Küresel ısınma; Dünyanın buzulları 'zirve yok oluş' dönemine girdi...

Dünyanın buzul rezervleri ciddi bir tehdit altında bulunuyor. Nature Climate Change dergisinde yayınlanan ve buzul bilimci Lander Van Tricht tarafından yönetilen kapsamlı bir çalışma, iklim değişikliğinin dizginlenmediği sürece gelecek on yıllarda her yıl binlerce buzulun kaybolacağını ortaya koymaktadır. Araştırmaya göre, yüzyılın sonuna kadar sadece küçük bir kısmı ayakta kalabilecek olan bu buzulların kaybı, sadece bilimsel bir endişe değil, aynı zamanda turizm, yerel kültür ve çevre açısından da büyük sonuçlar doğuracaktır.

Hükümet politikaları buzul kaderini belirleyecek

İklim değişikliğine karşı alınan hükümet önlemleri, dünyanın buzul geleceğini doğrudan etkileyecektir. Araştırmacılara göre, küresel ısınmanın sanayi öncesi seviyelere kıyasla ne kadar artacağı, yılda kaç buzulun yok olacağını belirlemektedir. Eğer sıcaklık artışı 1,5 derece Celsius ile sınırlandırılabilirse, bu Paris Anlaşması kapsamında ülkelerin taahhüt ettiği hedef olacaktır. Ancak bu senaryo altında bile, 2041 yılına kadar yılda yok olan buzul sayısı 2.000'e ulaşacak ve 2100 yılında dünyanın buzullarının yaklaşık yarısı hayatta kalabilecektir.

Daha pesimist senaryolarda durum çok daha kötüdür. Birleşmiş Milletler, ısınmanın önümüzdeki birkaç yıl içinde 1,5 derece Celsius'u aşma yolunda olduğu konusunda uyarı vermektedir. Mevcut hükümet politikaları altında sıcaklıkların 2,7 derece Celsius yükselişi öngörülmektedir ve bu durumda 2040 ile 2060 arasında her yıl yaklaşık 3.000 buzul ortadan kalkacaktır. En kötü durum senaryosunda, sıcaklıkların 4 derece Celsius yükseldiği bir dünyada 2050'lerin ortasına kadar her yıl 4.000 kadar buzul yok olabilecektir.

Buzul kaybının yerel etkileri göz ardı edilemez

Araştırmacılar, geleneksel çalışmaların genellikle dünyanın buz devlerinin kütle ve alan kaybına odaklandığını, ancak daha küçük bireysel buzulların erimesinin de önemli sonuçlar doğurabileceğini vurgulamaktadır. Van Tricht ve meslektaşları, bu yüzyılda yılda kaç ayrı buzulun eriyip yok olabileceğini belirlemeye çalışmışlardır. Daha küçük buzulların erimesi, deniz seviyesi yükselişi üzerinde daha büyük olanlardan daha az etkiye sahip olabilse de, bunların kaybı turizme ve yerel kültüre önemli ölçüde zarar verebilir.

ETH Zurich ve Vrije Universiteit Brussel'den Van Tricht, her bir buzulun yok olmasının, erime suyu katkısı küçük olsa bile, büyük yerel etkilere sahip olabileceğini belirtmiştir. Ortak yazar Matthias Huss, aynı zamanda ETH Zurich'te bir buzul bilimci olarak, 2019'da İsviçre Alpleri'ndeki Pizol buzulu için sembolik bir cenaze törenine katılmıştır. Huss, bahsedilen buzulların kaybının sadece bilimsel bir endişeden daha fazlası olduğunu, gerçekten kalplerine dokunduğunu ifade etmiştir.

Zirve buzul yok oluşu: kritik dönem yaklaşıyor

Bilim insanları, en fazla sayının yok olacağı yılı belirlemek için küresel bir veri tabanından 211.490 buzulun uydu türevi ana hatlarını incelemiştir. Bu analiz, araştırmacılar tarafından 'zirve buzul yok oluşu' olarak adlandırılan bir kavramı ortaya çıkarmıştır. Sıcaklıkların sanayi öncesi seviyelerden 1,5 derece Celsius yükseldiği bir dünyadan 4 derece Celsius yükseldiği bir dünyaya kadar değişen birkaç farklı ısınma senaryosu altında buzul bilgisayar modelleri kullanılmıştır.

Günümüzde dünya her yıl yaklaşık 1.000 buzul kaybetmektedir, ancak çalışma bu hızın önemli ölçüde artacağı konusunda uyarmaktadır. Yılda yok olan buzul sayısı, ısınma 1,5 derece Celsius ile sınırlı tutulsa bile 2041 yılına kadar 2.000'e ulaşacaktır. Bu hızda, 2100 yılına kadar gezegen çevresinde 95.957 buzul ayakta kalacak, yani dünyanın buzullarının yarısının biraz altında olacaktır.

Bölgesel farklılıklar buzul kayıplarını etkileyecek

Zirve buzul yok oluşunun zamanlaması, buzulların büyüklüklerine ve konumlarına bağlı olarak bölgeler arasında önemli ölçüde değişmektedir. Avrupa Alpleri ve subtropikal And Dağları gibi ağırlıklı olarak daha küçük buzullara sahip bölgelerde, yarısı yirmi yıl içinde yok olabilecektir. Buna karşılık, Grönland ve Antarktika çevresi gibi daha büyük buzullara sahip dünyanın bazı bölgelerinde, zirve buzul yok oluşu yüzyılın ilerleyen dönemlerinde gerçekleşecektir.

Araştırmacılar, buzul yok oluşlarının her senaryoda zirve yapacağını vurgularken, hızın sadece daha az buzul kaldığı ve daha büyük olanların erimesinin daha fazla zaman aldığı için düşmeye başladığını belirtmiştir. Örneğin, Van Tricht, Alpler'deki kayıp oranının yüzyılın sonuna kadar neredeyse sıfıra düşeceğini, ancak bunun sadece neredeyse hiç buzul kalmadığı için olacağını söylemiştir.

Sonuç olarak, buzulların hızla yok oluşu, iklim değişikliğinin en somut ve görünür sonuçlarından biridir. Araştırmanın bulguları, iddialı iklim politikasının aciliyetini vurgulayarak, küresel ısınmanın dizginlenmesi için derhal ve etkili adımların atılması gerektiğini göstermektedir. Aksi takdirde, dünyanın buzul mirasının büyük çoğunluğu gelecek nesillere bırakılamayacaktır.