ABD’de başkan adaylarının öncelikli gündemi Türkiye

Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı  (SETA), ABD-İran ilişkilerini değerlendiren bir rapor yayımladı. Raporda, ‘’Hem Obama hem Romney, NATO ittifakı ve ilişkilerin çok boyutlu olması dolayısıyla Türkiye’nin önceliklerini gözetmek zorunda’’ denildi. Analizde, Romney’nin İran’a karşı daha sertlik yanlısı olduğu ve Romney  başkanlığında Irak’tan daha talepkar bir Amerikan yönetimi öngörüldüğü belirtilirken, ‘’Irak yönetimi Türkiye’ye yönelik soğuk tavrını devam ettirir ve İran’a karşı destek karşılığında ABD’den Türkiye’ye sınır ötesi operasyonlar, hava sahası ihlalleri ve Kürdistan Bölgesel Yönetimiyle ilişkiler konusunda baskı yapmasını isteme yoluna girerse, ABD’yle Türkiye arasında anlaşmazlık noktaları ortaya çıkabilir’’ ifadesine yer verildi. Analizde, ‘’Hem Obama hem Romney, böyle bir denklemde NATO ittifakı ve ilişkilerin çok boyutlu olması dolayısıyla Türkiye’nin önceliklerini gözetmek zorundadırlar.

Bölgesel aktörlerle konuşması gerek

Türkiye’nin İran’a muhtemel bir askeri operasyona karşı çıkacağı gözönüne alındığında, Irak’ın ABD-Türkiye ilişkilerinde sorun çıkarma potansiyeline sahip olduğunu belirtmek gerekir. İran bölgede Irak, Suriye ve  Lübnan üzerinde etkisini artırmaya ve ABD’nin etkisini sınırlamaya çalışmaya   devam ettikçe, Amerika’nın bu ülkeler üzerindeki İran etkisini azaltma çabası da  devam edecektir’’ denildi. Obama yönetimi ikinci döneminde yüksek bir olasılık olmasa da İran’la nükleer krizi çözmeyi başarabilirse, Irak’ın da muhtemel ABD-İran gerginliğinden  daha az etkileneceği vurgulandı. ABD’nin Suriye konusundaki tavrının değerlendirildiği analizde, “Romney’yle birlikte Suriye konusunda daha aktif bir ABD politikası beklenebileceği, ancak bölgede İslamcı aktörlerle yaşamanın kaçınılmaz olduğunu  söyleyen Obama yönetiminin aksine, Romney’nin ABD’nin çıkarlarına doğrudan hizmet  edecek aktörlerle çalışmayı tercih edeceği” kaydedildi. Ayrıca ‘’Yeni başkan yeni bölgesel aktörlerle konuşabildiği oranda ayakları yere basan politikalar geliştirecektir; bunu yapamadığı oranda da bölgedeki Amerikan etkisi azalacaktır’’ yorumuna yer verildi.   

İran’a saldırı gözükmüyor

ABD’nin İran politikasının değerlendirildiği kısımda ise Obama’nın seçimi kazanması durumunda İran’daki nükleer faaliyetlerle ilgili mevcut politikanın büyük ölçüde devam edeceği belirtildi. Seçimi Romney’nin kazanması durumunda da söylemde Obama’dan daha şahin olmaya çalışacağı, ancak bir dahaki seçim takvimini ve kamuoyu tepkisiyle beraber olası güvenlik risklerini de hesaba katarak askeri operasyon fikrinden uzak duracağı ifade edildi. Analize Romney’nin İran konusunda atacağı en somut farklı adımı, İran’daki 2013 devlet başkanı seçimindeki süreç belirleyecek.    

İsrail konusunda farklı tutum

ABD’nin Arap devrimlerine yaklaşımının da ele alındığı analizde,  Obama’nın çıkarlarla idealler çatıştığında çıkarları önceleyen tavrının, ABD’nin  Arap Baharı’na yaklaşımında ana çizgi haline dönüştüğünü, ancak dış politika danışmanlarının realist ve neo-con ağırlıklı olması sebebiyle benzer bir durumda, Romney yönetiminin daha ideolojik bir çizgiye kaymasının beklendiği belirtildi. Analizde ABD’nin İsrail ile ilişkilerinin, 6 Kasım’da yapılacak seçimler sonrasında genel prensipler konusunda olmasa da liderlerin ilişkileri bazında değişiklik gösterebileceği kaydedildi.