Marmara Denizi’nin üstü kirli dibi rengarenk

Ateş Evirgen, 70’li yılların sonundan beri dalış yapan bir isim. O dönem su altıyla ilgili pek bir şey bilinmediği için gördüklerini birileriyle paylaşma duygusu sonucu su altı fotoğrafçılığına başlayan Evirgen “İlk defa 1982’nin 28 Mayıs günü makinemle Saroz Körfezi’nde fotoğraf çekmek için suya girdim. Giriş o giriş” diyor. Marmara, Akdeniz, Karadeniz ve Ege Denizi’nin yanı sıra Güney ve Kuzey Kutbu denizlerinde de su altı fotoğraf çeken Evirgen, Marmara’nın dibini anlattı...

•Doğal şartlarda hiçbir zaman karşı karşıya gelemediğiniz birçok canlıyla su altında birlikte olup onlarla iletişim kurabiliyorsunuz.

•Ne yazık ki tüm denizlerimiz hızla kirlenirken bundan en büyük payı Marmara Denizi aldı. Gerçek bir çöplük gibi görüldü. Fabrika atıklarından inşaat molozlarına kadar akla ne gelirse bu denize atıldı. En son ıslah çalışması yapılan Kurbağalı Dere’nin çamuru hemen Adalar denizinin yanı başına boşaltıldı. Ama yine de şu an Marmara’nın diplerinde rengarenk bir yaşamla karşılaşmak  mümkün.

•Marmara Denizi, mercan, denizyıldızı, midye ve yengeç gibi omurgasız canlılar cenneti. Ancak ekonomik değeri olan balık gibi canlılar Marmara Deniz’inde çok azaldı. Yakın zamanda tamamen tükenecekler. O zaman Marmara’ya deniz diyebilecek miyiz? Balıksız bir deniz olur mu? Ama şu an gelecek böyle gözüküyor.

•Marmara Denizi derinliklerinden Kuzey Anadolu Fay hattı geçiyor. Bu nedenle neredeyse 2 bin metreye yaklaşan çukurlar var. Çok merak ediyorum, bu çukurlara bir inebilme imkanı olsa nasıl bir çöplükle karşılaşacağız? En son bir ay önce Büyükada’nın güneybatısındaki Balıkçı Adası’nda dalarken 25 metrelerde bir beyaz çuval gördüm. Üzeri denizyıldızlarıyla dolu olduğundan içinde ne olduğunu merak ettim. Baktığımda içinde fayanslar, tuğlalar... Biraz ileride başka çuvalları fark ettim. Sonradan anladım ki bunlar inşaat molozları!

Su altındaki yaşam sürpriz yumurta gibi

Dalmaya başladıktan sonra eski tutkusu olan fotoğraf çekmeye de dönen Filiz Durmuş, son altı yıldır su altını görüntülüyor. Türkiye’nin tüm denizlerinde daldığını anlatan Durmuş, Endonezya’dan Filipinlere, Güney Afrika’dan Mısır’a pek çok ülkenin sularının altını keşfetmiş. Durmuş’un da Marmara Denizi’nin derinliklerine  dair söyleyecekleri var...

•Marmara’nın altındaki yaşam sürpriz yumurta gibi. Zaman zaman içinden beklemediğiniz güzellikler çıkarıyor, bazen de gerçek bir yumurta gibi kötü kokular. Kimse orada muhteşem canlıların olduğunun farkında değil, kimse inanamıyor. Yukarıdan sadece denizanalarıyla kaplı yeşil bir su akla geliyor. Oysa yengeç ailesinden pek çok çeşit bulabilirsiniz. Keza denizyıldızları çok çeşitli. Anemonlar, farklı yumuşak mercan türleri hala mevcut. 

•Midye çok. Denizyıldızları da midyeyi yemeyi çok seviyor. Dolayısıyla su altındaki manzarada yoğun midye kabuğu ve deniz yıldızları. Aynen çekirdek yiyip çöplerini oturduğu bankın altına tüküren yurdum insanı gibi!

•Bir laf vardır; ‘Gözden ırak olan gönülden de ırak olur’ diye. Suyun altındaki yaşamı bilmeyenler onu korumak için uğraşmaz. İnsanların tek korkusu, kirli sularda tutulan balıkların kendilerini etkilemesi. Bizim için evimizin temizliği çok önemlidir. Hepimiz evimizi temiz tutarız. Evdeki tozları alır pencereden dışarı silkeleriz. Denizlerimiz de bu temizlik mantığından payını alıyor.