İstanbul tramvayı 145 yaşında

145 yıl önce Eylül ayında, İstanbul’da kalabalık bir topluluk daha önce hiç görmedikleri bir taşıtın etrafında toplanmışlardı. Dönemin yol koşulları ve imkanlarıyla yolculuğun uzun zaman aldığı bugünün popüler Boğaziçi semtlerine ulaşım herkes için kolaylaşacaktı. Azapkapı-Ortaköy güzergâhında açılışı yapılan atlı tramvay bugün yerini teknolojinin son ulaşım araçlarına bıraksa da bu emektar vagonlar Rahmi M. Koç Müzesi’ndeki yerini koruyor. 18. ve 19. yüzyıllarda buharlı makinelerin makineleşmiş endüstriyi doğurması, bu gelişmeyle Avrupa’daki sermaye birikiminin artması Endüstri Devrimi’ni oluşturdu. Sanayi Devrimi’nin en büyük sembolü ise buharlı trenlerdi. Atlı tramvaylar, dönemin en üstün toplu taşıma araçlarıydı. İngiltere’de madenlerde kömürü taşımak üzere kullanılan araçlardan örnek alınarak üretilen tramvaylar ilk olarak 1832 yılında New York’ta çalışmış daha sonra Paris, Londra, Viyana ve Sofya’da kurulan atlı tramvay şirketleriyle yaygınlaşmıştı. Atlı tramvaylar, dönemin en üstün toplu taşıma araçlarıydı. İngiltere’de madenlerde kömürü taşımak üzere kullanılan araçlardan örnek alınarak üretilen tramvaylar ilk olarak 1832 yılında New York’ta çalışmış daha sonra Paris, Londra, Viyana ve Sofya’da kurulan atlı tramvay şirketleriyle yaygınlaşmıştı. 3 Eylül 1872 yılında ise Konstantin Karapano Efendi tarafından İstanbul halkıyla buluşturulmuş. Müzede bulunan İstanbul’un ilk tramvayı olan atlı tramvay, 14 no’lu Beşiktaş-Karaköy hattında hizmet vermiştir. Tramvay, Osmanlı Dönemi’ndeki orijinal haliyle ziyaretçileri bekliyor. 

RAYLI ULAŞIM KOLEKSİYONU 

Müze koleksiyonunun önemli bir kısmını oluşturan raylı ulaşım bölümü iki farklı galeride sergileniyor; Sultan Abdülaziz’in Saltanat Vagonu ve Kadıköy-Moda Tramvayı’nın da yer aldığı demiryolu araçları, lokomotif, diğer tramvay modelleri ve çeşitli fotoğraf ve efemeralar da yer alıyor. 

TARİH KOKAN VAGON

20 numaralı Kadıköy-Moda hattı tramvayı, 29 Temmuz 1934 tarihinde hizmete girmiş ve hattın kaldırıldığı 1966’ya kadar hizmet vermiş.  Galata ve İstiklal Caddesi arasındaki kısa ve dik bir yer altı yolu olan tünel, Londra ve New York metrolarından sonra ikinci en eski yer altı taşıma sistemi olarak kabul ediliyor. 17 Ocak 1975 yılında hizmete açılan tünel’e ait 19’uncu yüzyıldan kalan bu yolcu vagonu, 1873’te Schnieder Creusot Iron Steel Works şirketi tarafından Fransa’da üretildi. Vagon çift silindirli, büyük bir yatay buhar makinesine bağlı olarak ve metal kayışlarla çift yönlü hareket ettiriliyordu. Bu vagonda daha sonra İETT tarafından süreli olarak müzeye veriliyor.