Plansız kentler öfkeli toplumlar oluşturuyor

Sokakta, kaldırımda,trafikte,okulda, işte,evde hemen her yerde tartışmak için hazır halde olan insanlar görüyoruz. Artık daha sıklıkla tanık olmaya başladığımız bu olayların içerisinde çevre koşullarının etkisi ise sanılandan daha fazla.

Yoğun beton kullanımı ile kurduğumuz, kadim kültürümüzden ve en şerefli olan “ insan”dan uzak kentlerde yaşamaya mecbur kaldığımız bu yüzyılda olumsuz haberleri daha çok duymaya devam edeceğiz diyen, Yüksek Mimar Mustafa Fatih Demir ile biraz da Kent Psikolojinin ve çevresel koşulların insan psikolojisi üzerindeki etkilerini konuştuk.

Fatih Bey, içinde yaşadığı fiziksel çevre insan psikolojisi üzerinde ne derece etkilidir?

Konu çok iç içe ve çok boyutlu diye başlayabiliriz. İnsanın yeme içme ve giyinme gibi en doğal ihtiyaçlarından biridir barınma. İnsan için doğal bir korunma sağlamalıdır. Barınmanın tarihsel süreci ilk insan ile başlar ve her günün şartlarında yenilenerek devam eder.

Yaşamını sürdürdüğü çevrenin insanlar üzerinde psikolojik ve fiziksel yönden birçok etkisinin olduğu yapılan araştırmalarla da ispatlanmış birer gerçektir. İnsanların doğal çevre ile iç içe olmaları, insan ölçekli bir kentte yaşıyor olması insan psikolojisi üzerinde yadsınamayacak etkisi vardır.

Doğayı,yeşili ,maviyi seyretmenin insan sağlığına olumlu etkilerinin olduğu hipotezinin geçerliliğini test etmek için yapılan bir dizi deneyin çıkarttığı sonuç son derece düşündürücü. Çevre Psikolojisi üzerinde çalışan bilim adamları, doğayı seyreden bireylerin, kalp atış̧ hızı, kan basıncı, adale gerilimi, beyin dalgaları, fizyolojik ve psiko-fizyolojik tepkilerini ölçmüş, doğal çevreyi seyretmenin denekler üzerindeki gerilimi düşürdüğünü ve stresli durumdan iyileşmeyi hızlandırdığını kanıtlamış̧, stres ölçüm değerleri arasında da doğanın iyileştirici etkileri olduğu konusunda tam bir tutarlılık olduğunu göstermiştir.

Mustafa Fatih Demir Türkiye İnovasyon ve Başarı Ödülleri Töreni'nde konuşma yaparken

Çalışmaların sonuçları öylesi ilginç bulgulara ulaştırıyor ki , içinde yaşadığımız kentlerdeki beton yığınları dehşete düşürüyor insanı. Kentte yaşayan toplulukta şizofreni, depresyon, kronik anksiyete gibi ruhsal hastalıkların gelişmesi riski çok daha fazla olduğu, beynimizin hipokampal bölgesindeki özel hücrelerin, yaşadığımız yerin mimari düzenlemelerine geometrisine ve alan düzenlemelerine uyum sağladığı gibi birçok araştırma sonucu vardır.

Yaşadığımız kentler için yapılan nazım imar planları, şehir planlamaları bizlere gelecekte nesillerimizin neler yapabileceği hususunda ışık tutmalıdır. Öyle ki tasarladığımız kentler aslında biçimsel olarak bizleride şekillendiriyor hiç farkında olmadan. Kentler için ördüğümüz kaotik ağları farkında olmadan zihinlerimize örüyoruz.

Bunu değiştirmek ise sadece insanın elinde, kendi elimizle yaptığımızı yine biz düzeltmeliyiz. Hem var olanın üzerinde hem de yeni yapılan kentler üzerinde yapacağımız düzenlemeler gelecek nesilleri nasıl görmek istediğimiz konusunda önemli bir mihenk taşı olacaktır.