Pilotlar eğitim için Çin'e gidiyor! 42 adet J-10 savaş uçağı satışı çok yakın

Yabancı basında yer alan habere göre, Endonezya'nın, Çin'den doğrudan PLAAF envanterinden karşılanacak 42 adet J-10 savaş uçağı satın alma planını resmileştirme sürecinde olduğu ifade edildi.

Tedarik, Endonezya'nın yaşlanan filosuna hızlı bir çözüm sunacak ve 11-14 Haziran 2025 tarihleri arasında yapılması planlanan Indo Defence Expo & Forum'da resmi olarak duyurulabilir. J-10'ların operasyonel PLAAF filolarından çıkarılacağı, hızlandırılmış transfer sağlanacağı ve teslimden önce Endonezya'nın operasyonel ve ihracat uyumluluk gereksinimlerini karşılamak için muhtemelen gerekli değişikliklerden geçeceği bildirildi.

RUSYA VE FRANSA'YA YÖNELDİLER

Endonezya Savunma Bakanlığı, emekliye ayrılan Northrop F-5E/F Tiger II filosunun yenilenmesindeki gecikmelerin ardından son on yılda birden fazla savaş uçağı tedarik çabası yürüttü. Hükümet 2015 yılında Rusya'dan 16 Su-35 Flanker savaş uçağı satın almayı planladı ancak 2018 yılında yalnızca 11 uçak için sözleşme imzalandı ve teslimatlar hala gerçekleşmedi.

Bu program, Endonezya Savunma Bakanlığı tarafından 2023 yılında teyit edildiği üzere, ABD'nin Amerika'nın Düşmanlarına Yaptırımlarla Karşı Koyma Yasası (CAATSA) kapsamındaki ikincil yaptırım riski nedeniyle 2021 yılında iptal edildi. Endonezya daha sonra Batılı tedarikçilere yöneldi ve 2022 yılında Dassault Aviation ile 42 Rafale F4 savaş uçağı için sözleşme imzaladı. Ağustos 2023 itibarıyla, iki parti halinde 24 uçak resmi olarak sipariş edilmişti. Aynı zamanda Endonezya, 2023'te Boeing ile 24 F-15EX Eagle II uçağı için bir muhtıra imzaladı. F-15EX'ler Endonezya hizmetinde F-15IDN olarak adlandırılacaktı.

LİSTEDE TÜRK KAAN'I VAR

Katar'dan daha önce planlanan 12 Mirage 2000-5 savaş uçağının geçici olarak satın alınması fikrinden ise vazgeçildi. Bu programlara paralel olarak Endonezya, Güney Kore'nin KF-X savaş uçağı projesine katıldı ve Türkiye'nin beşinci nesil KAAN savaş uçağına ilgi gösterdi. Bu taahhütlere rağmen, yeni Batı platformlarını edinmeyle ilişkili uzun zaman çizelgeleri ve daha yüksek maliyetler, Cakarta'yı ikinci el alternatifleri değerlendirmeye yöneltti. Savunma Bakan Yardımcısı Donny Ermawan Taufanto'ya göre, Çin'in J-10 teklifi, fırkateynler ve silahlar gibi ek askeri teçhizatı içeriyor. Sistem uyumluluğu, fiyatlandırma ve satış sonrası desteğin incelendiğini vurguladı. Teklifin Nisan-Mayıs 2025 Hindistan-Pakistan çatışmasından öncesine ait olduğunu belirtirken, J-10'un Hint jetlerini düşürmede operasyonel kullanımına ilişkin raporların değerlendirmeye dahil edileceğini kabul etti. Henüz Çin'e hiçbir Endonezya teknik değerlendirme ekibi gönderilmedi.

ÇİN İLE İLİŞKİLER GELİŞİYOR

Endonezya'nın J-10'u seçme potansiyeli, Çin ile ikili bağların derinleşmesiyle birlikte gerçekleşiyor. Ocak 2025'te Endonezya BRICS grubuna katıldı ve Pekin ile daha yakın bir stratejik ilişki sürdürdü. Başkan Prabowo Subianto, seçilmiş başkan olarak ve göreve başladıktan kısa bir süre sonra Çin'i ziyaret etti. Çin Başbakanı Li Çiang'ın Mayıs 2025'te Cakarta'yı ziyareti sırasında Prabowo, bölgesel ve küresel etkiye sahip bir Çin-Endonezya kader topluluğu kurma niyetini yineledi. Endonezya'nın Çin ile ticareti 2013'te 52,45 milyar dolardan 2024'te 135,17 milyar dolara yükseldi. Çin, 2024'te 8,1 milyar dolarlık yatırımla Endonezya'nın en büyük ticaret ortağı ve en büyük yabancı yatırımcısı oldu. Bu gelişmeler, artık daha geniş bir modernizasyon çabasının parçası olarak Çin savaş uçaklarının değerlendirilmesini içeren gelişen tedarik politikası için bağlam sağlıyor.

J-16'LAR RAFALE'LER İLE BİRLİKTE UÇABİLİR

Endonezya J-10 alımını onaylarsa, Rafale ve J-10'u aynı anda kullanan tek ülke olacak. 24 Rafale sipariş ve 42 J-10 önerisiyle Endonezya toplam 66 canard-delta avcı uçağı işletecek. Endonezya ayrıca Amerikan F-16'ları, Rus Su-27 ve Su-30 uçakları, Güney Kore TA-50 eğitim uçakları ve Hawk 209 hafif saldırı jetlerinden oluşan karma bir filoya sahip. İkinci el J-10'ların tedariki, F-5'in emekliye ayrılması ve yaşlanan Hawk filosunun yarattığı yetenek boşluklarını giderecek. Rafale teslimatlarının Ocak 2026'da başlaması planlansa da, J-10'lar hemen teslim edilebilecek.

Ancak, Çin, Fransız ve potansiyel olarak Rus savaş uçaklarının entegrasyonu önemli operasyonel ve bütçesel komplikasyonlara yol açmaktadır. Ayrı eğitim hatları, bakım altyapısı, yedek parça envanterleri ve silah sistemlerini sürdürmenin lojistik yükü karmaşıklığı artıracaktır. Endonezya'nın çok tedarikçili yaklaşımı stratejik esnekliği artırabilir, ancak yüksek maliyetler ve koordinasyon zorlukları getirir. Bazı raporların öne sürdüğü gibi, Cakarta da Su-35 anlaşmasını yeniden canlandırırsa, Çin, Fransız ve Rus savaş uçaklarının birleşimi tek bir hava kuvveti içinde benzeri görülmemiş bir tedarikçi çeşitliliğine yol açacaktır. Bu yapı, uzun vadeli sürdürülebilirlik hakkında sorular gündeme getirirken birlikte çalışabilirliği ve sürdürülebilirliği karmaşıklaştırabilir. Bununla birlikte, Cakarta, savunma özerkliğini korumak ve herhangi bir ortağa aşırı bağımlılıkla ilişkili politik risklere karşı korunmak için daha geniş bir stratejinin parçası olarak bu yapılandırmayı sürdürmeye istekli görünmektedir.