Görüşmeler resmen doğrulandı! 12 adet Gripen savaş uçağı için heyecanlı bekleyiş

Savunma sanayi meraklılarının dikkatini çeken söz konusu gelişme yabancı basın tarafından servis edildi. Brezilya, eskiyen F-5 ve AMX uçaklarını emekliye ayırırken geçici bir önlem olarak 12 adet kullanılmış Saab Gripen C/D savaş uçağı satın almak için İsveç ile görüşmelerde bulunuyor.

Görüşmeler, Brezilya Hava Kuvvetleri Komutanı Tuğgeneral Marcelo Kanitz Damasceno'nun Eylül 2025'te Stockholm'ü ziyaret edip İsveç Savunma Bakanı Pål Jonson ile görüşerek ikili savunma işbirliği konusunda ortak bir bildiri imzalamasının ardından teyit edildi.

Bildiride, İsveç'in dört Embraer KC-390 nakliye uçağı satın alması vurgulanırken, kullanılmış savaş uçağı tartışmalarına değinilmedi. Habere göre, ne Saab ne de Brezilya ve İsveç hükümetleri, işbirliği çerçevesini kabul etmenin ötesinde ayrıntılı bir kamuoyu açıklamasında bulunmadı.

TESLİMATLAR 2032'DE YAPILACAK

Brezilya Hava Kuvvetleri'nin (Força Aérea Brasileira – FAB) geçici savaş uçağı arayışı, uçaklardaki teknik sorunlardan ziyade, öncelikle Brezilya'nın kendi bütçe döngüleri ve siyasi kararlarıyla (bugüne kadar 12 sözleşme eki imzalandı) bağlantılı olan Gripen E/F programındaki tekrarlanan gecikmelerden kaynaklanıyor.

2014 tarihli orijinal sözleşme kapsamında, sipariş edilen 36 uçağın sonuncusunun 2024'te gelmesi bekleniyordu, ancak mali kısıtlamalar ve ardışık finansman değişiklikleri bu tarihi, ilk projeksiyonlara kıyasla sekiz yıl gecikmeyle 2032'ye itti. Şimdiye kadar on uçak Brezilya'da bulunuyor ve yerel olarak monte edilen ilk birimin bu yıl Embraer tesisinden uçması bekleniyor. Gözden geçirilmiş program, teslimatların önümüzdeki on yıla yayılmasını öngörüyor ve bu da eski muharebe tiplerinin emekliye ayrılmasıyla birlikte kabiliyetlerde sürekli bir açık yaratıyor.

Bir köprü satın alımı olmadan, FAB, Gripen E/F filosu olgunluğa ulaşmadan önce hem hava savunma hem de hassas vuruş yeteneklerini kaybetme riskiyle karşı karşıyadır. Bu nedenle, Brezilya Hava Kuvvetleri, Brezilya'nın savunma sisteminin bir kısmında "apagão" veya karartma olarak tanımlanan bir yetenek açığının, geçici bir çözüm benimsenmezse gerçek bir risk olduğu konusunda yasa koyucuları uyarmıştır. Maliyetleri artıran ve teslimatları uzatan bu 12 değişiklik nedeniyle, 2024 yılında tamamlanması gereken Gripen teslimatlarının artık 2032 yılında tamamlanması öngörülüyor.

36 GRİPEN SAVAŞ UÇAĞI ALIMI HEDEFİ

Brezilya'nın stratejik hedefi, filoyu orijinal 36 Gripen uçağından 50'ye kadar genişletmekti, ancak bu sayıya ulaşmak için yaklaşık %25'lik bir sözleşme ilavesi veya yaklaşık 5 milyar real gerekiyordu. Askeri yetkililer, bu seviyenin gerçek koşullar altında finansal olarak uygulanabilir olmadığını düşünüyor. Bu nedenle, yaklaşık 6 yeni Gripen E/F savaş uçağını 12 kullanılmış Gripen C/D uçağıyla birleştirecek karma bir anlaşma ortaya atıldı. Böyle bir uzlaşma, Brezilya'nın 2006 ve 2013 yılları arasında savaş uçağı envanterindeki önceki bir açığı kapatmak için Fransa'dan bir düzine Mirage 2000'i ikinci el satın almasıyla birlikte, geçmişteki uygulamaları yansıtacaktı.

