Kadınlar darbede neden kendini temizliğe verdi

15 Temmuz 2016 ve devamında ülkemizde yaşanan olayların  travmatik etkilerini hepimiz yaşadık. Birçok tetikleyici faktörü taşıyan yüksek sesler, şiddet içerikli eylemler, görüntüler ve en üzücüsü yaralanmalar ve ölümler... Hiçbirimiz böyle bir olaya hazırlıklı değildik. Bir anda F16’lar, bomba sesleri ve görüntüleri gerçeğimiz oldu. Ağladık, dua ettik, sokağa çıktık, çocuklarımızı koruma endişesine girdik. Herkesin travmaya tepkisi farklıydı. Ancak çoğu kadın benzer ve anormal bir tepkiden söz etti. Kadınlar korku panik içindeyken evlerinde temizlik ve yemek işine girdiklerini söyledi. Hatta bir bölümü aşırı yemek yediklerini anlattı. Öyle ki savaş uçakları evlerin üzerinden alçak uçuşla geçerken halı silen de vardı, lavabo ovalayan da, hamur yoğuran da. İnsanın can güvenliği tehlike altındayken beyin neden bu kadınlara temizlik yap komutu verdi?

Strese karşı savunma

Özel Ataköy Hastanesi’nden Psikolog Feyza Ağaç, son dönemde kendisine başvuran kadınlarda bu travmatik etkili saptadığını açıkladı. Psikolog Feyza Ağaç durumun özetini şöyle yaptı: Zihnimiz travmanın vermiş olduğu kaygı haliyle başa çıkabilmek için bilinçdışı güvenli ortam oluşturmaya çalışır ve sonucunda birtakım hareketler sergileyebilir. Örneğin yaşanılan olaylardabirçok kadının bu anda normalden fazla temizlik yaptığı ile aşırı yeme davranışı gösterdiğine ilişkin sonuçlar elde edilmiştir. Ağır temizlik ve gereğinden fazla yeme davranışları zihnimizin stres anında başedebilmek için gösterdiği bir savunma mekanizması diyebiliriz.

Kadınlar korku içindeyken temizlik ve yemek işine giriştiler. Savaş uçakları evlerin üzerinden  geçerken halı silen de vardı hamur yoğuran da.

Asıl tehlike şimdi başladı

Ruhumuz yaşadığımız bu olayların etkisinden arınmak ve tahhamül kapasitesini arttırmak  amacıyla maruz kaldığı durumlar dışında objelere, yiyeceklere ve dış dünyaya odaklanmayı tercih ediyor. Bu kaçınma davranışı kısa vadede maruz kaldığımız durumlar için iyileştirici olduğunu düşündürse de sonrasında kaygı bozukluğu, panik atak gibi pek çok rahatsızlığı tetikleyebiliyor. Bu gibi durumlarda çoğunlukla görülen uyku bozuklukları, tırnak yeme davranışı ve temizlik takıntıları olabiliyor. Bu sürecin doğurduğu davranışların devamlılığı ise genellikle tehlike anında 5 duyu organımızdan  en fazla etkilenen  ve tahribat gören duyumuzdur.(ses, görüntü, temas, koku, tat)  Örneğin, bunlar ufak bir seste yeniden irkilme, sosyal medya görüntülerinin zihinde devam etmesi, ani temaslarda aşırı tepkisel davranış geliştirme vb gibi görülebilir. Bu davranışların devam etmesi ve olağan yaşamı olumsuz etkilemesi ruh sağlığımızın bozulduğunun göstergesi olabilir. Bu dönemde sizi zorlayan ya da anlam veremediğiniz davranışlarınızı normalize etmenizi, normal yaşantınıza devam ederek sizi endişelendiren faktörlerden kaçınmamanızı, güvendiğiniz insanlarla duygusal paylaşımlarda bulunmanızı, keyif aldığınız aktivitelere daha çok yer vermenizi öneririm. Ancak bu anlamda benzer belirtiler göstermeye devam eder, takıntı yaptığınızı düşündüğünüz davranışlara engel olamaz ve hayatınıza kaldığınız yerden devam edemediğinizi farkederseniz bir uzman desteği almanızı şiddetle tavsiye ederim.