2019 Kıdem tazminatı reformu ne zaman yürürlüğe girecek? Kıdem tazminatı reformu kimleri kapsıyor?

Kıdem tazminatı reformu kimleri kapsıyor? Kıdem tazminatı reformu ne zaman yürürlüğe girecek? Son dönemlerin trend konularından olan kıdem tazminatı ile ilgili gündem devam ediyor. Vatandaşların en çok sorduğu, “kıdem tazminatı reform kimleri kapsıyor” sorusu akıllarda yer edindi. Bakan Albayrak, Yeni Ekonomi Programı kapsamında açıkladığı kıdem tazminatı reformu hakkında şunları söyledi; Vatandaşlarımızın kazançlarına göre kesinti oranlarının belirleneceği zorunlu bir bireysel emeklilik sistemini yeniden ele alacağız. Bu sistemle birlikte Kıdem Tazminatı Reformunu da hayata geçireceğiz. Peki, kıdem tazminatı reformu ne zaman yürürlüğe girecek? İşte yanıtı…

KIDEM TAZMİNATI

Birikmiş kıdem tazminatlarının fona aktarılması daha önceden de gündeme gelmişti. Ancak işverenler tarafından kıdem tazminatının peşin olarak ödenmesi demek olan bu duruma çokta sıcak bakmamıştı. İşçilerin birikmiş kıdem tazminatlarının, mevcut işlerinden ayrılıncaya kadar eski sistemde devam etmesi öngörülüyor. Ancak bu konu henüz net değil.

KIDEM TAZMİNATI TAVAN VE TABANA ZAM

Kıdem tazminatının üst limit tutarı memur maaş katsayısına, alt limiti ise asgari ücret artışına oranlı. 1 Ocak itibarıyla alt limit tutar brüt asgari ücret olan 2558 liraya çıktı. 2018 yılına göre 525 liralık artış oldu. Üst limit tutarı ise 5434 liradan 6017 liraya yükselmiş oldu. Brüt maaşınız 7 bin lira, 10 bin lira ya da 20 bin lira olsa dahi kıdem tazminatı hesabında her yıl için en fazla 6017 lira birikebilecek.

TAZMİNAT ALMA HAKKI 3600 VEYA 4500 GÜN ŞARTIYLA

Tazminat sadece işten çıkarılma durumunda değil istifa hallerinde de alınabiliyor. Örneğin; erkek işçiler için askerlik, kadın işçiler için evliliği nedeniyle (1 yıl içinde) işten ayrılırsa kıdemini alabiliyor. Emekli olmak için işten çıkanlar kıdem tazminatlarını alabiliyorlar. 8 Eylül 1999'dan önce sgk girişi yapmış ve 15 yıl sigortalı olarak çalışmış, en az 3600 günü tamamlamış olanlar ile 1999'dan sonra ilk defa işe başlayıp 25 yıl boyunca sigortalı olup 4500 gün prim ödeyenler istifa edince kıdeme hak kazanıyor. Ancak bu durumlar için SGK'dan 'Yaş dışında emeklilik şartlarını yerine getirmiştir' yazısı alınması gerekmektedir. Fazla mesai ve fazla mesai ücretlerindeki aksaklıklar nedeniyle işinden ayrılan işçilerde kıdem tazminatı alabilir.

1 AYLIK BRÜT ÜCRET ÖDENİYOR

Mevcut sistemde kıdem tazminatı, SSK'lı (buna 4A'lı da deniyor) çalışanlara veriliyor. Kıdem tazminatına hak kazanmak için bir iş yerinde en az bir yıl çalışmış olmak gerekmekte. Tazminat her bir yıl için 1 aylık brüt ücrette tabi olarak hesaplanıyor. Kıdem tazminatı fonu kurulduğunda fona işçi ve işveren payı olarak ne kadar kesinti yapılacağı ise henüz bu oranlar belli değil.

1.5 MAAŞLIK 'İHBAR' GÜVENCESİ

Kanuna göre; işveren işçisini işten çıkarmadan önce bunu işçisine bildirmek zorunda. İşçinin çalışma süresine göre önceden verilmesi gereken süre 6 aydan kısaysa 2 hafta, 6 ay ile bir buçuk yıl arasındaysa 4 hafta, bir buçuk yıl ile 3 yıl arasındaysa 6 hafta, üç yıldan fazla olursa 8 hafta (56 gün) önce haber vermek zorunda. İhbar süresi denen bu durumu uygulamayan işten atanlar kıdemin yanında ihbar tazminatını da ödemek zorunda kalıyor. 10 gün çalışan bir işçi de ihbar tazminatına hak kazanabilir. Yalnız işçi de çıkmadan önce işverene ayrılacağını önceden haber vermek zorunda. Haber vermeden ayrılan işçiler işverene tazminat ödemek zorunda kalıyor. İhbar tazminatının hesabında da brüt ücret tutarı önemli yalnız üst limiti bulunmamakta. Örneğin; 10 bin lira brüt maaşı ve 5 yıl çalışması olan işçi, net 26 bin 980 lira kıdem, 15 bin 531 lira ihbar tazminatı alır.

