Sosyal medyada saldırıya uğrayan ne yapmalı

Türkiye sosyal medya kullanımında dünya lideri. Geçen senenin rakamlarına göre 36 milyon kişinin aktif Facebook hesabı var. Günde ortalama 2 saat 32 dakika sosyal medyada geçiyor. Haliyle ihanetler, dolandırıcılık, taciz, karalama, hakaret, şantaj gibi suçlar sosyal medya üzerinden geliyor. Sosyal medyada klavye delikanlılığında mangalda kül bırakılmazken, mağdur olunca kalkanlar düşüyor. Sahte hesaplar yüzünden suçlu kayıp. Kimse nasıl bir yol izlemesi gerektiğini bilmiyor. Her şeyi bilen Google’a sorulunca sosyal medya dedektifleri karşımıza çıkıyor. İnternetteki reklamlara bakılırsa 300 liraya karşı tarafın bilgilerini mesajlarını vermeyi tahahüt eden kişiler var. Tabii bu işin illegal tarafı, burada yanılgı ve yenilgi payı yüksek. Hukuki tarafında ise sosyal medyanın bilişim uzmanları var. Biz o isimlerden biriyle konuştuk. Mustafa Sansar sosyal medya mağduriyeti ve çözümü hakkında bilgi verdi. 

Adli bilişim uzmanının görev tanımı nedir?

Adli bilişim uzmanı, bilişim sistemleri aracılığıyla gerçekleşen veya herhangi bir suçta kullanıldığını düşünen veri işleme kapasitesi olan herhangi bir dijital materyali uluslararası normlar dahilinde inceleyen, bu şekilde olay-fail ilişkisini delillerle ispat eden kişi olarak tanımlanabilir. Bunun yanı sıra dijital dünyada suç teşkil eden bir durumun dijital kayıtlarını incelemek veya tespit yapmak da adli bilişim uzmanının konusudur.

Son dönemde yeni bir meslek ortaya çıktı: Sosyal medya dedektifliği. Size bu yönde  talep geliyor mu?

Biz dedektiflik yapmıyoruz. Hukukun sınırları içerisinde olan ve özel hayatın gizliliğine girmeyen konularda gelen talepleri adli bilişim standartları çerçevesinde karşılamaya çalışıyoruz. Ancak teknik inceleme olarak tarafımıza istekler geliyor. Özellikle sosyal medya üzerinden tehdit, hakaret ve iftira eylemlerini gerçekleştiren şahısların gerçek kimliklerinin tespiti, sahte ürün satışı ve diğer fikri sinai hakların ihlalleri durumlarının tespiti ve faillerinin bulunması konuları ağırlıklı olmak üzere artan bir eğride hizmet talebi alıyoruz.

SİLİNEN MESAJLARIN TAMAMI KURTARILIR!

Sosyal medya dedektifleri eşinden sevgilisinden bilgi almak isteyen müşteriye hizmet ederken nasıl bir yol izliyor?

Sosyal medyada dedektiflik, hedef kişinin medya üzeride yaptığı bir eylemi izlemek, raporlamak ve/veya yorumlamak üzerinden verilen bir hizmet olarak ön plana çıkıyor. Dedektiflik hizmetinde hukukun sınırları bir miktar esnetilebiliyor maalesef. Diğer bir deyişle özel hayatın gizliliği konusu ikinci plana atılabiliyor.

Sanal dedektifler hacker’larla mı çalışıyor?

Böyle bir ihtimal var. Bu tarz hizmet için teknik destek şart. Diğer taraftan dedektifliğin sanal ortamlarda yapıldığı dikkate alınırsa, sosyal medya dedektifinin bizzat hackerlık becerisine sahip olduğu çıkarımını yapmak daha doğru bir teşhis olabilir.

 

Telefon veya bilgisayardan silinen mesajları geri getirmek nasıl mümkün?

Adli bilişimde cep telefonu ve bilgisayarlar ayrı sistemler olarak değerlendirilir. Farklı inceleme metotları kullanılır. İşlem yapılacak cihazda fiziksel müdahale gereklidir. Her mesajın kurtarılması mümkün olmayabilir. Mesajlar kalıcı olarak wipe işlemi olarak silinmiş, üzerine başka veri yazılmışsa mesajlar kurtarılamaz. Buna rağmen silinen mesajların yüzde 90’ını kurtardığımızı söyleyebilirim.

