Kazakistan'da hükümetin sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) fiyatlarına zam yapmasının ardından başlayan protestolar, hükümetin istifasına rağmen devam ediyor. Taldikorgan kentinde öfkeli protestocular, ülkenin ilk Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev'in heykelini halat bağlayarak yıkmaya çalıştı. Protestocuları yatıştırmaya çalışan Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev ise televizyondan yaptığı konuşmada, Ulusal Güvenlik Konseyi Başkanlığını eski lider Nursultan Nazarbayev'den devraldığını duyurdu.
Dün protestoların şiddetini arttırmasıyla ülkenin en büyük kenti Almatı, petrol zengini Mangistau bölgesi ve başkent Nur-Sultan'da 2 hafta olağanüstü hal ilan edilmişti. Bu kapsamda Nursultan'da yerel saatle 23.00 ile 07.00 arasında sokağa çıkma yasağı uygulanmasına karar verildi. Almatı'da dün yakıt fiyatlarındaki zammı protesto edenlere karşı göz yaşartıcı gaz kullanılan protestolarda 200'den fazla kişinin de gözaltına alındığı açıklanmıştı. Protestocular polisin müdahalesi öncesinde, "İhtiyarlar dışarı", "Hükümet istifa" şeklinde sloganlar atmıştı. Almatı'da protestocular bugün de belediye binasını ateşe verirken, Aktobe'de ise hükümet binasına baskın gerçekleştirdi.
Ayrıca bugün yayınlanan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nde de Cumhurbaşkanı Cömert Tokayev, Başbakan Askar Mamin başkanlığındaki hükümetin istifasını kabul ederek Başbakan Yardımcısı Alihan Smailov'u geçici Başbakan olarak göreve atamıştı.
OHAL İLAN EDİLDİ
Kazakistan'da akaryakıt zammı protestolarının çatışmalara dönüşmesi ve göstericilerin hükümet binalarını basmasının ardından ülke genelinde olağanüstü hal (OHAL) ilan edildi. Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, ülkedeki krizin aşılması konusunda Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütünden (KGAÖ) yardım talep etti. Aralıksız süren protestolarda ise 8 kişinin hayatını kaybettiği, 317 kişinin de yaralandığı açıklandı.
Kazakistan, sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) fiyatlarına zam yapılmasıyla sokaklara dökülen protestocuların hükümet binalarını basıp ateşe vermesinin ardından son yılların en büyük krizini yaşıyor. Zam protestolarının şiddet olaylarına dönüşmesiyle şu ana kadar başkent Nursultan, Mangistau ve Almatı'da geçerli olan olağanüstü hal (OHAL) uygulaması ülke geneline genişletildi. Akorda Sarayı Basın Servisi, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev'in ülke geneline OHAL ilan edilmesine ilişkin kararnameyi imzaladığını duyurdu. Tüm bölgelerde 5 Ocak akşamından itibaren 19 Ocak'a kadar olağanüstü hal uygulaması başlatıldı.
Tokayev, Kazakistan Güvenlik Konseyi Başkanlığını üstelendiğini duyurduğu konuşmasında, kitlesel protestoların arkasında dikkatlice düşünülmüş bir plana sahip, "finansal olarak motive edilmiş komplocular" olduğunu belirterek, "Bu nedenle cumhurbaşkanı olarak bugünden itibaren Güvenlik Konseyi Başkanı olarak mümkün olduğunca sert davranmayı planlıyorum" ifadelerini kullandı. "Ne olursa olsun başkentte bulunacağım" diyen Tokayev, "Kazakistan tarihindeki en kara günleri hep birlikte aşacağız" şeklinde konuştu. Tokayev, "Kazakistan'ın siyasi dönüşümü için yeni teklifler" sunacağına dair güvence verdi.
Tokayev, KGAÖ'den yardım istedi
Cumhurbaşkanı Tokayev, televizyonda yayınlanan ikinci konuşmasında ise ülkedeki huzursuzluğu "terör tehdidi" olarak nitelendirerek, "Bu, devletin bütünlüğünü zedelemektir ve en önemlisi vatandaşlarımıza yönelik bir saldırıdır" ifadelerini kullandı. Tokayev, ülkedeki krizin aşılması konusunda Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü'ne (KGAÖ) üye ülkelerinin liderlerinin Kazakistan'a yardım etmeleri için örgüte başvurduğunu duyurdu. Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü'nde Ermenistan, Belarus, Kırgızistan, Rusya, Tacikistan ve Kazakistan bulunuyor.
