Uzakdoğu'da ABD-Çin rekabeti rahatsızlığı!

Endonezya’daki üniversite ve araştırma kurumlarındaki uluslararası ilişkiler ve ekonomi uzmanları, Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) Zirvesi, APEC serbest ticaret girişimi ve ABD-Çin zıtlaşmasının, diğer ülkelerdeki etkisine ilişkin AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.

Parahyangan Katolik Üniversitesi Rektörü Uluslararası İlişkiler Uzmanı Mangadar Situmorang, "APEC, özünde ticaret ve yatırım konularında ortak standartların uyumlu hale getirilmesiyle çok taraflı bir iş birliği formatında faaliyet gösteriyor." dedi.

APEC’in ticari noktada Avrupa Birliği (AB) gibi bir yapıya asla dönüşmediğini belirten Situmorang, "Bu durumda APEC bünyesinde ticaret ve yatırım stratejisinin ana rolü, her ülkenin kendi girişimlerine bağlı. APEC gibi bir yapıda çok taraflılığın başarıya ulaşmasında üye ülkelerin alınan kararlara uyum süreci de önemli bir etken." ifadelerini kullandı.

Situmorang, APEC’de oluşacak çok taraflı bir serbest ticaret anlaşmasında belirleyici gücün, ABD ve Çin olduğuna işaret ederek "ABD ve Çin arasındaki siyasi veya ticari mücadelenin diğer ülkelerin politikalarını rahatsız ettiğini düşünüyorum. Çünkü iki süper güç arasında diğer ülkelere yönelik ortak bir referans olacak karşılıklı fikir birliğine varmak zor olacak." değerlendirmesinde bulundu.

Bu kapsamda, ülkeler arasında ikili ticari anlaşmalarının önemine işaret eden Situmorang, Çin ve ABD’nin endüstri, otomotiv ve imalat gibi çeşitli alanlardaki olası anlaşmazlıklarının APEC’te çok taraflı bir anlaşmaya varılmasında zorluklar oluşturacağını kaydetti.

Situmorang, APEC’in bir forum olarak rolünün, sınırlı ve somut adımların yerine görüşlerin paylaşıldığı bir platform olduğunu ifade ederek yine de bu forumun, APEC üye ülkeleri için çok taraflı ya da ikili fırsatlar barındırdığını belirtti.

- APEC, EKONOMİYİ İYİLEŞTİRMEDE YARDIMCI OLABİLİR

Ekonomi ve Finans Geliştirme Enstitüsü (INDEF) Genel Müdür Yardımcısı Eko Listyanto, ABD ve Çin’in ticari diplomasisinde yeni yaklaşım içinde bulunduğunu ve bu durumun APEC’in ekonomik planları için yeni bir soluk olabileceğini söyledi.

Ancak ABD ve Çin’in ortak çıkarlar yerine kendi çıkarlarını gözetmeleri halinde durumların değişkenlik göstereceğinin altını çizen Listyanto, "APEC üyesi 21 ülkenin ticari ve ekonomik güçleri büyük farklılık gösteriyor. ABD ve Çin gibi büyük ülkeler, ticari anlaşmaları kendi lehlerine kullanması halinde iş birliklerine yönelik çeşitli planlar gerçekleşmeyebilir." diye konuştu.

Listyanto, bu duruma karşı APEC’deki gelişmekte olan ülkelerin çeşitli denklemlere sahip olması gerektiğini vurgulayarak böylelikle APEC bünyesinde genel ekonomik ve ticari ilişkilerin iyileşebileceğini ifade etti.

Aşı geliştirmede önde olan bazı ülkelerin, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınıyla mücadelede diğer ülkelere katkı sunabileceğine işaret eden Listyanto, APEC’in salgından etkilenen ekonominin toparlanmasını hızlandırmada yardımcı olabileceğini belirtti.

- "BİDEN İLE MUHTEMELEN TİCARET SAVAŞI GERGİNLİĞİ HAFİFLEYECEK"

Endonezya Ekonomi Reform Merkezi (CORE) Direktörü Muhammed Faisal, APEC’in salgın döneminde ekonomiyi iyileştirmede etken bir rol oynamayacağını kaydederek, "APEC, üye ülkelerinin ekonomik toparlanmasında en az 1-2 yıl etkili olamayacak." dedi.

ABD Başkanı Donald Trump’ın bölgesel iş birliği yerine ikili ortaklıkları teşvik ettiğini vurgulayan Faisal, şunları değerlendirmeyi yaptı:

"Tartışmalı Güney Çin Denizi gibi gerginliklerin devam etmesi, APEC’in ilerlemesini zorlaştırıyor. Bu durum, APEC üye ülkelerince imzalanan iş birliklerini de etkiliyor. Trump yönetiminde ortaya çıkan Çin ile ticaret savaşı durumlarına bakıldığında, APEC’te serbest ticaret anlaşmasına varmak çok zor. ABD başkanlığına seçilen Joe Biden ile muhtemelen ticaret savaşı gerginliği hafifleyecek. Yeni ABD yönetiminin, Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) ve APEC’de ileriye dönük bölgesel iş birliklerinde yeni adımlar atılabilir."

- APEC FORUMU, TİCARİ BAĞLANTILARIN KOLAYLAŞTIRILMASINI AMAÇLIYOR

Avustralya, Brunei, Kanada, Endonezya, Japonya, Malezya, Yeni Zelanda, Filipinler, Singapur, Güney Kore, Tayland ve ABD tarafından 1989'da kurulan APEC Forumu, bölgedeki ticaret ile yatırımları serbestleştirme ve ekonomilerin entegrasyonunu sağlamak üzere ticari bağlantıların kolaylaştırılmasını amaçlıyor.

Çin, Hong Kong ve Tayvan'ı 1991'de, Meksika ve Papua Yeni Gine'yi 1993'te, Şili'yi 1994'te ve Peru, Rusya ile Vietnam'ı 1998'de üyeliğe kabul eden APEC'in bünyesinde 21 ekonomi bulunuyor.