Fransa, Tebbun'un Roma ziyaretinden rahatsız oldu

Cezayir Cumhurbaşkanı Tebbun ve İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, 23 Temmuz'da başkent Roma'da gerçekleştirilen 5. İtalya-Cezayir Hükümetlerarası Zirve Toplantısına liderlik etti.

İki liderin huzurunda ilgili bakan ve kurumların temsilcileri, ekonomik işbirliği, ticaret, enerji, savunma, düzensiz göçle mücadele ve eğitim-kültür alanında işbirliğini derinleştirmeye yönelik farklı anlaşmaları imzaladı.

Cezayir'de 2019'de iktidara gelen Cumhurbaşkanı Tebbun, İtalya'ya gerçekleştirdiği ikinci ziyareti kapsamında İtalya Cumhurbaşkanı Sergio Mattarella ile görüşmesinin ardından Vatikan Devlet Başkanı Papa 14. Leo ile de bir araya geldi.

Söz konusu ziyaret sırasında ayrıca İtalya ve Cezayir'den 500'ü aşkın kamu ve özel şirket yöneticisi, uzman ve iş adamının katıldığı üst düzey bir iş forumu gerçekleştirildi.

Tebbun'un İtalya'ya ziyaretinde iki ülke arasında çeşitli alanlarda 40'tan fazla anlaşmanın yanı sıra 14 işbirliği mutabakat zaptı imzalandı.

- İKİ ÜLKE ARASINDAKİ TİCARİ GİRİŞİMLER 15 MİLYAR AVROYA YAKLAŞTI

İtalya Dışişleri Bakanlığına bağlı Dış Ticaret ve Tanıtım Ajansı'nın (ITA) verilerine göre, İtalya'nın Cezayir ile ticari girişimlerin 2024 yılı itibariyle 15 milyar avroya yaklaştı.

Cezayir, söz konusu ticari girişimler çerçevesinde 2024 yılında İtalya'ya 12 milyar avro değerinde doğalgaz, petrol ürünleri ve çeşitli ham maddeleri ihraç etti.

Buna karşın Cezayir de İtalya'dan 3 milyar avro değerinde sanayi ürünlerinin yanı sıra tarımsal ve ilaçlar ithal etti.

ITA'nın verileri, 2025 yılının ilk 4 ayında da Cezayir ile İtalya arasındaki ticari girişimlerin yüzde 6,7 artışla 4, 49 milyar avroyu bulduğunu gösteriyor.

Dolayısıyla İtalya, Kuzey Afrika'daki Arap ülkesi Cezayir için dünyadaki birinci ekonomik ortağı sayılıyor. Nitekim İtalya, Cezayir'in ihraç ettiği doğalgaz ve petrol ürünlerinin ilk durağı olmanın yanı sıra 2022 yılından beri Cezayir'den en çok gaz ithal eden ülke konumunda bulunuyor.

İtalya, Rusya-Ukrayna savaşından sonra yıllık doğalgaz ihtiyacının 3'ten birinden fazlasını Cezayir'den temin ediyor.

Roma yönetimi ayrıca son yıllarda otomotiv başta olmak üzere Cezayir'le birçok sektörde ortaklığını artırdığı. İtalya, Cezayir'in batısında Fiat araçlarının üretildiği bir fabrikayı faaliyete geçirmenin yanı sıra Cezayir'de tahıl ve kuru bakliyat üretimi için dev projeleri hayata geçirme adımları attı.

AA muhabirinin Cezayir hükümetine yakın kaynaklardan edindiği bilgiye göre, Kuzey Afrika ülkesi ve Avrupa ülkesi arasında Cezayir'in güneybatısındaki tarımsal ve kuru bakliyat projelerini süt ve kırmızı et üretimini de kapsayacak şekilde artırma çalışmaları yürütülüyor.

Cezayir, Temmuz 2024'te ülkenin güneybatısında buğday ve baklagiller üretimi için İtalya ile 420 milyon avroluk yatırım anlaşması imzaladı.

- FRANSA, TEBBUN'UN ROMA ZİYARETİNDEN RAHATSIZ OLDU

Fransız basını, Cezayir Cumhurbaşkanı Tebbun'un İtalya ziyaretinden duyulan rahatsızlığı yayınlarına taşıdı, söz konusu ziyaret birçok haber kanalında tartışma konusu olarak gündemde tutuldu.

