Kira sözleşmesi TÜFE TÜFE zam oranı nasıl hesaplanır? Kira artışı 2019 zam oranı ne kadar?

Kira artış oranın ne kadar olduğunu ve kira sözleşmesinde belirtilen TEFE TÜFE zam oranı nasıl hesaplandığı merak konusu oldu. Her ayın başında açıklanan enflasyon oranlarına göre değişim gösteren kira artışları yapılan TEFE TÜFE zam oranları ile birlikte değişiklik göstermektedir. Şubat ayı itibariyle açıklanan Ocak ayı enflasyon oranı ile birlikte kira artış oranların belirlenmişti. Şimdi ise gözler Şubat ayında açıklanacak enflasyon oranı ile birlikte Mart ayında yapılacak zam oranlarında. . Önümüzdeki günlerde açıklanacak TEFE TÜFE rakamlarına göre de 2019 kira artışı zam oranları hem yüksek kira artışı yapmak isteyen ev sahiplerini hem de bu konuda önlem almak isteyen kiracıları harekete geçirdi.  Peki, Kira sözleşmesi TÜFE TÜFE kira artış oranı nasıl hesaplanır?

 

Kira artış oranları ocak ayından itibaren tüketici enflasyonundaki 12 aylık ortalamayı geçemiyor. Resmi Gazete’de 18 Ocak’ta yayımlanarak yürürlüğe giren yasal düzenlemeye göre, yenilenen kiralarda kira bedeli artış oranı artık üretici fiyat endeksi (ÜFE) üzerinden değil, 12 aylık tüketici fiyat endeksi (TÜFE) üzerinden hesaplanıyor. Kiracı, bu oranın üzerinde zam yapan ya da yapmak isteyen ev sahibine kira tutarının tespiti için dava açabilecek.

 

YÜZDE 17.16'YI GEÇEMEZ

İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) son açıkladığı ocak ayı enflasyon verilerine göre 12 aylık ortalama TÜFE yüzde 17.16 olarak gerçekleşti. Bu oran, kira artışı için üst tavan. Kiracı ile mal sahibi eğer anlaşırlarsa sözleşmede bunun altında bir oran kararlaştırabilir. Ancak kesinlikle bu oranında üzerinde bir kira artışı yapılamaz.

 

MAL SAHİBİNİN HAKKI

Ev sahipleri kira zammı yapmadan önce, o ayın açıklanan zam oranını öğrenmeli ve yeni kira sözleşmesini buna göre hazırlamalı. Aksi takdirde sınırı aşarlarsa, kiracı dava açabiliyor. Eğer kiracı, kendi isteğine göre bir bedel belirleyip mal sahibine ödeme yaparsa, mal sahibinin de aradaki farkı icra dairesi kanalıyla talep etme hakkı bulunuyor.

 

EMSALLERİ İNCELEYİN

Yargıtay 6’ncı Hukuk Dairesi’nin ilgili kararında, kira bedelinin tespitinin bir sınırlama olduğu ve hakimin kira parasını takdir ederken bunun bir sınırlama olduğunu gözetmesi gerektiği ifade ediyor. İlgili kararda şunlar yer alıyor:

Hak ve nesafet ilkesi uyarınca hakim bu sınırlamayı yaparken öncelikle tarafların tüm delilleri, varsa emsal kira sözleşmeleri aslı veya onaylı örnekleri dosyaya alınmalı,

Bilirkişi marifetiyle kiralanan taşınmaz ve taraf emsalleri tek tek görülüp incelenmeli, Böylece elde edilen veriler somutlaştırılarak dava konusu yer ile ayrı ayrı kira parasına etki eden (konumu, çevresi, niteliği, kullanım şekli, kira başlangıç tarihi, kira süreleri vb)tüm nitelikleri karşılaştırılmalı,

Emsal kira bedellerinin niçin uygun emsal olup olmadığı somut gerekçelerle açıklanmalı,

Dava konusu taşınmazın yeniden kiraya verilmesi halinde getirebileceği kira parası belirlenmeli,

Hakimce bu kira parası dikkate alınmak suretiyle hak ve nesafete; özellikle tarafların kira sözleşmesinden bekledikleri amaçlarına uygun makul bir kira parasına hükmedilmelidir.

