Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren başkanlığında gerçekleştirdiği 12 Eylül darbesi ile Türkiye Cumhuriyeti, 27 Mayıs 1960 darbesi ve 12 Mart 1971 muhtırasının ardından silahlı kuvvetlerin yönetime üçüncü müdahalesini yaşamıştı. Darbenin üzerinden tam 37 yıl geçti.
1
/
64
Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren başkanlığında gerçekleştirdiği 12 Eylül darbesi ile Türkiye Cumhuriyeti, 27 Mayıs 1960 darbesi ve 12 Mart 1971 muhtırasının ardından silahlı kuvvetlerin yönetime üçüncü müdahalesini yaşamıştı. Darbenin üzerinden tam 37 yıl geçti.
2
/
64
Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren başkanlığında gerçekleştirdiği 12 Eylül darbesi ile Türkiye Cumhuriyeti, 27 Mayıs 1960 darbesi ve 12 Mart 1971 muhtırasının ardından silahlı kuvvetlerin yönetime üçüncü müdahalesini yaşadı.
3
/
64
12 Eylül Darbesi sonrasında Kenan Evren ve kuvvet komutanlarından oluşan Milli Güvenlik Konseyi 1983 genel seçimlerine kadar Türkiye’ye ilişkin tüm kritik kararları aldı.
4
/
64
1980 ihtilali ile Süleyman Demirel’in Başbakan olduğu hükümet görevden alındı.
5
/
64
Türkiye Büyük Millet Meclisi lağvedildi.
6
/
64
Anayasa uygulamadan kaldırıldı. Siyasi partiler kapatıldı, parti liderleri gözetim altında tutuldu, yargılandı.
7
/
64
Türk siyasetinin yeniden tasarlandığı ve yaklaşık dokuz yıl süren askeri düzende, 14 bin kişi yurttaşlıktan çıkarıldı.
8
/
64
Açılan 210 bin davada 230 bin kişi yargılandı. 517 kişiye idam cezası verildi.
9
/
64
171 kişinin işkenceden öldüğü belgelendi.
10
/
64
937 film sakıncalı bulunduğu için yasaklandı.
11
/
64
Gazeteler 300 gün yayın yapamadı.
12
/
64
30 bin kişi sakıncalı olduğu için işten atıldı.
13
/
64
12 Eylül 1980 sabahı sokağa çıkma yasağı ilan edildi.
14
/
64
Yönetime el koyan cuntacı askerler, acısı yıllarca sürecek idamların kararını da verdi. Darbeden sonra ilk idamlar, 9 Ekim 1980 tarihinde gerçekleşti. İlk olarak sol görüşlü Necdet Adalı, ardından ülkücü Mustafa Pehlivanoğlu idam edildi. Darbe öncesinde bir askeri inzibat erini öldürdüğü gerekçesiyle hüküm giyen 17 yaşındaki Erdal Eren (fotoğrafta), 19 Mart 1980'ta idama mahkum edildi. Darbeci Kenan Evren'in 17 yaşında astırdığı Erdal Eren için söylediği 'Asmayalım da besleyelim mi?' sözü ise yıllarca unutulmadı.
15
/
64
Eren'in idam kararı, Yargıtay tarafından iki kere iptal edilmesine rağmen, Milli Güvenlik Konseyi tarafından onaylanan kararla ve yaşı büyütülerek 13 Aralık 1980'de Ankara Merkez Ulucanlar Cezaevi'nde infaz edildi.
16
/
64
Yüksek Askeri Şura (YAŞ), Devlet Başkanı, MGK Başkanı ve Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren (solda) başkanlığında toplandı. MGK üyeleri Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Nurettin Ersin (sağda) Deviz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Nejat Tümer (sağ 2), Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Tahsin Şahinkaya (sol 2) , Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Sedat Celasun (sol 3) Milli Savunma Bakanı Ümit Haluk Bayülken
17
/
64
Temel ihtiyaçlarını karşılamak isteyen vatandaşlar fırınların önünde uzun kuyruklar oluşturdu.
18
/
64
MGK Başkanı ve Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren (sağda) basına ilk açıklamasın yaptı. TBMM'deki açıklamaya MGK'nın diğer üyeleri Kara kuvvetleri Komutanı Orgeneral Nurettin Ersin (sağ 2) ve Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Sedat Celasun (sağ 3) de katıldı.
19
/
64
TBMM'deki açıklamada (sağdan sola) Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Nejat Tümer, Hava kuvvetleri Komutanı Orgeneral Tahsin Şahinkaya, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Nurettin Ersin ve Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Sedat Celasun da hazır bulundu.
20
/
64
MGK üyeleri (soldan sağa) Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Nejat Tümer, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Nurettin Ersin, Hava kuvvetleri Komutanı Orgeneral Tahsin Şahinkaya ve Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Sedat Celasun
21
/
64
TBMM'deki açıklamada Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Tahsin Şahinkaya (sağda) Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Nurettin Ersin (sağ 3) ve Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Sedat Celasun (sağ 4) da hazır bulundu.
