27 Nisan 2024 Cumartesi / 19 Sevval 1445

1 yıl aradan sonra büyümeye geçtik

Ekonomi resesyondan çıkarak yeniden büyüme patikasına girdi. Geçen yılki kur operasyonu sonrası daralmaya başlayan Türk ekonomisi 1 yıl aradan sonra üçüncü çeyrekte yüzde 0.9 büyüdü.

3 Aralık 2019 Salı 07:00 - Güncelleme:
1 yıl aradan sonra büyümeye geçtik

Geçen yılki kur operasyonu sonrası arka arkaya üç çeyrek yaşanan daralmanın ardından Türkiye ekonomisi yeniden büyüme patikasına girdi. Ekonomi yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 0.9 büyüyerek Avrupa ülkeleri arasında Almanya, İtalya ve Norveç’i geçti. Piyasanın beklentisi, üçüncü çeyreğin yüzde 1 büyüme performansı ile geçildiği yönündeydi. Ekonomistler 4. çeyrekte ise büyümenin hızlanarak yüzde 4-5’e ulaşmasını bekliyor. 

YIL SONU HEDEFİ TUTACAK

Yeni Ekonomi Programı’ndaki yüzde 0.5’lik yıllık büyüme hedefinin tutması için de son çeyrekte ekonominin yüzde 4.5 büyümesi gerekiyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH ise bu yılın üçüncü 3 aylık döneminde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 11.5 artarak 1 trilyon 145 milyar 99 milyon lira olarak gerçekleşti.

GSYH’yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde bu yılın üçüncü çeyreğinde, geçen yılın aynı dönemine kıyasla zincirlenmiş hacim endeksi olarak tarım sektörünün katma değeri yüzde 3.8, sanayi sektörünün yüzde 1.6 artarken, inşaat sektörünün yüzde 7.8 azaldı. Ticaret, ulaştırma, konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetlerinin toplamından oluşan hizmetler sektörünün katma değeri de yüzde 0.6 arttı. 

BORSA COŞTU

Bu arada Borsa İstanbul, büyüme verisinin beklentilerin üzerinde gelmesiyle birlikte kazanımlarını artırarak 108.000 puanı aştı. Yılın en yüksek seviyesini gören endeks, gün içinde 108.200 puanı gördü. Borsa günü ise yüzde 1 artışla 108.004 puandan kapattı. 10 yıllık gösterge tahvilin bileşik faizi ise yüzde 0.32 düşüşle 12.40 düzeyine geriledi.

EKONOMİSTLER: 4. ÇEYREKTE YÜZDE 5 BÜYÜRÜZ

Ekonomistler, ekonominin üçüncü çeyrekte piyasa beklentilerine yakın büyüdüğünü, son çeyrekte de ekonominin yüzde 5 ve üzerinde olabileceğini ifade etti. Ekonomist Haluk Bürümcekçi, 9 aylık milli gelir daralmasının yüzde 0.9’a indiğini belirterek “Son çeyrekte yakalanan ivme ve baz etkisinin katkısı ile yüzde 5 civarı büyümenin yakalanması olası görünmektedir” dedi. Virtus Glocal Yönetici Ortağı İnanç Sözer ise Türkiye ekonomisinin, son çeyrekte öncü veriler ışığında yüzde 5.5 büyüyeceğini, yılı ise  yüzde 0.6 ile pozitif bir büyümeyle kapatacağını söyledi.

İVME DAHA DA ARTACAK

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Türkiye’nin büyüme ivmesinin artmaya devam ettiğini bildirdi. Albayrak Twitter hesabından yaptığı değerlendirmede çeyreklik bazda büyümelerin ardından üçüncü çeyrekte ekonominin yıllık bazda da büyümeye geçtiğini belirterek, dengelenme dönemi başarısı, maliyetlerde sağlanan düşüş, artan güven endeksleri ve değişim sürecinin etkileriyle sanayide gelen yıllık bazda büyümeyi önemli gördüklerini ifade etti. Albayrak, “Dördüncü çeyreğe ilişkin öncü göstergeler, büyüme ivmemizin artmaya devam ettiğini gösteriyor. Yüzde 5’lik büyüme hedefimiz için sanayi katma değerini artırmaya, özellikle yatırımlar tarafındaki toparlanmayı hızlandırmaya, üretim ve istihdam odaklı sektörleri güçlendirmeye odaklanacağız” değerlendirmesinde bulundu. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank ise açıklamasında iç talepteki canlanmayla GSYH’de 3’üncü çeyrekte yüzde 0.9’luk büyüme yakalandığını belirterek “Sanayi üretimi ve siparişler, kapasite kullanımı ve ekonomiye olan güven artıyor. Üretim öncülüğünde daha güçlü büyüme için var gücümüzle çalışıyoruz” dedi.