TACİZ VE ŞANTAJ MAĞDURU KADIN NASIL KURTULDU?

Çocuk tacizlerine karış çalışma yapıyor musunuz?

 Sıkça karşılaştığımız acı bir durum. Sosyal medya üzerinden kendini 12-15 yaş arasında tanıtarak 8-15 yaş arası çocuklara sarkıntılık yapan, olayı istismar boyutuna bile taşıyan birçok şahsın varlığını tespit ettik ve takip ediyoruz. Ebeveynlerin çocuklarını takip etmelerini sosyal medyadaki hareketleri ile onlara örnek olmalarını ve çok dikkatli olmalarını tavsiye ediyorum.

Kadınlar da sosyal medyada suçluların hedefi...

Maalesef. Yakın zamandabir mağdur kadın bize başvurdu. Görüntülerini internet üzerinden tanıştığı birinin kaydettiğini ve kendisini tehdit ettiğini belirtti. Olayı özetlemesini istediğimizde bu kişiyle sanal okey oyununda tanıştığını, zamanla duygusallık yaşadıklarını karşısındakinin il dışında yaşadığı için kamera açtıklarını, bu görüntülü konuşmalar sırasında sanal ortam rahatlığı yaşandığını anlattı. Kadın bu şahısla ilişkisini bitirmek istediğinde karşı taraf görüntüleri internete koyacağını,  ailesine göndereceğini söylerek parayla şantaj yapmış. Kadın şahsa 2-3 defa para göndermiş tehditlerin artmasıyla bize başvurmuş. Biz de hukuk çerçevesinde kendisine destek sağlayarak karşı taraftaki kişiyi bulduk. Delilleri savcılığa sunduk. Sonra bu şahıs özel hayatın gizliliğini ihlal tehdit ve şantajdan dolayı hapis cezası aldı.

Ebevynler sosyal medyada çocuklarını sıkı takip etmeli, kendileri de paylaşımlarıyla onlara örnek olmalı.

“Şunu hatırlatmak isterim; sosyal medyada yapılan her eylemin gerçek hayata yansıması muhakkak vardır. Fiziksel sınırın olmadığı sanal alemde insanların kendilerine sınır koymaları gerektiğini düşünüyorum...”

Müşterilerimiz kıskanç eşler

Ayyıldız Tim ‘İhaneti erkek yapıyorsa kadına söylüyoruz, ancak kadın ihanet ediyorsa cinayet nedeni olur diye söylemiyoruz’ denmişti. Siz cinsiyet ayrımı yapıyor musunuz?

Bize gelen olayların tamamı hukuki süreci devam eden olaylar olduğu için biz ne tespit edersek onu söylüyoruz. Bilirkişi de olduğumuz için tespit neyse onu açıkça yazıyoruz. Raporu meslek etiği bakımından gizlememiz mümkün değil. Bu nedenle sonucu yıkıcı olabilecek işlerde, psikolojisi bozuk olan müşterilerle çalışmıyoruz.

Sosyal medya dedektifliği sonrası sorumluluk alıyor musunuz?

Attığımız her imzanın sorumluluğunu peşinen alırız. İmzasız, kayıtsız hiçbir işlem yapılmıyor bizim laboratuvarımızda.

En çok talep çiftlerden mi yoksa şirketlerden mi geliyor?

Genellikle boşanma sürecinde olan çiftlerin bu hizmete daha yatkın olduğunu söyleyebilirim. En çok talep onlardan geliyor. Fakat son dönemde şirketler de rakiplerini tanımak veya işe yeni alacağı personel hakkında bilgi edinmek için sosyal medya araştırmaları yaptırıyor.

AKLINIZDA BULUNSUN!

1. Size yapılan saldırıdan hemen sonra sosyal medya sitesine şikayette bulunun.

2. Sosyal medya bilişim uzmanıyla irtibata geçin.

3. Şirketin önerdiği ya da kendi bulduğunuz avukat aracılığıyla iddianameyi hazırlayın.

