Medya planı bu kez ailede! 

Teknolojinin bireylerin günlük yaşamlarına etkisi bağımlılık düzeyine ulaştı. Yetişkinlerin bu ölçüsüzlüğü çocukların yaşamını da doğrudan veya dolaylı olarak etkiliyor. ABD’de yapılan bir çalışma 8-10 yaş grubundaki çocukların günlük ortalama 8 saat, daha büyük çocukların ve ergenlerin ise 11 saatten fazla elektronik medya kullandığını ortaya koydu. Türkiye’de yapılan bir çalışmada ise 6-18 yaş grubunda elektronik medya kullanımının günde ortalama 7 saat civarında olduğu bildirildi. Türkiye’de ilkokul 2. ve 3. sınıf öğrencileriyle yapılan bir çalışmada ise günlük ortalama TV izleme süresi 2.5±1.3 saat olarak saptanmış. Okul öncesi dönem çocuklarını da kapsayan bir çalışma da, çocukların yüzde 62’sinin günde en az 2 saat TV izlediğini ve çocukların TV izlemeye ortalama 2.7±1.6 yaşında başladığını ortaya koymuş. 

Türkiye’de yapılan geniş örneklemli bir çalışmada, 12-18 yaşları arasındaki çocuk ve ergenlerin yaklaşık yüzde 30’unun günde en az 4 saat TV izlediği bildirilmiş. Aynı çalışmada, anne-babaların yaklaşık yüzde 30’unun TV izleme konusunda çocuklarını kontrol etmediği, kontrol edenlerin ise sadece yüzde 22.8’inin programların içeriği konusunda çocuklarını denetlediği bildirilmiş. Türkiye’de 6-18 yaş grubu ile yapılan bir çalışmada ise ilkokul, ortaokul ve lise öğrencilerinde günlük ortalama en az 2 saat TV izleme oranının sırasıyla yüzde 48.1, yüzde 61.8 ve yüzde 50.6; internet kullanım oranının da yüzde 26.6, yüzde 47.9 ve yüzde 56.6; cep telefonu kullanım oranının sırasıyla yüzde 14.6, yüzde 35.4 ve yüzde 36.9 ve internet dışında tablet/bilgisayar kullanımının sırasıyla yüzde 25.9, yüzde 43.0 ve yüzde 44.3 olduğu bildirilmiş. Aşırı ve yanlış elektronik medya kullanımının dikkat, yürütücü işlevler, uyku bozukluğu, obezite ve madde kullanımı ile ilişkili olumsuz etkileri de literatürde yer almaya başladı. 

MEDYA KULLANIMINDA SINIRLAR 

Ailede bilinçli medya kullanımı için  bireylerin ihtiyaçlar doğrultusunda medya kullanıcısı olması gerekiyor. 

İhtiyaçlar değil de istekler, hevesler ve belirli tüketim alışkanlıkları dikkate alınarak seçim yapıldığında olumsuz medya içerikleriyle karşılaşma olasılığı artıyor. Bu tür kontrolsüz ve sınırsız medya kullanımı bireysel olarak zaman kaybı yaşatmanın ötesinde aile iletişimine olumsuz etki ederken, bütçede de yüklü bir harcama kalemi oluşturabiliyor. Bu sebeple hangi medya aracının niçin kullanıldığı ve ne kadar kullanılması gerektiği hem birey hem de ailesi açısından önemli bir konu. 

Hâl böyle olunca sağlıklı medya kullanımı ve planlaması için birçok strateji belirleniyor. Son yıllarda dikkat çeken uygulamalardan biri de ailede medya planlaması. Bu uygulamada ebeveyn ve çocukların nerede, nasıl, hangi, ne tür ve ne kadar medya kullanımı yapacaklarının planlaması yapılıyor. Uzmanlar, ebeveynlere çocuklarıyla ekran kullanımı konusunda her gün tartışma yaşamak yerine medya planı oluşturmalarını öneriyor. Ailede medya planı, her aileye özgü olmalı. Önemli olan ailedeki tüm bireylerin bu plana uymaları. Aile medya planınızı oluştururken şu soruları aile üyeleriyle birlikte yanıtlamak gerekiyor: Ekranlı cihazları evin hangi odalarında kullanabiliriz? Nerelerde kullanmamalıyız? Ekranlı cihazları günün hangi saatlerinde kullanabiliriz? İnternette hangi içerikler bizim için faydalı, hangileri zararlıdır? Sosyal medyada nelere dikkat etmeliyiz? İnternette kişisel bilgilerimizi nasıl koruyabiliriz? Oluşturduğunuz aile medya planını herkesin kolayca erişeceği bir yere asarak hatırlamayı kolaylaştırabilirsiniz. Aile medya planına yalnızca çocukların değil, ebeveynlerin de uyması ve çocuklara bu konuda rol model olmaları da önemli.