İran'dan Avrupa ve ABD yaptırımlarına anından cevap!

İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, 2015'teki nükleer anlaşmanın Avrupalı tarafları İngiltere, Fransa ve Almanya'nın ülkesine BM yaptırımlarını geri getirme imkanına sahip "snapback" mekanizmasını işletme kararı sonrasında yaptırımların devreye girmesine ilişkin BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'e mektup yazdı.

Avrupa ülkelerinin snapback mekanizmasını işletme bildiriminin "hukuka aykırı" olduğunu dile getiren Erakçi, "3 Avrupa ülkesinin sözde snapback mekanizması sürecini başlatma bildirimi hukuki ve usul açısından kusurludur ve bu nedenle geçersizdir. Üç ülkenin bu eylemi, kendi (nükleer anlaşmadaki) yükümlülüklerini yerine getirmeyi reddettikleri sırada gerçekleşmiştir." ifadelerini kullandı.

Batılı ülkelerin "hukukun dışında ve dar siyasi amaçlarla hareket ederek, İran'a karşı siyasi baskı uygulamak için BM mekanizmasını kötüye kullanmaya çalıştıklarını" belirten Erakçi, "Bu tür bir kötüye kullanım, Birleşmiş Milletlerin güvenilirliğini ve tarafsızlığını zedeleyecek ve Güvenlik Konseyinin otoritesini aşındıracaktır." değerlendirmesinde bulundu.

Avrupa ve ABD'nin "süresi dolan yaptırımları" yeniden canlandırma çabalarının "beyhude ve geçersiz" olduğunu öne süren Erakçi, mektubuna şöyle devam etti:

"2231 sayılı karar, mutabakata varıldığı şekilde sona ermelidir. Karar kapsamındaki tüm nükleer kısıtlamalar 18 Ekim 2025 tarihinde kalıcı olarak sona erecektir. İran bu tarihten sonra bu kısıtlamaların uzatılmasına, yeniden canlandırılmasına veya uygulanmasına yönelik hiçbir girişimi tanımayacaktır. Buna göre İran 2231 sayılı karar uyarınca feshedilen kararların yeniden yürürlüğe konulacağı iddiasını kesin bir dille reddetmektedir. Ne İran ne de Birleşmiş Milletlerin herhangi bir üyesi bu tür hukuka aykırı eylemlere uymakla yükümlü değildir."

Erakçi, Guterres'e hitaben, "Bu nedenle, Yaptırımlar Komitesi ve Uzmanlar Paneli de dahil olmak üzere yaptırım mekanizmalarını yeniden canlandırma girişimlerinden kaçınmanızı önemle rica ediyoruz. BM kaynakları bu tür yasa dışı eylemlere tahsis edilmemeli veya bu eylemleri desteklemek için kullanılmamalıdır." ifadelerini kullandı.

İranlı Bakan, ülkesinin "adil, dengeli ve sürdürülebilir çözümlere ulaşmak amacıyla diplomasiye her zaman hazır olduğunu" vurguladı.

- İRAN'A BM YAPTIRIMLARI GERİ GETİRİLDİ

İngiltere, Fransa ve Almanya, ABD'nin tek taraflı çekilmesinden sonra uygulanmayan 2015'teki nükleer anlaşmada yer verilen ve "snapback" olarak adlandırılan, İran'a anlaşmayı ihlal ettiği gerekçesiyle BM yaptırımlarını yeniden getirme imkanına sahip mekanizmayı 28 Ağustos'ta işletme kararı almıştı.

İran Dışişleri Bakanı Erakçi, Avrupalı tarafların, "anlaşmanın temellerini ihlal ettikleri" ve "anlaşmadaki katılımcı rollerini kaybettikleri" için mekanizmayı harekete geçirebilecek hukuki dayanağa sahip olmadığını ifade etmişti.

Nükleer anlaşmanın taraflarından Rusya ve Çin ise BMGK'ye İran ile ortak gönderdikleri mektupta, Avrupalı ülkelerin İran'a BM yaptırımlarını geri getirebilecek "snapback" mekanizmasını işletme kararının "hukuken geçersiz" ve "mantıksız" olduğunu savunmuştu.

İran, süreci durdurabilmek için İsrail ve ABD'nin saldırıları sonrasında askıya aldığı denetimlerin yeniden başlamasını sağlayacak şekilde Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) 9 Eylül'de anlaşmaya varmış ancak Avrupa ülkeleri tarafından olumlu karşılanan bu adım yeterli görülmemişti.

Tahran'a BM yaptırımlarını kaldıran 2231 sayılı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararında yer alan snapback mekanizmasının rutin prosedürü doğrultusunda, BMGK'ye sunulan ve İran'a yönelik yaptırımların geri getirilmemesini öngören bir tasarı 19 Eylül'de yapılan oylamayla reddedilmişti. Daha sonra da sürecin uzatılması için BMGK'ya sunulan tasarı kabul edilmemişti.

"Snapback" süreci, İran ile Avrupa arasında son günlerde yapılan görüşmelerde sonuç çıkmayınca 28 Eylül gece yarısı sona erdi ve İran'a BM yaptırımları otomatik olarak yeniden yürürlüğe girdi.

BMGK'nin İran kararı yürürlüğe girdi