ROUBİNİ: TÜRKİYE DURGUNLUKTAN ÇIKTI

Dünyaca ünlü ekonomist Nouriel Roubini, bundan sonraki süreçte Türk ekonomisinin büyümede pozitif seyredeceğini söyledi. Nouriel Roubini “Türkiye ekonomisi, geçen yılın ikinci yarısında döviz krizi ve finansal baskılar sonucu meydana gelen durgunluk döneminden çıktı ve ihracatın daha rekabetçi olmasıyla cari açık düştü. Türkiye’de ekonomik büyüme pozitif seyredecek ve önümüzdeki yıl için büyüme yüzde 3 civarında olacak” dedi.

FAİZLER HIZLI DÜŞTÜ

Faiz oranlarının enflasyona kıyasla çok fazla ve hızlı bir şekilde düşürüldüğünü söyleyen Roubini, “Cari işlemler dengesindeki iyileşme yapısal değil. Durgunluk nedeniyle, para politikası çok yakında gevşek hale gelebilir. Enflasyon düşüyor, ancak faiz oranlarının hızlı düşmesi para biriminde şokların yaşanmasına sebep olabilir. Potansiyel büyümeyi artırmak için yapısal reformlar gerçekleşmeli. Bu yapılmazsa şoklar tekrarlanabilir, ekonomi sağlam şekilde iyileşemez.” değerlendirmesinde bulundu. Roubini ABD ve Çin arasında yaşanan ticaret ve teknolojik gerilimler, sert Brexit ihtimali ve Orta Doğu’daki jeopolitik risklerin artmasından dolayı merkez bankaları tarafından gevşetilen para politikalarının küresel finansal durumu hafiflettiğini ve küresel durgunluk riskini azalttığını belirtti. 

TEKNOLOJİ SAVAŞI ÇIKACAK

Kriz kahini olarak bilinen Roubini, ABD ile Çin arasında ayrışma yaşanacağına dikkati çekerek, “Bence teknoloji savaşı gerçekleşecek ve bu savaş geleceğin endüstrisi ile ilgili olacak” dedi. İki ülke arasındaki ayrışmanın, küresel tedarik zincirlerinin parçalanmasının teknolojiden üretime kadar pek çok alanda ABD ve Çin arasında soğuk savaş riskini tehlikeli bir şekilde artırdığına işaret eden Roubini, aradaki soğukluğun tam olarak yok edilemediğinin altını çizdi.

OECD ORTALAMASINI AŞTIK

Yılın üçüncü çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre de yüzde 0.4 büyüyen Türkiye, OECD, AB, G7 ülkeleri ortalaması olan yüzde 0.3’ü geçti. Avrupa ülkeleri arasında Türkiye, büyüme hızı yüzde 0.3 olan Çekya, Danimarka, Fransa, Portekiz, Birleşik Krallık ile yüzde 0.1 olan Almanya, İtalya, Litvanya, Avusturya’yı ve büyümesi kayda değer bir değişim göstermeyen Norveç’i de geçerek üçüncü çeyrekte başarılı bir performans ortaya koydu. OECD ülkeleri arasında da Türkiye’nin yüzde 0.1 büyüyen Japonya ve büyüme göstermeyen Meksika’yı da geçmesi dikkati çekti. Bu arada Avrupa’da temmuz-ağustos-eylül döneminde en fazla büyüme kaydeden ülke yüzde 4.8 ile Macaristan oldu. Bu ülkeyi yüzde 4 ile Polonya, yüzde 3.7 ile Bulgaristan, yüzde 3.6 ile Litvanya, yüzde 3.2 ile Romanya takip etti.