Fransız haber kanallarındaki tartışmalarda, Paris yönetiminin Mağrip ülkelerinde ülke çıkarlarını korumakta başarısız kaldığı yönünde eleştirilerde bulunulurken, İtalya'yla güçlü ortaklık kuran Cezayir'in ise diplomatik başarılarına dikkat çekildi.

Fransa'nın aşırı sağcı televizyon kanallarından CNEWS, Cezayir Cumhurbaşkanı Tebbun'un İtalya Başbakanı Meloni tarafından resmi törenle karşılandığı görüntüleri ekrana taşırken, Fransız gazeteci Louis de Raguenel'den şu sözleri aktardı:

"Fransız olmak çok aşağılayıcı, katlanılması zor bir durum. Meloni, Paris'in tutumunu hiçe sayarak İtalya'nın Cezayir ile egemen bir devlet olarak ilişkilerini pekiştirmesi gerektiği mesajını verdi."

Cezayir Cumhurbaşkanı Tebbun'un Roma'da sembolik ve protokolleriyle tam bir devlet adamı olarak karşılandığını söyleyen Raguenel, "Meloni de İtalyan halkından aldığı yetkileri sonuna kadar kullandı, Fransa'dan da hiç korkmuyor." ifadesini kullandı.

İtalya Başbakanı Meloni'nin ülkesinin yüksek çıkarlarını savunan bir siyasetçi olduğunu dile getiren Raguenel, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un Batı Sahra konusunda Fas'tan yana tutum sergilediği tutumu ima ederek, Paris yönetiminin ise "üsttencilikle meşgul" olduğunu ileri sürdü.

- FRANSIZLAR MACRON'U SORUMLU TUTUYOR

Fransa merkezli düşünce kuruluşu "Etienne Marcel" Başkanı Bernard Cohen Hadad, söz konusu televizyon kanalındaki konuşmalarında, Cezayir-İtalya arasındaki ortaklık düzeyine inanamadığının altını çizerek, şunları söyledi:

"Batı Sahra konusundaki tutumu nedeniyle yaşananların sorumlusu Macron'dur. Tabbun'un ziyaretinden sonra yaşananlar, Fransız diplomasisine atılan bir tokattır. Fransız olup da bugün bu tokadı görmek rahatsız edici."

Cezayir'in Avrupa Birliğine üye olması için İtalya'nın giriş kapısı olabileceği uyarısında bulunan Hadad, Roma'nın Paris ve Madrid'e göre tartışmalı Batı Sahra konusunda diplomatik aklını kullandığını ifade etti.

Paris'in siyasi yanlış hesapları nedeniyle Cezayir'de olmaması gereken zararlarla karşılaştığını dile getiren Hadad, Roma'nın ise bu sürede Cezayir'i kışkırtacak adımlar atmaktan uzak durarak kazanımlarını artırdığını belirtti.

Cezayir Cumhurbaşkanı Tebbun'un Roma ziyareti, Avrupa Komisyonu'nun Cezayir ile ortaklık anlaşması konusunda tahkime başvuracağını açıklamasından birkaç gün sonra gerçekleşti. Bu adıma Fransa'nın öncüllük ettiği ifade ediliyor.

Fransız gözlemciler, Tebbun'un Roma'da enerjinin yanı sıra sanayi ve tarım alanlarında İtalya'yla bir dizi anlaşmayı imzalamasını, Cezayir'e karşı Avrupa Birliği'nin oy birliğiyle bir tutum sergilemesi yönünde çabalar sarf eden Paris'e atılan bir tokat olarak yorumladı.

- FRANSA-CEZAYİR İLİŞKİLERİNİN BOZULMA SÜRECİ

Cezayir Cumhurbaşkanı Abdülmecid Tebbun'un 2019'da göreve gelmesinden bu yana, Fransız ekonomik varlığı ülkede kademeli olarak azaldı. Cezayir'in başkenti Cezayir'de metro işletmeciliği yapan "RATP Paris" ve başkent ile komşu sahil vilayeti Tipaza'daki su ve kanalizasyon şebekesini yöneten "Suez" gibi Fransız şirketleri ülkeden ayrıldı.

Ayrıca Cezayir, Fransa'dan ithal ettiği birçok ürünü, özellikle buğday başta olmak üzere tahıllar, süt inekleri, kesimlik ve besilik danalar, peynir ürünlerini önemli ölçüde azalttı.

İki ülke arasındaki diplomatik kriz ise, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un Fas'ın yıllar önce sunduğu Batı Sahra Özerklik Planı'nı tanımasıyla daha da derinleşti.