 

TÜFE ile kira artışı hesaplaması nasıl yapılır?

 

Kira artışı hesaplama formülü Yeni Ekonomi Paketi gereğince değiştirildi. Yeni Ekonomi Paketi'ne göre kira artışı hesaplamasında üst sınır tüketici fiyat endeksi (TÜFE) oranları baz alınarak hesaplanacak.

Kira artışları Borçlar Kanunu’nun 344. maddesine göre yapılıyor. Kanuna göre, sözleşmede farklı bir hüküm olmadıkça konut kiraları Yİ-ÜFE’ye göre yapılıyor. Kiracı ve mülk sahibi farklı oranlarda kira belirleyebiliyorlar ancak yapılacak artış tutarı Yİ-ÜFE’yi aşamıyordu. Geçmiş yıllarda Yİ-ÜFE artışı, genellikle TÜFE'nin altında kalıyordu. Ancak, son üç yıldır Yİ-ÜFE daha fazla yükseliş kaydediyor.

Bu sebepten dolayı, Yİ-ÜFE yerine artışların TÜFE’ye göre yapılması teklifi kabul edildi ve Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Kira artışı yapılacak aydan geriye doğru son 12 aylık dönemde aydan aya TÜFE’de ne kadar değişim olmuşsa, o oranda artış söz konusu olacak.

Kira artışında, aydan aya TÜFE değişimi yerine TÜFE'deki “12 aylık ortalamalara göre değişim” esas alınarak hesaplanacak.

 

Kira artışı 2019 hesaplaması:

TÜFE'ye göre yapılan kira artışı hesaplama örneği

Mevcut kira bedeli: 1000 lira

Zam oranı: yüzde 16,33

Zam bedeli: 163 lira

Zamlı kira bedeli: 1.163 lira

 

 

KİRA KONTRATI DAMGA VERGİSİ ORANI NASIL HESAPLANIR?

Kiracı ve mal sahipleri arasında kira kontratı yapılır. Kira kontratı noter huzurunda gerçekleşiyorsa damga vergisinin ödenmesi gerekiyor. Kağıt mahiyetinde bulunan veya onların yerini alan mektup ve şerhler de damga vergisine tabi oluyor.

Damga vergisini kira kontratını yapanlardan herhangi birisinin ödemesi halinde yeterli oluyor. Kira kontratındaki her nüsha için ayrı ayrı damga vergisi hesaplanması gerekiyor.

Kira kontratında kaç nüsha olduğu belirtilmediği takdirde iki nüsha olarak kabul ediliyor ve damga vergisi ödeniyor.

Kira Kontratı net ise brüte çevirip brüt üzerinden damga vergisi hesaplanır.

Kira kontratı kaç yıllık ise, damga vergisi o kadar süre için hesaplanır.

Damga vergisi her sene başında yeniden belirleniyor.

-Mukavele süresine göre kira bedeli üzerinden Binde 1,89 oranında,

-Kefilli kira sözleşmelerinde ise ayrıca binde 9,48 oranında harç ödemesi yapılıyor.

 

KİRA KONTRATI DAMGA VERGİSİ ORANI HESAPLAMA ÖRNEĞİ İSE ŞU ŞEKİLDE;

Aylık kira bedeli: 5.000 TL

Yıllık kira bedeli 60.000 TL

Damga vergisi: Binde 1,89

Hesaplama:

60.000*0,00189 =113,40 TL

Kefilli damga vergisi: Binde 1,89+9,48=0,011,37

Hesaplama:

60.000*0,01137 = 682,20 TL