Türkiye’den yüzden fazla ülkeye un ihracatı gerçekleştiriyor. Toplam yapılan ihracat 1 milyar dolar seviyesinde. Türkiye’nin en fazla ihracat gerçekleştirdiği ülkeler; Irak, Sudan, Suriye, Endonezya, Benin, Angola, Filipinler, İsrail, Madagaskar ve Gana olarak sıralanıyor. Ancak öyle ülkeler var ki Türk unu kullanan, ismini bile telaffuz etmekte zorlanıyorsunuz. Avustralya’nın hemen doğusunda bulunan Tonga Krallığı, Vanuatu Cumhuriyeti, Kiribati Cumhuriyeti gibi ülkelerin un tüketiminin büyük kısmı Türkiye’den gidiyor. 2015 yılında toplam üretimimiz 2.8 milyon ton, 2016 sonu hedef ise 3.3 milyon ton üretim ve 1.1 milyar dolar ihracat. Türkiye Un Sanayicileri Federasyonu (TUSAF) Başkanı ve Ulusoy Un Yönetim Kurulu Başkanı Eren Günhan Ulusoy ile sektörün gelişimini ve hedeflerini Patron Katı’nda konuştuk...
Türkiye kaç ülkeye un ihracatı gerçekleştiriyor? Talep en çok hangi ülkelerden geliyor?
10 sene önce ülkemiz 40 ülkeye un ihracatı yaparken, bugün 100’den fazla ülkeye gerçekleştiriyoruz. İhracat yaptığımız ilk 10 ülke ise; Irak, Sudan, Suriye, Endonezya, Benin, Angola, Filipinler, İsrail, Madagaskar ve Gana’dır. Son 2 yılda ihracat yaptığımız ilk 20 ülke arasında ABD de yer alıyor. 20 milyon ton buğday ihraç eden ABD’ye AR-GE ile diyabetik un geliştirerek, ihraç etme başarısını gösterdik. Artık sanayicilerimiz, üreticilerimiz ve tüccarlarımız buğday fiyatlarını takip etmek için Chicago’yu değil, borsa İstanbul’u takip edecek.
Un ihracatının ülke ekonomisine katkısı nedir?
Türkiye’nin buğday unu ihracatı 1 milyar dolar seviyesinde. Un sanayicilerimiz, dünya un ihracatının şampiyonlarıdır. Hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri sektörüne baktığımız zaman 2015 yılında fındıkta, tüm zamanların rekoru 2.8 milyar dolar oldu. Fındık sonrasında ise un sektörü de tarıma ciddi katkı sağlıyor. Dünya un ticaretinin yüzde 20.25’ini yaparak un ihracatında dünyada birinci sırada yer alan Türkiye, 2015 yılında un ihracatını değer bazında bir önceki yıla göre yüzde 5.2 arttırdı. Değer bazında 2015 yılını, bir önceki seneye göre yüzde 5.2’lük artışla kapatmamız sanayicilerimizin başarıdır. 2015 yılı gerek miktar gerekse değer olarak Türkiye’nin bu zamana kadarki en yüksek değerleri olup rekor kırılmıştır.
Türkiye’nin dünya un piyasasına sunduğu mamul madde miktarı son veriler ışığında kaç ton ve parasal değer olarak ne kadar?
2015 yılında 2.8 milyon ton ve 978 milyon dolar iken, 2016 yılı ise (Ocak-Nisan) 1.13 milyon ton ve 356 milyon dolar.
Sektörde yeni satın almalar gündeme gelecek mi?
İlk kez 2012 yılında bir yabancı yatırımcı ülkemize giriş yapmış ve geçtiğimiz yıl da başka bir satın alma gerçekleşmişti. Türkiye’de yaklaşık 800 adet un fabrikası olduğunu göz önünde bulundurursak, tamamen parçalanmış bir yapıdan bahsedebiliriz. Daha önce bu sayı 1.000’in üzerindeydi. Çünkü bugüne kadarki trend hep parçalanmaktı. Bir baba bir un fabrikasını oğluna bırakıyorsa, diğer oğlu karşısına başka bir fabrika kuruyor. Kendi sanayicimiz rekabet gücünü kazanmak istiyorsa, birleşmek zorunda. Bu yüzden de gederek kurumsallaşan bir yapıya dönüşmemiz gerekiyor. Türkiye, un ihracatındaki şampiyonluğu sayesinde tüm gözleri üzerine toplayan bir ülke. 2015 yılı gerek miktar gerekse değer olarak Türkiye’nin bu zamana kadarki en yüksek değerleri olup rekor kırılmıştır. Dünyanın önde gelen buğday üreticilerinden Avustralya’nın hemen doğusunda bulunan Tonga Krallığı’nda, Vanuatu Cumhuriyeti’nde ve Kiribati Cumhuriyeti’nde bile insanlar Türk unu tüketiyorlarsa eğer, bu sanayicimizin ne denli kaliteli ürünleri, ne denli rekabetçi şartlarda bütün dünyaya ulaştırdıklarının kanıtıdır.
2016 yılı için hedefiniz nedir?
Hedefimiz, en az 3.3 milyon ton un ve 1.1 milyar dolar. Bu noktada un birim satış fiyatlarımızın da bir miktar artmasını ümit ediyoruz.
Topraklarımızı daha verimli kullanıyoruz
Unun temel maddesi buğday ve ülkemiz buğday üretiminde nerede duruyor?
Ülkemizin buğday üretiminde önemli artışlar sağladığını görüyoruz. Verimlilik açısından baktığımızda 2002’de 9,3 milyon hektar üzerinde buğday tohumu ekmişiz ve 9,3 milyon hektardan, 19,5 milyon ton buğday elde etmişiz. 2015 yılında ise 7,8 milyon hektara ektiğimiz buğdaydan 22,6 milyon ton buğday elde etmişiz. Bu da toprağı artık daha verimli kullandığımız anlamına geliyor. Dünyada buğday üretiminde 11. sırada yer alıyoruz ve dünya buğday üretiminin yüzde 3’ünü gerçekleştiriyoruz.
Türkiye un ihracatında dünya lideri
Türkiye, ürettiği buğdayla yüzde 95 kendine yeten bir ülke ve ürettiğimiz buğdaydan elde ettiğimiz un ihracatı ile dünyada birinci sıradayız. Makarnada 2., bisküvide ise 8. sıradayız. Dış ticaret verilerine göre 4.4 milyon ton buğday ithal ediyoruz. Buna karşılık un, makarna ve bisküvi olarak 5,7 milyon ton ihracat gerçekleştiriyoruz.