Fransa Cumhurbaşkanı Macron, Fas'ın Batı Sahra bölgesinde, Rabat'ın egemenliği altında özerklik temelli çözüm planına destek verdiğini açıklamasının ardından, Fransa'yı "denge" politikasından uzaklaştırdığı gerekçesiyle ülkesinde eleştirilerin hedefi oldu.

İlişkiler, Kasım 2023'te Fransız vatandaşı da olan Cezayirli yazar-romancı Boualem Sansal'ın Cezayir'e inişinde tutuklanması ve daha sonra 5 yıl hapis cezasına çarptırılmasıyla, ayrıca göç dosyaları nedeniyle daha da kötüleşti.

Geçen yıldan bu yana Cezayir, Paris'teki büyükelçisini geri çekerek diplomatik temsil düzeyini maslahatgüzara indirdi. Aynı şekilde Fransa da Cezayir'den büyükelçisini çekti ve temsil düzeyini düşürdü

- PARİS'İN CEZAYİR'İ YALNIZLAŞTIRMA POLİTİKASI BAŞARISIZ OLDU

Fransa'da yaşayan siyasi analist ve sosyal bilimci Cezayirli Cemal Kassum, Fransız yetkililer ile bazı siyasi ve medya çevrelerinin dile getirdiği rahatsızlığın, aralarında hala varlığını sürdüren "sömürgeci zihniyet kalıntılarının" da bulunduğu çeşitli etkenlerle açıklanabileceğini belirtti.

Kassum, Anadolu Ajansı'na yaptığı açıklamada, Fransa'nın Cezayir'i diplomatik olarak yalnızlaştırmayı amaçladığını, ancak bunda başarısız olduğunu söyledi.

Kassum, "Fransa, yalnızlaştırma çabasını sadece kendi eliyle değil, özellikle Avrupa Birliği üzerinden uygulamak istedi ancak Cumhurbaşkanı Tebbun'un İtalya'ya gerçekleştirdiği ziyaret bu planı boşa çıkardı." dedi.

Siyasi analist Kassum, Fransa'nın bugün Cezayir üzerinde ne siyasi ne diplomatik ne de ekonomik bir nüfuzunun kaldığını vurguladı.

- İÇE KAPANIKLIĞIN BEDELİ

Fransa'da yaşayan Cezayirli inşaat şirketi sahibi ve diaspora aktivisti Mecid Tuhami ise, Cezayir'in İtalya ile kurduğu ilişkinin, Paris ile Roma arasında temel bakış farklarını ortaya koyduğunu söyledi.

Tuhami, AA'ya yaptığı değerlendirmede, İtalya'nın Cezayir'le "gerçekçilik ve karşılıklı çıkarlara dayalı bir yol" izlediğini, buna karşılık Fransa'nın ise hala "eski bir bakıştan kaynaklanan stratejik tereddüt ve içe kapanıklıkla" hareket ettiğini belirtti.

Cezayir gazının artık sadece bir enerji kaynağı değil, aynı zamanda ülkenin uluslararası ilişkilerdeki egemen tercihlerinin bir aracı olduğunu vurgulayan Tuhami, Cezayir ulusal petrol şirketi Sonatrach'ın İtalya'ya gaz sağlayan sıradan bir tedarikçiden çok, Roma'nın enerji bağımsızlığını güçlendiren stratejik bir ortak haline geldiğini ifade etti.

Fransa'nın yaşadığı rahatsızlığın nedeninin Cezayir veya İtalya'nın hamleleri değil, Paris'in kendi stratejik boşluğu olduğunu söyleyen Tuhami, Fransa'nın sıvılaştırılmış doğalgazla (LNG) ilgili altyapıyı geliştirmede gecikmesi ve Mağrip ülkelerine yönelik net bir vizyondan yoksun olmasının onu sınırlarında yaşanan büyük dönüşümlere seyirci bıraktığını belirtti.

Cezayir'in bugün ilişkilerini duygusal vaatler üzerine değil, gerçekçi temeller ve karşılıklı çıkarlara dayalı olarak kurduğunu vurgulayan Tuhami, "İtalya ile yapılan ittifak; enerji, güvenlik ve ekonomi dosyalarındaki görüş birliğinin bir sonucudur, herhangi bir tarafa karşı bir hamle değildir. Cezayir basitçe egemen bir devlet olarak hareket ediyor ve dosyalarını başkalarının değil, kendi önceliklerine göre yönetiyor." ifadelerini kullandı.