1994 yılında Türk doğal taş sektörünün 60 milyon dolar olan ihracatı, 25 yılda 33 kat artışla 2 milyar dolara yükseldi. Dünya genelinde doğal taş ihracat rakamları 20 milyar dolara ulaşmış durumda. Dünya rezervlerinin yüzde 35’ine sahip olan Türkiye’nin doğal taş ihracatında gideceği daha çok yolu var. İstanbul Maden İhracatçıları Birliği (İMİB) Başkanı Aydın Dinçer ile Türk doğal taş sektörü ve gelecek hedeflerini konuştuk. Dinçer, kalitesi ve zengin renk seçenekleriyle fark yaratan Türk doğal taşlarının dünyanın önemli merkezlerindeki seçkin mekanları süslediğini belirtti. Bu büyük pazardan daha fazla pay almak adına ciddi çalışmalara imza atıldığını ifade eden Dinçer; fuarlar, tanıtım organizasyonları ve yeni pazar keşifleri ile Türk mermerini dünyada hak ettiği konuma getirmeyi hedeflediklerini ifade etti.
Çin pazarına yönelik son dönemde yaptığınız çalışmalar var mı?
Hali hazırda Türkiye’nin doğal taş sektöründe 2 milyar dolarlık bir ihracat hacmi bulunuyor. En önemli pazarımız olan Çin’e en çok ihraç ettiğimiz ürün grubu olan blok mermer-travertende ülkenin ithalatında ilk sırada yer alıyoruz ve payımız yüzde 49. Dolayısıyla hala hareket alanımız bulunan ve potansiyeli yüksek bir pazarda etkinliğimizi daha da arttırmak için farklı tanıtım ve işbirliği kanalları geliştirmeye devam ediyoruz. Ancak bunları gerçekleştirirken ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşının yarattığı sorunlarla mücadele için de çalışıyoruz. Çünkü iki ülke arasında 2018’de başlayan ve 2019’a taşınan ticaret savaşı Çin’de inşaat sektörünü etkiledi ve oradaki daralma blok ve mermer ihracatında daralmaya neden oldu. 2019 yılının Ocak-Haziran döneminde Çin’e yaptığımız ihracat 319 milyon dolar olarak gerçekleşti. 2018’in aynı dönemine göre yüzde 17.67’lik bir düşüş yaşandı. Ama dediğim gibi, Çin çok önemli bir pazar ve bir taraftan ticaret savaşının etkilerini yönetmeye çalışırken diğer taraftan geliştirdiğimiz ticaret heyeti organizasyonları ile etki alanımızı geliştiriyoruz. Çin’e geçen yıl 5 milyon ton (Blok) mermer ihraç ettik. Çin Halk Cumhuriyeti Ankara Büyükelçisi Deng Li, geçtiğimiz günlerde önemli bir açıklama yaptı. Sadece son dokuz ayda Çin’e iki kere ticaret heyeti organizasyonu düzenledik.
Doğal taş ihracatını artırmak adına ne gibi çalışmalar yürütülüyor?
Elbette ticaret heyeti organizasyonlarımız sadece Çin’le sınırlı değil. Türkiye 80’in üzerinde değişik tür ile 650’in üzerinde renk ve desende mermeri bulunuyor. Ayrıca traverten, kireçtaşı ve granitte de 150’ye yakın doğal taş çeşitliliğine sahip. Sahip olduğumuz bu zenginlik göz önüne alındığında 2 milyar dolarlık doğal taş ihracatı aslında az. Hak ettiği değeri görmesi için ticaret heyeti organizasyonunu bütün önemli pazarlara ve hedef pazarlara gerçekleştiriyoruz. Geçtiğimiz kasım ayından bu yana 14 ülkeye (Endonezya, Malezya, Hindistan, Çin, Kanada, Nijerya, Güney Afrika, İngiltere, Amerika, Arjantin, Şili, BAE, Vietnam ve Tayvan) yönelik ticaret heyetleri gerçekleştirdik. Bu süre içerisinde Çin, Hindistan ve İngiltere gibi önemli pazarlara ikişer defa heyet düzenledik. Bu hafta Meksika ve Brezilya heyetimiz gerçekleştiriliyor. Önümüzdeki günlerde ABD, Avustralya, Kuveyt, Katar, Irak, Fas, Tunus, Suudi Arabistan, Rusya Federasyonu ve daha başka ülkelere ticaret heyetleri düzenleyeceğiz.
