Başkanlık sistemiyle daha güçlü şeffaf yeni bütçe modeli gelecek

Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ tarafından TBMM Başkanlığı’na sunulan ‘başkanlık sistemi’, siyasetin yanında ekonomi yönetiminde de radikal değişiklikleri beraberinde getirecek. Başkanlık sistemi ile en önemli denetim aracı haline gelecek olan bütçe, ‘hesap verilebilirliği’, ‘şeffaflığı’ arttırırken, Meclis’in bütçe faaliyetlerini de katılımını sağlayacak. Mevcut sistemde, bütçeler Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanıyor ve Anayasa’ya göre de en geç 17 Ekim’de Meclis’e sunuluyor. Önce Plan ve Bütçe Komisyonu’nda, ardından da Genel Kurul da ele alınan bütçe tasarılarında, Meclis harcama arttırıcı düzenleme yapamıyor. Dolayısıyla, bütçe tasarıları üzerinde Meclis’in çok fazla yetkisi bulunmuyor.

5 yıllık dönem için hazırlanacak

Başkanlık sisteminin hayata geçirilmesi durumunda ise bütçenin hazırlık ve koordinasyonunu sağlayan ayrı bir birim oluşturulacak. Bütçe hazırlıklarına ise Meclis te katkı sağlayacak. Ayrıca, bütçe üzerinde Meclis’in yetkileri de artırılacak. Harcamalar ise savunma, sağlık, eğitim ve yatırım gibi ana kalemler ve alt kalemler itibariyle ele alınacak. Meclis’in, bütçe ödeneklerini değiştirme yetkisi olacak. Ancak, burada kaynağı bulunmayan harcamalara ise geçit verilmeyecek. Bütçe halen, bir yıllık olarak hazırlanıyor ve üç yıllık da öngörüler yer alıyor. Başkanlık sisteminde ise cari bütçenin yanı sıra, beş yıllık hedef ve tahminlerin yer aldığı ayrı bir bütçe oluşturulacak. Bir anlamda bütçeler 1 artı 4 olarak hazırlanacak. İlk yılda harcamalar ayrıntılı olarak yer alacak. Dört yıllık dönemde ise tahminler bulunacak. Bütçelerle birlikte, hesap verme sistemi de geliştirilecek. Buna göre, yeni bütçe sunulurken geçmiş yılın harcamaları da Meclis’in denetimine açılacak. Ek harcamalar için ise Meclis’in izni gerekecek. Başkanlık yönetimi, her kuruşun hesabını Meclis’e verecek. Bu şekilde devlet kaynaklarının denetimi bir anlamda halk tarafından yapılmış olacak.