KIDEM TAZMİNATI FONU NE ZAMAN YÜRÜLÜĞE GİRECEK?

Tüm paydaşların katılımı ile kıdem tazminatı reformu gerçekleştirilecek. Kıdem tazminatı fonu ile BES'in entegrasyonu sağlanacak. Daha sürdürülebilir bir emeklilik sistemi fayda sağlayacak. Vatandaşlarımız emekli olunca nasıl geçinirim kaygısı taşımayacak.

KIDEM TAZMİNATI REFORMU NEDİR?

Bakan Albayrak, Yeni Ekonomi Programı kapsamında açıkladığı kıdem tazminatı reformu hakkında şunları söyledi; Vatandaşlarımızın kazançlarına göre kesinti oranlarının belirleneceği zorunlu bir bireysel emeklilik sistemini yeniden ele alacağız. Bu sistemle birlikte Kıdem Tazminatı Reformunu da hayata geçireceğiz. Yeni yapıyla birlikte 5 yılda, sistemde biriken fonların milli gelirin yüzde 10’unun üstüne çıkacağını öngörüyoruz. Finansal sektörün daha sağlıklı işleyişini sağlamak için reel sektör alanında bazı adımlar atılacak. Yapısal reformların en önemli ayağını gıdada hazırladık. Gıda enflasyonu ile mücadele için en önemli reformumuz tarımda milli birlik projemiz olacak.

FONA KAÇ PARA AKTARILACAK?

Her yıl için 30 günlük maaş tutarında tazminat kabul görürse aylık olarak brüt maaşın yüzde 8.33'ü fona aktarılacağı belirtiliyor. Bu yıl asgari ücretli bir çalışan için aylık tazminat ödemesi 213 lirayı bulacak. Bu miktarın bir kısmına BES'te olduğu gibi devlet katkısı olması da düşünülüyor.

KIDEM TAZMİNATI KALKIYOR MU?

Kıdem tazminatı fonda birikeceği için artık çalışan ile işveren arasında bu tarz sorunların yaşanmayacağı düşünülüyor.  Bu yüzden işten ayrılan bir kişinin fondaki parası kaybolmayacak. O fonu yeni işyerine taşıyabilecek.

MEVCUT ÇALIŞANLAR NASIL ETKİLENECEK?

Fon hayata geçerse, bu konuda bir tarih belirlenmesi ve bu tarihten sonra işe girenlerin kapsama alınması söz konusu. Hali hazırda çalışanlar için ise şu anki düzenleme uygulanmaya devam edecektir. Yılsonunda fon hayata geçerse, 2020'den itibaren işe giren çalışanlar için fon sistemi uygulanacak.

KIDEM TAZMİNATI TAVANI NE KADAR?

Kıdem tazminatı tavanı 6 bin lirayı aştı. 4/a statüsünde çalışanlara her yıl için 30 günlük brüt ücret tutarında kıdem tazminatı ödeniyor. Ancak, yüksek ücretlilerin kıdem tazminatında tavan uygulanıyor

Kıdem tazminatında tavanın yanı sıra düşük ücretliler için geçerli olan taban rakam da arttı. Asgari ücretle çalışan yaklaşık 7 milyon kişiyi ilgilendiren en düşük kıdem tazminatı tutarı, asgari ücretteki yüzde 26’lık artıştan olumlu etkilendi.

KIDEM TAZMİNATI TAVANI NE ZAMAN YÜKSELİYOR?

Kıdem tazminatı tavanı altı ayda bir yükseltiliyor. Ödemenin yapıldığı tarihteki kıdem tazminatı tavanını aşmayan söz konusu tazminat tutarları için ödenen vergiler iade edilecek. Aşan tutarların vergisi ise iade edilmeyecek.

Örneğin geçen yılın ocak ayında işten ayrılan bir kişiye on yıllık hizmetinin karşılığı olarak 60 bin lira tazminat ödenmişse, o tarihteki 5.001 TL’lik tavan dikkate alınarak 50 bin 10 TL’ye kadar olan tutar için ödenen vergi iade edilecek

Basın iş kolunda çalışanlar için ise 24 aylık brüt ücrete kadar olan tazminatlar için ödenen vergiler iade edilecek.

KİMLER KIDEM TAZMİNATI ALABİLİR?

Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için çalıştığınız işyerindeki hizmet süresinin en az bir yıl olması ve işveren tarafından işten çıkarılmış olmanız gerekir. Kendi isteğinizle işten ayrılırsanız kıdem tazminatı alamazsınız. Ancak, erkekler askerlik hizmeti için ve kadınlar da evlilik nedeniyle işten ayrılmak zorunda kalırsa, tazminata hak kazanıyor. Ayrıca, emeklilik için gerekli süreyi ve prim ödeme gün sayısını doldurmuşsanız kendi isteğinizle işten ayrılırsanız dahi kıdem tazminatı alabilirsiniz.

KIDEM TAZMİNATI HESAPLAMA NASIL YAPILIR?

Kıdem tazminatı, çalıştığı her 1 yıl için 30 günlük brüt ücreti kadardır. 1 yıllık kıdemi olan işçi 1 aylık brüt ücreti tutarında kıdem tazminatı alabilmektedir. 1 yılın altındaki süreler için orantılı olarak hesaplama işlemi gerçekleştirilir. İşçinin brüt ücreti hesaplanırken sürekli olarak yapılan yardım ve primler de dahil olur. Bu sebeple, kasa tazminatı, yemek yardımı, çocuk zammı gibi ödemeler de işçinin brüt ücretine dahil edilir ve bu ücret üzerinden kıdem tazminatı hesaplanır.

BES SİSTEMİ NASIL OLACAK?

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, yeni reform paketini açıkladı. Bireysel emeklilik sisteminin yeniden yapılandırılacağını ve kıdem tazminatı fonu ile entegrasyonunun sağlanacağını söyledi ve şu açıklamaları yaptı;

''Emeklilik sisteminin reforme edilmesi en önemli yapısal reformlardan biri. Daha sürdürülebilir emeklilik sistemi vatandaşa fayda sağlayacak. Tamamlayıcı emeklilik sistemiyle tasarruflar artırılarak dış müdahalelere karşı ekonomi güçlü hale gelecek. BES ve kıdem tazminatının yapılandırılması tüm paydaşların katılımıyla kıdem tazminatı reformunu hayata geçireceğiz. Kıdem tazminatı fonu ile BES'in entegrasyonu planlanıyor. Yeni yapıyla birlikte 5 yılda sistemde biriken fonların milli gelirin yüzde 10'unun üstüne çıkacağını öngörüyoruz.'' dedi.

BES NEDİR?

Bireysel Emeklilik Sistemi (kısaca “BES”), kişilerin aktif çalışma yaşamları süresince yaptıkları tasarrufları uzun vadeli yatırıma yönlendirerek emeklilik dönemlerinde yaşam standartlarını koruyabilecekleri bir gelir elde etmelerini sağlayan özel emeklilik sistemi olarak biliniyor. Kişiler bu sisteme gönüllü katılarak, sosyal güvenlik sisteminin sağladığı emeklilik gelirine ek bir gelir oluşturuyor.

4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu uyarınca yürürlüğe giren BES; tasarrufların toplanması, değerlendirilmesi ve kişiye toplu para ya da maaş ödenmesi esasına dayanıyor. Bu sistem, Sosyal Güvenlik Kurumunda mevcut olan sağlık hizmetleri veya diğer hizmetleri sunmaz. BES, zorunlu sosyal güvenlik sisteminin alternatifi değil, tamamlayıcısıdır.

Ödediğiniz katkı paylarının yüzde 25’ine karşılık gelen tutar devlet katkısı olarak bireysel emeklilik hesabınıza ödeniyor. Bir katılımcının bir takvim yılı içinde alabileceği devlet katkısı tutarı, ilgili yıla ilişkin toplam brüt asgari ücret tutarının yüzde 25’ini geçemiyor.

 

BES’in amaçları özetle şu şekilde sıralanabilir;

1-Bireylerin emekliliğe yönelik tasarruflarının yatırıma yönlendirilmesi ile emeklilik döneminde ek bir gelir sağlayarak refah düzeyini yükseltmek,

2-Ekonomiye uzun vadeli kaynak yaratmak,

3-İstihdamı arttırmak,

4-Ekonomik kalkınmaya katkıda bulunmak.

BES ZORUNLU MU?

Bireysel Emeklilik Sistemi'ne (BES) ilişkin olarak yeni bir düzenleme  Ocak ayında yapılmıştı. Buna göre sistemden ayrılanlar, üç yıl içinde yeniden sisteme dahil edilecek. Bireysel Emeklilik Sistemi olarak bilinen BES, çalışanların iş hayatında bulunduğu süre içerisinde yaptıkları tasarrufları uzun vadeli yatırıma yönlendirerek emeklilik dönemlerinde yaşam standartlarını koruyabilecekleri bir gelir elde etmelerini sağlayacak.