Türk doğal taşının dünyada kullanıldığı ilginç ve büyük projeler var mı?
Amerika’da Beyaz Saray, JFK Havaalanı, Vatikan’daki San Pietro Kilisesi, Hollanda’daki Lahey Uluslararası Ceza Mahkemesi, Avustralya’daki Disneyland Türk doğal taşlarının kullanıldığı popüler alanların çok küçük bir kısmını oluşturuyor.
İNOVASYON YAPARAK ÜRETİYORUZ
Türk doğal taşının dünyada kullanıldığı ilginç ve büyük projeler var mı?
Amerika’da Beyaz Saray, JFK Havaalanı, Vatikan’daki San Pietro (St. Peter) Kilisesi, Hollanda’daki Lahey Uluslararası Ceza Mahkemesi, Avusturalya’daki Disneyland Türk doğal taşlarının kullanıldığı popüler alanların çok küçük bir kısmını oluşturuyor. En çok doğal taş ihraç ettiğimiz Çin, ABD, Suudi Arabistan, Hindistan ve Fransa’da pek çok otel, üniversite, banka, eğlence merkezi ve kamu kurumunda bizim doğal taşlarımız kullanılıyor. Bunu daha da artırmanın, tasarım ve inovasyon ile birleştirerek katma değeri daha da yüksek çalışmalar yapmanın peşindeyiz.
5 BİN DOLARA MERMER VAR
Blok mermer ihracatı yerine ‘katma değerli ürün ihracatı’na yönelik bir çalışmanız var mı?
Doğal taş ocaklardan koparma yöntemiyle elde edilen tonu 20-25 dolar arasında olan malzemelerdir. Fakat blok doğal taş ocakta işlemlerden geçirildikten sonra elde edilebilen katma değerli bir üründür. Blok elde edebilmek için özel makinalar ve elmas tel kesmeler gibi teçhizatlarla doğal çatlaklarından arındırılan büyük ebat elde edilen, her köşesi temizlenerek ve kesilerek oluşturulan homojen renk yapısına kavuşturulan ürünlerdir. Bu ürünler tonu 100 dolardan 5 bin dolara kadar talep gören bir maden türüdür. Doğal taşları blok ve işlenmiş olarak ikiye ayırıyoruz. Blok taş ihracatında Çin birinci sırada yer alan pazarımızken, Türkiye’nin dünya blok taş ihracatındaki payı yüzde 32’dir. Burada Türkiye’yi sırasıyla İtalya, Yunanistan ve Hindistan takip ediyor. İşlenmiş doğal taşta en önemli pazarımız ABD. Hatta birinci sırada bulunuyor. İşlenmiş mermer traverten ihracatının yüzde 31.5’ini ABD’ye yapıyoruz. ABD’nin işlenmiş mermer traverten ithalatında Türkiye’nin payı ise yüzde 24’dür.
2 milyar 129 milyon $ maden ihracatı yapıldı
Geçen yıl kaç ülkeye, ne kadar ihracat yapıldı? Yılsonu hedefleriniz neler?
2018 yılı maden sektörü ihracatı miktar bazında 26.3 milyon ton, değer bazında 4.56 milyar dolar olarak gerçekleşti. Maden sektörü, 2019 yılının ilk altı ayında miktar bazında 13.2 milyon ton, değer bazında ise 2 milyar 129 milyon dolar ihracat gerçekleştirdi. Bu ihracatın içinde doğal taşın değeri 946 milyon dolar. Aslında maden ihracatında yıl sonu hedefimiz 2018 ihracat rakamlarını korumak. ABD-Çin arasındaki ticaret savaşı ve dünyada büyüme rakamlarının gerilemesi ve yaşanan durgunluk kimi pazarlarda yaşanan kayıpların yeni yakalanan pazarlarla dengelememizi olanaklı kılabilir.