyorsunuz. Ebru bu anlamda çok daha renkli ve özgür hareket imkanı veriyordu. Ancak sonra anladımki onun da belli sınırları var. Tâ ki video ile buluşana dek. O zaman ebru ile ilgili bambaşka bir kapı aralandı. Öyle kalıpların dışına çıkıyorum gibi bir tanımlamayı kabul etmiyorum. Ben sadece mantığı olmayan kısıtlamaları dikkate almıyorum. Ebru ile video sanatının bir araya gelmesi ile çok farklı şeyler denemeye başladım. 

BAZI ŞEYLERİ SUYA BIRAKMAK LAZIM 

Video ile ebru sanatı ortaklığı nasıl başladı?

Video benim aklımda olan bir şey değildi. 2011 yılında eğitim için Chicago’ya gitmiştim. Orada bir okulda ebru dersleri vermeye başladım. Ancak kimse gelmiyordu derse. Ben de okul yönetimi ile konuştum ve ebrunun ne olduğunu özetleyen bir video çektik. Bir ayda sadece 2 bin izlendi. Daha sonra İstanbul’a geri döndüm. Aradan belli bir zaman geçti. Oslo’dan bir müzik klibi için aradılar. Orada bir çalışma yaptım. Daha sonra New York’tan bir yönetmen aradı beni. İnternetteki videoları görmüş. Water Show yapıyorlarmış, benimle de çekim yapmak istediler. İstanbul’a geldiler. Basit stilize hallerle, çizgilerle figürler yaptım. Daha sonra TRT’den bana ulaştılar. En başta Ramazan programı için benden içerik istediler. Onlara ebru sanatı ile ilgili çizimler yaptım. Bu devam etti sonraki günlerde. 180 bölüm belgesel çektik. Bu süreçte bir sürü deneme yapma fırsatı yakaladım. Netflix ortaklığıyla Stranger Things, The Crown ve Narcos dizilerinda ebru çalışması yaptım. Bu sırada ebrunun imkânlarını zorladım. Bu çalışmalardan sonra dünyanın farklı coğrafyalarında farkedilir oldum. 

Aklınızda bir tasarım ile mi suyun başına gidiyorsunuz?  

Ebruyu yaparken asla ara vememek gerekiyor. Çünkü boyların su yüzeyinde durma kabiliyeti kısıtlı. Değişken ve sürekli dönüşen bir tarafı var. Sizin o zaman dağarcığında değişimlerden haberdar olarak hamlelerinizi yapmanız gerekiyor. Yani koyduğunuz bir nokta boyanın bir zaman sonra ne olacağını bilmeniz gerekiyor. Zamanla bunun kontrolünü sağlıyorsunuz. Bu yüzden hiçbir şekilde kafamda bu var deyip gitmiyorum suya. Biliyorumki yolda değişen birşeyler olacak. Biraz su size uyum sağlıyor, biraz da siz ona. Bazı şeyleri suya bırakmak lazım. Su ile kavga ederseniz eğer daha kötü şeyler ortaya çıkar.