Ölü fotoğrafları: Farkındalık mı sömürü mü?

Şoke edici her fotoğraf, medyada bu fotoğrafların yayımlanmasının ne kadar etik olduğu sorusunu beraberinde getiriyor. Bunun son örneğini geçtiğimiz günlerde yaşadık. El Salvadorlu göçmen bir babanın ABD-Meksika sınırındaki nehri geçmeye çalışırken iki yaşındaki kızıyla beraber boğulduğunu gösteren fotoğrafın gazetelerde yayımlanmasını kimileri kamu yararı olarak tanımlarken kimileri de bunu etik bulmadı ve sömürü olarak niteledi. Bir baba-kızın cansız bedenlerini gösteren fotoğrafı gazeteci Julia Le Duc çekti ve bu acı görüntü ilk kez Meksika gazetesi La Jornada’da 24 Haziran sabahı yayımlandı. Uluslararası haber ajansı Associated Press (AP) fotoğrafı servis etti ve Türkiye dâhil tüm dünyada medya kuruluşları salı gününden itibaren olayı sayfalarına taşımaya başladı. Pek çok kişi fotoğrafın 2015 yılında Türkiye’den Yunanistan’a geçmeye çalışırken cansız bedeni Ege sahillerine vuran dört yaşındaki Suriyeli Aylan Kurdi’yi hatırlattığını söyledi. Önceki adıyla Doğan Haber Ajansı (DHA) Bodrum muhabiri Nilüfer Demir’in çektiği bu fotoğraf da benzer bir tartışmaya neden olmuştu. 

KAMUSAL TRAVMAYA SEBEP 

Baba-kızın cansız bedenlerini gösteren fotoğrafın yayımlanmasında kamu yararı olup olmadığı, insanları dehşete düşüren bu fotoğrafın bireylerde travmaya sebep olacağı konuları dünya medyasında tartışmaya neden oldu. Fotoğrafı çeken Le Duc ise tartışmalara şu sözleriyle dâhil oldu: “Şimdiye kadar birçok ceset gördüm. Çoğu boğulmuştu. Bir süre sonra hissizleşiyorsunuz. Ama böyle bir fotoğraf gördüğünüzde bu size tekrar duygu kazandırıyor. Bu fotoğraf bir şeyleri değiştirir mi? Değiştirmeli. Bu ailelerin hiçbir şeyi yok. Daha iyi bir hayat için her şeylerini riske atıyorlar. Böyle sahneler de bizi düşündürmüyorsa, karar alıcıları harekete geçirmiyorsa, o halde toplumumuzun hâli harap demektir.” ABD’de gazetelerin çoğu fotoğrafa birinci sayfalarında yer vermezken NPR ve Los Angeles Times gibi yayınlar fotoğrafı ana sayfalarında veya haberin başında kullanmak yerine, haberin sonuna koydular. MSNBC.com gibi bazı yayınlar fotoğrafı şuna benzer uyarılar eşliğinde yayımladı: “Görmek üzere olduğunuz fotoğraf bazılarını rahatsız edebilir. AP’nin yayımladığı bu fotoğraf sınırdaki felâketin yalın bir hatırlatıcısıdır.” Fotoğrafı birinci sayfasında dört sütunda kullanan New York Times ise bu konuda önde gelen istisnalardan biriydi. Bu tartışmayı kendilerine sorduğumuz fotoğrafçılar Eren Aytuğ ve Süleyman Gündüz ise konuya farklı açılardan yaklaşıyor.