Muhteşem Yüzyıl Kösem 1. bölüm 1. fragmanı izle ! Kösem Sultan kimdir ?

 

Kösem Sultan kimdir?

 

Kocası, oğlu ve torununun padişahlığını gören sultan

 

14 yaşında tahta çıkan, 14 yıl tahtta kalan, 14. Osmanlı Padişahı olan I. Ahmed’in hasekisidir Mahpeyker Kösem Valide Sultan. İki oğlu ve bir torununun da tahta çıktığını görerek güçlü ve hırslı bir Valide Sultan olur.

 

1590 yılında doğar. Asıl adı Anastasia olup 15 yaşında 1.Ahmed’e haseki olduğunda Mahpeyker adını alır. Cildinin güzelliği nedeniyle Kösem ismi verilir. Değişen sadece adı değil tüm kaderi olur.      4 oğlu 2 kızı olur. Oğulları IV. Murad ve I. İbrahim tahta geçer. Dindarlığı, şairliği, adını verdiği eşsiz güzellikteki Sultanahmet Camii ile tarihe adını yazdıran I. Ahmed, Celali isyanlarını bastırır, Adaletname (En yaşlı hanedan üyesinin tahta çıkması kuralını getirir, şehzadelerin boğdurulmasının önüne geçmeyi amaçlar) isimli fermanı yayınlar. 28 yaşında vefat edince her şey altüst olur Kösem Sultan için.

 

11 yaşında tahta çıkan oğlu IV. Murad’ın adına devleti yönetmeye başlayınca Valide Sultan olur. Yetişkin olduğunda IV. Murad’ın bu durumdan rahatsız olduğu bilinse de o da babası gibi 28 yaşında ölür. Ardından tahta diğer oğlu İbrahim çıkar. Dengesiz davranışları nedeniyle I. İbrahim’in adının önüne deli sıfatı eklenir. Hanedanın tek erkek varisi olmasına rağmen şehzade vermesi konusunda bir çabası olmaması üzerine Kösem Sultan devreye girer. Her yerden getirttiği hocaları ama özellikle Cinci Hoca’yı, adına han yaptıracak ve ölümünden sonra askere dağıtılan paraları ‘Cinci hoca akçesi’ adını alacak kadar ihya eder. Emekler boşa çıkmaz, dünyaya IV. Mehmed gelir. Çıkan isyanda öldürülen babasının yerine tahta geçtiğinde sadece 6 yaşındadır ancak tahtın yönetiminde artık sadece  Kösem Sultan değil, padişahın annesi Turhan Sultan da vardır. Büyük Valide Sultan olan Mahpeyker Kösem ile Valide Sultan olan Turhan Sultan arasındaki rekabet, Kösem Sultan’ın dairesinde öldürülmesi ile son bulur. Bu olay ve Köprülü ailesinden sadrazamların yönetime gelmeye başlamasının etkisiyle valide sultanların güçleri sona erer. Geriye büyük servet bırakır. Servetinin bir kısmının Valide Han’da sakladığı rivayeti günümüze dek ulaşır. Bıraktığı eserler içinde en bilineni Üsküdar’daki Çinili Camii olur. Yapının adı Kösem Sultan Camii olsa da eşsiz çinileri hem yapıya hem semte adını verir.

I.Ahmed’in Avrupa yakasındaki görkemli    Sultanahmet Camii’nin karşında, Anadolu yakasında Üsküdar’da 1638 yılında inşasına başlanan yapı oldukça mütevazı. Yapının mimarı, Kasım Ağa’dır. Özgün planlı külliye, medrese, şadırvan, sebil, mektep, çeşme ve çifte hamamdan oluşur. Külliyenin ana yapısı cami kesme taştan.

 

MİNBERİ HER ANLAMDA EŞSİZ

 

Yapının iki avlu kapısı bulunuyor. Kuzey kapısının üzerinde Şair Fevzi’ye ait 12 mısralı manzume, cami kapısında ise 3 beyitlik kitabe yer alıyor. Ağaçlı bahçe içindeki cami kare mekanlı. Basamaklarla çıkılan son cemaat yerinden başlar yapı göreni etkilemeye. Üç taraftan sütunlara oturan saçaklar kadın eteğini andıran duruşu ve çinileri ile çok güzeldir. Parlak İznik dönemi ile Tekfur Sarayı dönemi arasındaki devrinin en güzel eserlerinden olan bu çiniler cami içini de çeviriyor.

 

Çokgen kasnaklı kubbe, oturduğu köşe tromplara kadar 17.yy’ın en güzel örneklerinin sunulduğu çinilerle kaplı. Bu çiniler önemli zira beyaz, mor, açık mavi, lacivert, kırmızı renklerinin dansederek lale, gül, karanfil motifleriyle buluşur. 20 pencereyle aydınlanan yapının alt pencerelerindeki çini panolarda Besmele ve Ayetel Kürsi, üst pencerelerde ise Fetih suresi yazılı.

 

Yapının minberi her anlamda eşsiz. Som mermer olan minberinşebeke desenleri muhteşem. Çini kaplı külahı da Sokollu Kadırga Camii’ndeki gibi az rastlanan bir uygulamayla çini kaplı. Tamamen çiniyle kaplı mihrabı, hünkar mahfili ve tek minaresindeki geriye kıvrık akantus yapraklı bindirme çok zarif.

 

İşte böyle bir devirdi

 

Caminin son cemaat yerindeki kıymetli çinilerin umarsızca katledilmesinin tanığı olan yazar Hakkı Konyalı durumu şöyle anlatır: ”Mabedin ayna duvarlarındaki pencerelere alçı pencereler geçiriliyordu. Bir de ne göreyim? Yeni çerçeveler büyükçe yapılmıştı; bunun üzerine hain bir el bunları yerlerine zorla yerleştirmeye çalışıyor, pırlanta kıymetindeki çinilere keser darbeleri indiriyordu! Pencere altında dolaşan muhteşem çini panoyu tuzla buz etmişti. Bunu gazetemde tekrar yazarak, tamire bakan mimarın şiddetle cezalandırılmasını talep ettim. Ama olan olmuştu... İşte o devir böyle bir devirdi” Dar avludaki mermer şebekeli, mermer sütunlu şadırvanı ilginç bir külah örtüyor. Camideki sadaka taşı çok anlamlı. Devamında yer alan hazirede Kösem Sultan’ın kethüdası Behram Ağa ve eşinin mezarları yer alıyor. Caminin arkasında yangın havuzu bulunuyor. Avlunun hemen dışındaki sokaktaki tek kubbeli yapı sıbyan mektebi olup günümüzde kütüphane olarak kullanılmakta. Eminönü’ndeki Büyük Valide Han gibi Kösem Sultan Külliyesi’nin akarı olan hamam da burada. Oldukça özensiz olan hamam hala çalışıyor. (Belkıs Kamut Aktürk/Star)