Sıradışı bir bıçak ustası

Bıçağa ilgin nasıl başladı?  

Çocukluğumdan beri var olan bir şeydi bu. Bir şeylerle uğraşmaya ilgi duyan herkesin ilk yaptığı gibi ben de koleksiyonculukla başladım. Sonra bıçaklara dair bir şeyler okumaya başladım. İnternette, www.bicaksanati.com adresindeki forum sayesinde bıçağın yapılabilir bir şey olduğunu farkettim. Küçük bir atölyede başladım bıçak yapmaya. İşyerimin alt katında mesai sonrası çalışmaya devam ettim. Belirli sayıda bıçak ortaya çıktı ama tekrara düştüğümü gördüm. Yeni bir şeyler yapmak istedim. Sonra çakılar dikkatimi çekti. Frictionfolder diye yurtdışında tabir edilen ama Türkiye’de fazla yaygın olmayan çakı türünü yapmayı denedim. Yaptığım 8-10 çakıyı etrafımdakilere hediye edince talep oluşmaya başladı. İşyerinden arta kalan zamanlar da yetmemeye başladı. Biraz da risk alarak bir yer tutup atölye olarak kullanmaya başladım. 

Bıçağın ya da bıçak yapmanın senin dünyanda nasıl bir yeri var?  

Bıçağın her şeyden önce pratik hayatta bir karşılığı var. Fonksiyonel olarak hayatımızı kolaylaştırıyor. Bu yönüyle diğer aletlerden çok da büyük bir farkı yok. Ama geçmişte daha çok savunma silahıydı. Dolayısıyla bıçağın insana verdiği bir güven vardı. Bazen bıçak yapıyor oluşum sebebiyle etrafımdan tepkiler alıyorum. Bıçaklara ilgimden dolayı agresif olduğumu düşünebiliyorlar. Aksine sabırlı ve sakinim. Bunu bana kazandıran şeylerden biri de böyle bir sanatla uğraşıyor olmam. 

Hobi olarak başladın ama artık ticari bir boyutu da var.  Bu durum sanatına etki ediyor mu? 

Bıçağın ticari bir tarafı elbette var ama ben sadece ticari bir gayeyle yapmıyorum. Bu benim hobim ve temelinde kesme eylemi var. Kesmek, paylaşmakla bölüşmekle belki adaletle belki teraziyle ilişkili bir şey aslında. Bir şeyi bölemezseniz paylaştıramazsınız. Bu kavramın hayatımızdaki konumu üzerine de düşünüyorum. 

Hobinin biraz boş zaman meşgalesi gibi algılanıyor. Öyle mi? 

Aksine, hobi, bir hedefe ulaşmak için bilinçli olarak ayrılmış bir zamandır. Bıçağı yaparken insan üç nesneyle iletişim halinde oluyor. Biri çelik ve metaller, pirinç, bakır, bronz ve türevleri. Bunların işlenmesi, işlenme süreçleri, tedarikleri. Bu bıçağın metal kısmıyla uğraşılan süreçte tecrübe ettiğin bir şey. Kabzasıyla ilgili bir şey yapacağın zaman ahşabı, sentetik malzemeleri ya da epoksi gibi hem yapışkan hem de kabza malzemesi olarak kullanabildiğin malzemelerle ilgilenmek zorundasın. 

Bu iş manevi anlamda ne kazandırıyor insana?  

Atölyede geçirdiğim zamanın değerini bıçak üretmiş olmakla eş tutmuyorum. Buradaki sürecin beni dağıtan ve toparlayan bir tarafı var. Bazen atölyeye geldiğimde canım bıçakla ilgili birşey yapmak istemiyor. Tahtalardan, demirlerden raf, kitaplık ya da sehpa yapıyorum. Veya sadece bir ağacı alıp yontuyorum. Benim için kıymetli olan atölyede zaman geçirmek ve birşey üretmek. Burada yalnız başıma çalışırken veya bir işe daldığımda el çalışırken zihin sürekli düşünüyor. İstanbul’da yaşayan insanlar olarak çok fazla düşünmeye fırsat bulamıyoruz. Bazen de düşünmekten kaçıyoruz. Yoğun cep telefonu ve sosyal medya kullanımı insanları düşünme, etrafı gözlemleme zahmetine katlanmaktan kurtarıyor. Ama ben hayatın kaçılması gereken bir şey olduğunu düşünmüyorum. Dolayısıyla burada bıçakla uğraşırken kendimle uğraşıyorum. Meselâ siz buraya gelmeden önce makasla birşey kesiyordum ve birçok arkadaşımdan daha düzgün kesebildiğimi farkettim. Niye düzgün kesebildiğimi düşündüm. Çünkü ben sadece makası çalıştıran sağ elimi değil, sol elimi de makasa destek yaparak yuvarlak formu veriyorum. Sonra şunu düşündüm, bağlama ya da herhangi bir telli çalgı öğrenirken herkes perdeye basan elin çok kıymetli olduğunu, asıl maharetin o olduğunu düşünür ama tam tersi aslında. Tele vuran elin kabiliyetince insanın bağlama çalabildiği gibi bir gerçek var. İşin aslında uzaktan bakıldığında önemliymiş gibi gözüken tarafının görünmeyen tarafı olduğunu öğreniyorsunuz zamanla… 

Burada geçirdiğim zaman zihnimde, algımda farklı kapılar açıyor. Üretim sürecini önemsiyor olmamda şöyle bir unsur da görüyorum. Ben olmasaydım da “bir çakı” olurdu. Ama “bu çakı” ben varım diye var. Bunu düşünce hayatta bir işe yarıyor olma hissi veriyor bana. Çünkü hepimiz hayatımızın bir döneminde ‘ben neyim’, ‘niye buradayım’ gibi sorular soruyoruz kendimize ve bu dünyadaki varoluşumuzun peşine düşüyoruz. Askerde şafak yazmaktan banklara ve ağaçlara adımızı ya da sevdiğimiz kızın adının baş harfini kazımaya varana kadar ‘Ben buradaydım’ diyorsun aslında. Onun biraz daha sanatsal, daha fonksiyonel karşılığını da ben yaptığım grafik/tasarım işlerinde gösteriyorum. “Bir tasarım” çıkardı ama “bu tasarım” olmazdı. “Bir çakı” yapardı birisi ama “bu çakı” olmazdı. 

"Herkesin yaptığı işin kendisine benzediğini düşünüyorum. Kişideki ruhsal tekâmül, bakış inceliği, hayata karşı takındığı tavır işlerine de yansıyor."