ABD - AB arasında İran satrancı 

Beyaz Saray’ın patronu Donald Trump’ın Tahran ile yapılan nükleer anlaşmadan 8 Mayıs’ta ABD’yi çekmesi ve İran’a yönelik ekonomik yaptırımları yeniden gündeme getirmesi sadece İran ekonomisine değil İran ile ticaret yapan ve petrol alan ülkelerin ekonomisini de tehdit etmeye başlayınca alternatif yollar üzerine stratejiler geliştirilmeye başlandı. Önceki gün New York’ta İran, Fransa, Almanya, Rusya ve İngiltere dışişleri bakanları, Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini’nin de katıldığı toplantıda İran ile doğalgaz dâhil genel ticareti kolaylaştırmak için özel ödeme kanallarını içeren yeni bir mekanizma kurulması konusunda anlaşma sağladı. ABD ise AB ile İran arasında varılan anlaşmaya beklendiği gibi tepki gösterdi. 

HERKESE KOLAYLIK

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, İran nükleer anlaşmaya taraf ülkelerin ticareti sürdürmek için yeni bir mekanizma kurma planına, “Bu, bölgesel ve küresel barış ve güvenliğe karşı atılan en zararlı adımdır” diyerek itiraz etti. Bakan Pompeo, “İran’a uyguladığımız yaptırımları saf dışı bırakacak özel bir ödeme sistemi kurulması nedeniyle hayal kırıklığı içindeyiz” diye konuştu. Mogherini, çalışıp çalışmayacağı henüz şüpheli olan yeni sistemin İran’ın ihracat ve ithalatıyla ilgili ödemeleri kolaylaştıracağını ve bu ülkeyle meşru ticaret yapanların işlerini sürdürmelerine olanak sağlayacağını belirtmişti. 

SİSTEM ÇALIŞMAZ

Anadolu Ajansı’na bilgi veren uzmanlar ise yeni mekanizma konusunda iyimse değil: AB’nin hem İran’ı hem de ABD’yi idare etmek istediğine işaret eden Tahran Üniversitesi’nde Prof. Dr. Muhammed Kuli Yusufi, AB’nin tutumunun siyasi kalacağını bildirdi. Fransız Le Monde gazetesine bilgi veren diplomatik kaynaklar, ‘Özel Maksatlı Araç’ (Special Purpose Vehicle) olarak adlandırılacak yeni sistemin, ABD’nin yaptırımından kurtulmak için bir çeşit gelişmiş ticari takas sistemi olduğunu söylemişti.