Ancak İsveç, özellikle NATO'ya katıldıktan sonra ve Ukrayna'daki savaşın ardından Rusya ile artan gerginlikler nedeniyle, kendi hazırlık ihtiyaçları nedeniyle eski C/D uçaklarını Ukrayna'ya bağışlamamaya karar verdi. Brezilya'ya on iki uçak transfer etmek, Stockholm için önemli bir kabiliyet kaybı anlamına gelecektir ve karar, İsveç'in ihracat taahhütleri ile ulusal güvenlik yükümlülükleri arasında bir denge sağlamalıdır. Bu durum, herhangi bir anlaşmanın resmi olarak onaylanması konusundaki temkinli tutumu açıklayabilir.

GRİPEN C/D HAKKINDA

Gripen C/D, 2005 yılında İsveç Hava Kuvvetleri'nde hizmete giren ve Orta Avrupa, Güney Afrika ve Güneydoğu Asya'da ön saflarda hizmet vermeye devam eden tek motorlu, delta-kanardlı çok rollü bir avcı uçağıdır. GE F404'ün yerel olarak üretilen bir türevi olan Volvo Aero RM12 turbofan ile güçlendirilen uçak, art yakıcı ile yaklaşık 80,5 kN itme gücü üreterek Mach 2'nin üzerinde hızlara ve yaklaşık 15.240 metrelik bir hizmet tavanına sahiptir.

Uçak, 27 mm'lik bir Mauser BK-27 topu taşır ve AIM-9 Sidewinder, IRIS-T, AMRAAM, Meteor ve MICA füzelerinin yanı sıra hassas güdümlü bombalar ve RBS-15F gibi gemi savar silahları da dahil olmak üzere çok çeşitli silahlar için sekiz harici sabitleme noktasına sahiptir. Aviyonik paketi PS-05/A radar ailesi, Link 16 veri bağlantısı ve NATO uyumlu tanımlama sistemlerini içerir. MS20 Blok yükseltmeleri gibi modernizasyon programları, yeni sensörler, silah entegrasyonu ve radar iyileştirmeleri sunarak Gripen C/D'nin daha yeni Gripen E/F ile birlikte operasyonel olarak güncel kalmasını sağladı. İsveç, en az 2035 yılına kadar 60 C/D'yi hizmette tutmayı planlıyor ve Macaristan, Çek Cumhuriyeti ve diğer operatörler tarafından da benzer modernizasyon adımları atılıyor.

F-16 SAVAŞ UÇAKLARI DEĞERLENDİRMELER ARASINDA

Gripen C/D seçeneğinin yanı sıra, daha önceki raporlar, Brezilya'nın mevcut Gripen filosunun ötesinde hava kuvvetlerini tamamlamak için diğer savaş uçağı seçeneklerini araştırdığını gösteriyor. Son öneriler arasında Hindistan'dan HAL Tejas Mk1A, ABD'den ikinci el Lockheed Martin F-16 Fighting Falcon'lar ve hatta İtalya'nın Fighter Attack (FA) konfigürasyonundaki Leonardo M-346 yer alıyor.

Çin ayrıca, stratejik bir uydu fırlatma sahası olan Maranhão'daki Alcântara Fırlatma Merkezi'ne Çin erişimi karşılığında Chengdu J-10CE savaş uçakları tedarik etmeyi önerdi. Bunlardan birini tercih etmek Brezilya için finansal ve bulunabilirlik avantajları sağlayabilir, ancak aynı zamanda tüm lojistik ve eğitim zorluklarıyla birlikte Brezilya hizmetine ikinci bir savaş uçağı ailesi de sokacaktır. Hangi geçici seçim yapılırsa yapılsın, Gripen E/F geçişi sırasında karma filolar işletmek, filo standardizasyonunu karmaşıklaştıracak ve personel ve altyapı üzerindeki talepleri artıracaktır.

Brezilya Gripen E/F programı, 38,9 milyar SEK (o dönemde yaklaşık 4,25 milyar dolar) değerindeki 2014 sözleşmesine bağlı kalmaya devam ediyor. Bu anlaşma 28 adet tek kişilik Gripen E (Brezilya hizmetinde F-39E olarak belirlendi) ve sekiz adet çift kişilik Gripen F (F-39F) ile iki uçuş simülatörünü kapsıyordu. Embraer, son montaj ve önemli endüstriyel çalışmalardan sorumlu olan başlıca Brezilyalı ortaktır. Brezilya'nın satın alma stratejisi, muharebe filosunun en az iki ve en fazla üç avcı tipinden oluşmasını gerektiren iç düzenlemeler tarafından da yönlendiriliyor; bu da lojistiği aşırı zorlamadan bir miktar çeşitlilik sağlıyor. Teslimatlar, bütçe gerçekleri nedeniyle başlangıçta tahmin edilenden daha yavaş bir hızda da olsa devam ediyor.