Protestolarda 8 kişi hayatını kaybetti, 317 kişi yaralandı
Kazakistan İçişleri Bakanlığına göre devam eden protestolarda 8 polis memuru ve Ulusal Muhafız askeri hayatını kaybetti, 317 kişi yaralandı. Vandalizm ve yağma eylemlerinin provokatörler tarafından organize edildiği belirtilerek, "Aşırı kalabalıklar tarafından yüzlerce kişi yaralandı" ifadeleri kullanıldı. Kazakistanlılara "provokasyonlara boyun eğmeme" çağrısında bulunuldu.
Kazakistan'ın Almatı şehrinde başlatılan operasyon kapsamında havalimanının göstericilerin elinden alındığı açıklandı.
Almatı Vali Yardımcısı Yercan Babakumarov, yaptığı açıklamada, şehirde teröre karşı özel operasyon başlatıldığını bildirdi.
Babakumarov, söz konusu operasyon kapsamında Almatı Havalimanı'nın da göstericilerin elinden alındığını duyurdu. Vali Yardımcısı Babakumarov havalimanının tekrar faaliyete geçirilmesi için harekete geçildiğini açıkladı.
Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev de Güvenlik Konseyi toplantısında yaptığı açıklamada, söz konusu göstericilerin yurt dışında eğitilmiş terör grupları olduğunu ve gösteriler sırasında Almatı Havalimanı'nı ve içinde yabancı hava yolu şirketlerine ait uçakların da olduğu 5 uçağı ele geçirdiklerini söylemişti.
Kazakistan'ın en işlek havalimanı olan ve TAV Havalimanları Holding tarafından işletilen Almatı Uluslararası Havalimanı'nda protestocuların işgali nedeniyle uçuşlar durdu. Aralarında Türk çalışanların da olduğu tüm personel, havalimanının protestocular tarafından işgali öncesi evlerine gönderildi. Ülkede Aktav Havalimanında da uçuşlar durduruldu. Türk Hava Yolları(THY) ve Kazakistan hava yolu şirketi Air Astana'nın Nur-Sultan ile Almatı seferleri ise karşılıklı olarak gerçekleştirilemiyor.
Kazakistan'da TAV'ın işlettiği Almatı Uluslararası Havalimanı ile Aktav şehrindeki Aktav Havalimanı protestocular tarafından dün akşam saatlerinde işgal edildi. Edinilen bilgilere göre Almatı Havalimanı'nda aralarında 15 Türk'ün olduğu tüm personel protestocuların gelmesinden önce evlerine gönderilirken, uçuşu olan yolcular da güvenlik nedeniyle havalimanından ayrıldı.
Öte yandan THY'nin dün akşam yapacağı TK354 İstanbul-Nur-Sultan uçuşu ile dönüş uçuşu iptal edilirken Air Astana'nın da Nur-Sultan-İstanbul seferi karşılıklı olarak gerçekleştirilemedi. Ayrıca THY'nin 4'ü kabin 2'si kokpit olmak üzere 6 kişilik mürettebatının da Nur-Sultan'da konakladıkları otelde bekledikleri öğrenildi. THY yetkililerinin Kazakistan'da yaşananları yakından takip ettiği ve gelişmelere göre bugün yapılacak uçuşların durumunun belli olacağı belirtildi.
Türkiye Havayolu Pilotları Derneği (TALPA) ise Kazakistan'da devam eden iç karışıklık konusunda çeşitli şehirlerde yatı görevinde bulunan hava yolu ekipleri için sosyal medya hesabından bir açıklama yaptı. Açıklamada, "Değerli üyelerimiz, Almatı'da bugün yaşanan olayları ve görevleri gereği yatıda bulunan 3 ayrı havayolu şirketimize ait toplam 53 meslektaşımızın durumlarını yakından takip etmekteyiz. Güvenlikleri ve emniyetle yurda dönüşleri için her türlü gayret gösterilmektedir. Olası acil durumlarda 7/24 TALPA acil hattından bizlere ulaşabileceğinizi tekrar hatırlatmak isteriz" denildi.