İŞ DÜNYASI: İKİNCİ YARIDA MAÇI ÇEVİRDİK

Ekonomide 1 yıl aradan sonra başlayan büyüme sürecini değerlendiren iş dünyası, büyüme maratonunun yeniden başladığın belirterek “Maçı çevirdik” dediler. Görüşler şöyle:

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu: Ekonomide büyüme sürecinin başladığına dair ilk somut işaret geldi ve üç çeyrektir devam eden küçülme sona erdi. Reel sektörümüz için çok önemli ve değerli olan faiz indirim politikasının olumlu etkilerini ilerleyen dönemde daha net göreceğiz. Yurt içi tüketimin canlanmaya başlaması ve ihracattaki artışın sürmesi olumlu. Tüketimle birlikte stok rakamlarının artışı da firmalarımızın önümüzdeki döneme yönelik daha canlı bir iç piyasa beklentisini yansıtıyor.

MÜSİAD Genel Başkanı Abdurrahman Kaan: Ekonomik toparlanmada dipten çıkış işaretleri onaylanmış oldu. Türkiye’nin 2019’u toparlanma emareleri ile tamamlayacağı öncü verilerle de gösterilmektedir. Merkez Bankası tarafında da ekonomik toparlanmaya katkı sağlayacak faiz indirimlerinin ve makro ihtiyati politikaların devam etmesi son çeyrek büyümesini yukarı çekebilir ve toparlanmanın beklenenden de hızlı bir sürede gerçeklemesini sağlayabilir.” ifadelerini kullandı.

Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Başkanı Nail Olpak: Yüzde 0.9’luk büyümeyi, yaşayacağımız yeni bir pozitif dönemin ilk sinyali olarak değerlendiriyoruz. 2020 yılına özgüveni yüksek ve gelecek hedeflerine sıkı sıkıya bağlı bir ülke olarak gireceğiz. 

İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç: Gelen pozitif büyüme verisi de teyit ediyor ki Türkiye’nin büyüme maratonu yeniden başlamaktadır. 2019’un ilk yarısında zemini temizledik. İkinci yarıda maçı çevirdik. Artık yönümüz kesinlikle yukarı doğrudur

Ankara Ticaret Odası (ATO) Başkanı Gürsel Baran: Geçen yılın ortalarında başlayan ve tüm dünya gibi ülkemizi de etkisi altında alan ekonomik durgunluk ile ekonomimize yapılan saldırılar, hukümetimiz tarafından zamanında alınan tedbirler ve reel sektöre sağlanan destekler sayesinde atlatıldı. En kötü günleri geride bıraktık.

Ankara Sanayi Odası (ASO) Başkanı Nurettin Özdebir: Türkiye ekonomisi resesyondan çıktı. Bundan sonraki süreçte önemli olan büyümenin sürdürülebilir olmasıdır. Kalıcı büyüme için yatırımları teşvik eden reformlara öncelik verilmeli.

İstanbul Ticaret Borsası (İSTİB) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kopuz: Beklediğimiz gibi olumlu rakamlar geliyor. Olumlu gelişmeler sürüyor. 2019’u büyüme ile kapatacağımız anlaşılıyor. 2020 ise daha iyi olacak inşallah.

Sanayide üretim 1.5 yıl sonra yükselişe geçti

Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en hızlı ve güvenilir referans kabul edilen İstanbul  Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi), kasımda 49.5’e yükseldi. Böylece eşik değer olan 50.0’a yaklaşıldı. İmalat sanayi üretimi kasımda çok hafif bir artış gösterdi ve böylece üretimde Nisan 2018’den beri ilk kez artış gerçekleşti. İstanbul İmalat PMI ise kasımda 54.2’ye yükselerek faaliyet koşullarında güçlü iyileşme yaşandığına işaret etti. Böylece sektör üst üste üçüncü ay güçlendi ve kasımdaki iyileşme Şubat 2018’den beri en yüksek hızda gerçekleşti. IHS Markit Direktör Yardımcısı Andrew Harker “Son PMI anketinde öne çıkan en kritik bulgu, üretimin 1.5 yılı aşkın aranın ardından ilk kez büyüme bölgesine geçmiş olmasıydı” dedi.