Trump yönetiminin tek taraflı olarak İran’la imzalanan nükleer anlaşmadan çıkarak, Tahran yönetiminin petrol ihracını hedef alan yaptırımları devreye sokması bardağı taşırdı. İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, anlaşmanın diğer tarafları olan Almanya, Fransa, İngiltere, Rusya ve Avrupa Birliği’ne bir mektup göndererek uranyum zenginleştirme faaliyetlerine ilişkin bazı maddeleri dondurduğunu bildirdi
60 GÜN MÜHLET
ABD’nin nükleer anlaşmadan çekilmesinin yıl dönümünde devlet televizyonunda canlı yayında açıklama yapan Ruhani, “İslam Cumhuriyeti, gönüllü olarak kabul ettiği bazı önlemlere ve verdiği sözlere ilişkin eylemlerini durdurmayı uygun görmüştür” dedi. Anlaşmanın 26. ve 36. maddelerine atıf yapan Ruhani, ABD ya da diğer tarafların yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumunda İran’ın da yaptığı bazı taahhütlerden geri adım atmasının önünün açık olduğunu anımsattı. Washington’ın anlaşmadan çekilmesi ve Tahran’ın petrol ihracatını hedef alan yaptırımları devreye sokması üzerine anlaşmanın tekrar gözden geçirilmesini talep eden Ruhani, taleplerinin yerine getirilmesi için diğer imzacılar olan Avrupalı devletlere 60 günlük bir süre tanıdı. Tahran, İran’ın petrol ve bankacılık sektörlerinin ABD yaptırımlarına karşı korunması için diğer imzacılar olan Rusya, Çin, İngiltere, Fransa, Almanya ve AB’den 60 gün içinde somut çözümler üretmesini istiyor.
‘AB KARŞI KOYAMIYOR’
Rusya’nın başkenti Moskova’da Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile bir araya gelmeden önce basın mensuplarına demeç veren İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif de Avrupa Birliği ve uluslararası toplumun, ABD’nin baskılarına karşı koyacak güçte olmadığını söyledi. “İran Meclisi Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Komisyonu Başkanı Haşmetullah Felahetpişe, Ruhani’nin nükleer anlaşmanın geleceğine dair yaptığı konuşmayla ilgili olarak “İran topu Avrupa ülkelerine attı” diye konuşurken ordu da karara destek verdi. İran Genelkurmay Başkanlığı, Tahran’a karşı girişilecek muhtemel askeri eylemlere ‘pişman edici’ yanıt vereceklerini duyurdu.
Rusya’ya göre sorun ABD’nin sorumsuz tutumu
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov Washington’un çekildiği nükleer anlaşmayla ilgili durumun ABD’nin sorumsuzca tutumundan kaynaklandığını söyledi. İranlı mevkidaşı Zarif ile gerçekleştirdiği ikili görüşme sonrası konuşan Lavrov, “Anladığım kadarıyla, ana gündem maddemiz İran’ın nükleer programıyla ilgili anlaşma Planı ile BM Güvenlik Konseyi’nin ilgili kararlarında belirtilen yükümlülüklerini reddeden ABD’nin sorumsuzca tutumundan kaynaklanan durum olacak” dedi. Lavrov ayrıca, Zarif’in İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin anlaşmayla ilgili mesajını kendilerine ulaştırdığını belirtti.
İsrail: İran’a silahlanma izni yok
Terör devleti İsrail’in Başbakanı Benyamin Netanyahu, ülkesinin asla İran’ın nükleer silaha sahip olmasına izin vermeyeceğini söyledi. Katıldığı bir programda konuşan Nertanyahu, “İsrail İran’ın nükleer silaha sahip olmasına izin vermeyecek. Bizi öldürmek isteyenlerle mücadeleye devam” dedi.
Pompeo’dan askeri yanıt
İran’ın nükleer anlaşmanın bazı maddelerini askıya alma kararının ardından ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo askeri dille karşılık verdi. Pompeo, ülkesinin İran’a karşı önlem olarak Ortadoğu’ya uçak gemisi gönderdiğini hatırlatarak, “Umarım gönderdiğimiz mesaj İranlıları, Amerikan çıkarlarına saldırmadan önce bir kez daha düşünmeye sevk etmiştir” ifadelerini kullandı.
Avrupa anlaşmayı kurtaracak
Tahran’ın nükleer anlaşmayı askıya alması ile birlikte Avrupa’dan ilk açıklama Paris hükümetinden geldi. Fransa Savunma Bakanı Florence Parly, BFM TV’ye verdiği demeçte “Bugün hiçbir şey İran’ın anlaşmadan kopmasından kötü olamaz. Mutabakatın canlı kalması adına Almanya, İngiltere ve Avrupa Birliği ile çalışma başlatacağız” dedi.