Türkiye ve Suudi Arabistan ziyareti sonrası Çin'den bölgeye çıkarma!

Dışişleri Bakanı Vang, 24 Mart'ta başlayıp 30 Mart sona erecek olan Orta Doğu ziyaretleri kapsamında Suudi Arabistan ve Türkiye'de temaslarda bulundu. Vang, ziyaretlerine İran, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Bahreyn ve Umman'da devam edecek.

Vang'ın ziyaretleri kapsamında bölgesel ilişkileri, stratejik meseleleri, Kuşak ve Yol inisiyatifini, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınıyla mücadele ve salgın sonrası ekonomik toparlanma süreciyle bu ülkelerdeki önemli kalkınma stratejilerini görüşmesi, İran ziyaretinde ise Tahran yönetiminin Ortak Kapsamlı Eylem Planı olarak da bilinen İran nükleer anlaşmasını uygulaması üzerinde durması bekleniyor.

Çin hükümeti, ABD'nin eski Başkanı Donald Trump'ın, İran nükleer anlaşmasından çekilmesi sonrasında ABD'de iş başına gelen Joe Biden yönetimine koşulsuz şekilde anlaşmaya dönmesi, İran'a da anlaşmayı kapsamlı şekilde uygulaması çağrısı yapmıştı.

- KÖRFEZ'DEKİ ARAP ÜLKELERİYLE SERBEST TİCARET ANLAŞMASI ARAYIŞI

Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi'nin 24 Mart'ta ziyaret ettiği Suudi Arabistan ile bugünden itibaren uğrayacağı Umman, Bahreyn ve BAE, Körfez Arap Ülkeleri İş birliği Konseyinin (GCC) üyesi ülkeler. Vang'ın bu Arap ülkeleriyle serbest ticaret anlaşması konularını ele alması bekleniyor.

Halihazırda Pekin yönetiminin ham petrol ithalatının yüzde 35'ini yaptığı GCC ülkeleriyle serbest ticaret anlaşması yapması durumunda GCC ülkeleri, Çin'in ham petrol ithalatındaki paylarını yüzde 65'e çıkarabilir.

- ÇİN'İN ORTA DOĞU VE KUZEY AFRİKA ÜLKELERİYLE TİCARET HACMİ 244,8 MİLYAR DOLAR

Çin'in Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkeleriyle ticaret hacmi geçen yılın 11 ayında 244,8 milyar dolar olarak gerçekleşti.

Bu kapsamda aynı dönemde ikili ticaret hacmi Çin-Suudi Arabistan arasında 61 milyar dolar, Çin-BAE arasında 44,7 milyar dolar, Çin-Umman arasında 17,4 milyar dolar, Çin-İran arasında 13,5 milyar dolar ve Çin-Bahreyn arasında ise 1,2 milyar dolar olarak kayıtlara geçti.

Çin'in Orta Doğu ülkeleriyle ikili ticaretinde ilk 5 sırada da Suudi Arabistan, BAE, Irak, Umman ve İsrail yer aldı.

- ORTA DOĞU ÇİN'İN PETROL İTHALATINDA BAŞAT ROL OYNUYOR

Öte yandan dünyada en büyük petrol ithalatçısı Çin'in 2020'deki ham petrol ithalatı 542,39 milyon ton oldu. Orta Doğu ülkeleri de Çin'in ham petrol ihtiyacını tedarik etmede önemli bir konumda bulunuyor.

Çin'e 2020'de petrol tedarikinde Suudi Arabistan'ın payı yaklaşık 85 milyon ton, Umman'ın 37 milyon ton, BAE'nin 31 milyon ton olarak gerçekleşti. Ayrıca İran'ın Çin'e petrol ihracatı son 14 ayda yaklaşık 17,8 milyon ton oldu.

Çin hükümetinin Orta Doğu'ya Kuşak ve Yol Projesi kapsamında yaptığı yatırımın değeri 15 milyar dolara ulaştı. Orta Doğu ülkeleri yenilenebilir enerji, doğal gaz ve çeşitli finans sektörlerde Pekin hükümetiyle iş yapıyor. Son zamanlarda da Çin'den bu ülkelere tedarik edilen Kovid-19 aşısı da taraflar arasında yeni bir iş birliği alanı olarak ön plana çıkıyor.

BAE, İran ve Bahreyn Çin'in Kovid-19 aşılarının ülkelerinde uygulanmasını onayladı. Suudi Arabistan, Çin ile bir yandan aşı görüşmelerini sürdürürken AstraZeneca, Moderna ve Pfizer-BioNTech aşılarının ülkede kullanımına onay verdi. Umman da Pfizer/BioNTech aşının kullanımını onayladı.

- ÇİN'İN ORTA DOĞU'DA İRAN VE SUUDİ ARABİSTAN İLE İLİŞKİLERİ EN ÜST SEVİYEDE

Çin'in diplomatik ilişki kurduğu ülkelerle ortaklık hiyerarşisi en alt seviyeden en üst seviyeye dostane iş birliği ortaklığı, iş birliği ortaklığı, kapsamlı iş birliği ortaklığı, stratejik ortaklık ve kapsamlı stratejik ortaklık olarak öne çıkıyor.

Dostane iş birliği ortaklığında ticaret gibi ikili ilişkilere yönelik konular, iş birliği ortaklığında karşılıklı saygı ve çıkara dayalı ikili ilişkilerin geliştirilmesi, kapsamlı iş birliği ortaklığında ise ortak çıkarlarda karşılıklı çıkarların artırılması ve üst düzey temasların sürdürülmesi gerekiyor.

Stratejik ortaklıkta askeri konular dahil bölgesel ve uluslararası ilişkilerin daha yakın şekilde koordine edilmesi, kapsamlı stratejik ortaklıkta da bölgesel ve uluslararası ilişkilerde tam iş birliğinin takip dilmesi söz konusu.

Çin, İran ve Suudi Arabistan ile ilişkilerini kapsamlı stratejik ortaklık seviyesinde götürürken Umman ile stratejik ortaklık seviyesinde ele alıyor.