4. Savcılığa suç duyurusunda bulunun.

5. Profili kapatmamak bazı durumda daha mantıklı. Profilinize ne yapacağınıza bilişim uzmanıyla karar verin.

Ortam sanal da olsa işlenen suç gerçektir!

Sosyal medyada ihanet neden arttı?

Herkesin bildiği ‘klavye delikanlısı’ diye bir tabir var. İnsanlar birbirlerinin yüzüne söyleyemediklerini klavye üzerinden rahatça sarf edebiliyor. Bu cesaretle, sosyal medyada da daha cüretkar ve hırslı tavırlar göze çarpıyor. Şirketimizin sloganı olan sözü unutmamak gerekir: Ortam sanal da olsa işlenen suç gerçektir! Ayrıca sosyal medyada mesafe sınırı olmadığı için aynı anda dünyanın her yerinden birçok farklı insanla tanışma ve iletişim kurma imkanı olması da bunu tetikliyor olabilir.

Facebook’un çapkın profili nasıl? 

Genelikle baskıcı bir ortamda yetişmiş kişilerin mutsuz evlilik veya ilişki yaşayanların buna daha yatkın olduğunu söyleyebilirim.

Instagram, Facebook ve Snapchat ihanetin en çok görüldüğü sosyal ağ hangisi?

Burada sosyal ağlara suç bulmamak lazım. Ama yapı olarak başka insanlarla hızlıca tanışmayı ve arkadaşlık kurmayı sağlayan platformlar bu işe en uygun olanlarıdır. Önemli olan kişinin niyetidir.

Hizmetin bedeli 1000 dolardan başlıyor

İnternette sosyal medya dedektifliği ile ilgili pek çok reklam var. 300 liraya tüm dökümanlarını vermeyi garanti eden kişiler var. Bu kişilerin hepsi sözünü tutuyor mu? Yoksa ortada büyük bir kandırmaca mı var?

Türkiye Cumhuriyeti bir hukuk devletidir ve vatandaşlarımız hukuk kurallarına göre yaşamak mecburiyetindedir. Eğer bir takım kişi veya kuruluşlar size para karşılığında kişilere ilişkin gizli bilgileri vereceğini taahhüt ediyor ve siz de bu işlemi yaptırıyorsanız suça iştirak etmiş olursiniz. Bu hususa herkesin çok dikkat etmesi gerekiyor. Diğer taraftan internet açık kaynaklarından araştırma yapmak ve sonuçları raporlamak suç değil. Bu tarz teknik hizmetlerimize işin kapsamı, kaç gün süreceği ve işin önceliğine göre fiyatlandırma yapıyoruz. İnternet açık kaynaklarında bilgi toplamak uzun ve meşakkatli bir iştir. Bu ölçüde telaffuz edilen rakamlardan yüksek çıkar.

Bu hizmetin bedelinin fiyat aralığı nedir?

Fiyatlar yaklaşık 1000 dolardan başlar ve kapsamına göre onbinlerce dolara kadar çıkabilir. Çünkü her durum kendine müstesnadır ve harcanan emek ile zaman her durumda farklıdır.

Saldırı bilirkişi raporuyla kanıtlanınca ceza kaçınılmaz

İntikam, iftira, karalama, hakaret, taciz... Sosyal medyada bu tarz bir mağduriyet yaşayanlar nasıl bir yol izlemeli?

Bize gelen mağdurları öncelikle hukuki yollara başvurmaları şeklinde yönlendiriyoruz. Bununla birlikte eğer istenirse durumun tespiti için suçun hangi tarihte, hangi platformdan, hangi profilden yapıldığını bilirkişi raporuyla hazırlıyoruz. Bilirkişi raporu işlemlerin hızlanmasında oldukça etkili. Gerekli anlaşmayı yaparak avukatlarına bu bilgileri içeren raporu veriyoruz. Böyle bir mağduriyeti yaşayanlar öncelikle durumu adli kolluk birimlerine bildirerek şikayetçi olmalılar. Sosyal medya platformunun yönetim veya şikayet birimlerine e-posta yolu ile mağdureyitlerini bildirmeliler. Yayınlanan her ne ise onun kaldırılmasını talep etmeliler. Büyük platformlar bu tarz şikayetleri hızlıca dikkate alarak değerlendirirler.