22
/
64
Yüksek Askeri Şura (YAŞ) üyeleri Devlet Başkanı, MGK Başkanı ve Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren (sağda önde) başkanlığında Anıtkabir'i ziyaret etti. MGK üyeleri Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Nurettin Ersin (solda), Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Tahsin Şahinkaya (sol 2), Deviz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Nejat Tümer (sol 3) ve Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Sedat Celasun (sol 4)
23
/
64
Yüksek Askeri Şura (YAŞ) üyeleri Devlet Başkanı, MGK Başkanı ve Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren (sağda önde) başkanlığında Anıtkabir'i ziyaret etti. MGK üyeleri Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Nurettin Ersin (solda), Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Tahsin Şahinkaya (sol 2), Deviz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Nejat Tümer (sol 3) ve Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Sedat Celasun
24
/
64
Yüksek Askeri Şura (YAŞ) üyeleri Anıtkabir'i ziyaret etti. (Soldan sağa) Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Nurettin Ersin, Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Tahsin Şahinkaya, Deviz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Nejat Tümer, Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Sedat Celasun, Başbakan Bülend Ulusu ve Milli Savunma Bakanı Ümit Haluk Bayülken
25
/
64
Başbakan Bülend Ulusu eski Cumhuriyet Senatosu genel kurul salonunda hükümet programını okudu. Toplantıyı Devlet Başkanı, MGK ve Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren (üstte ortada) yönetti. MGK Genel Sekreteri Orgeneral Haydar Saltık (sol 2) Meclis Kanunlar Müdürü Orhan Dülgerler
26
/
64
12 Eylül askeri darbesiyle milletvekilliği sona eren ve gözaltına alınan Başbakan Süleyman Demirel (uçaktan iniyor) ve CHP Genel Başkanı Bülent Ecevit (sol 5) eşleri Nazmiye Demirel (önde) ve Rahşan Ecevit ile birlikte kaldıkları Çanakkale Gelibolu Hamzaköy'deki Türk Silahlı Kuvvetleri misafirhanesinden alınarak Etimesgut Askeri Havaalanı'na getirildi.
27
/
64
12 Eylül askeri darbesiyle milletvekilliği sona eren ve gözaltına alınan Başbakan Süleyman Demirel (sağda) ve CHP Genel Başkanı Bülent Ecevit (sol 2 ) eşleri Nazmiye Demirel (sağ 2) ve Rahşan Ecevit (solda) ile birlikte kaldıkları Çanakkale Gelibolu Hamzaköy'deki Türk Silahlı Kuvvetleri misafirhanesinden alınarak Etimesgut Askeri Havaalanı'na getirildi.
28
/
64
12 Eylül askeri darbesiyle milletvekilliği sona eren ve gözaltına alınan Başbakan Süleyman Demirel (sağda) ve CHP Genel Başkanı Bülent Ecevit (solda ) eşleri Nazmiye Demirel (sağ 2) ve Rahşan Ecevit (sol 2) ile birlikte kaldıkları Çanakkale Gelibolu Hamzaköy'deki Türk Silahlı Kuvvetleri misafirhanesinden alınarak Etimesgut Askeri Havaalanı'na getirildi.
29
/
64
12 Eylül askeri darbesiyle milletvekilliği sona eren ve gözaltına alınan Başbakan Süleyman Demirel (sağda) ve CHP Genel Başkanı Bülent Ecevit (solda ) eşleri Nazmiye Demirel (sağ 2) ve Rahşan Ecevit (sol 2) ile birlikte kaldıkları Çanakkale Gelibolu Hamzaköy'deki Türk Silahlı Kuvvetleri misafirhanesinden alınarak Etimesgut Askeri Havaalanı'na getirildi.
30
/
64
12 Eylül askeri darbesiyle milletvekilliği sona eren ve gözaltına alınan CHP Genel Başkanı Bülent Ecevit (sivil) kaldığı Çanakkale Gelibolu Hamzaköy'deki Türk Silahlı Kuvvetleri misafirhanesinden alınarak Etimesgut Askeri Havaalanı'na getirildi.
31
/
64
Konya ve İstanbul Cumhuriyet Savcılıklarının istemi üzerine Ankara Cumhuriyet Savcılığı'na getirilen Türkiye İşçi Köylü Partisi (TİKP) Genel Başkanı Doğu Perinçek'in (ortada) ifadesine başvuruldu.
32
/
64
Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Genel Başkanı Alparslan Türkeş (ortada) Ankara Adliyesi'nde ifade verdi.
33
/
64
Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Genel Başkanı Alparslan Türkeş (oturan) 30 Ekim 1978 tarihinde Almanya'nın Dortmund kentinde yaptığı salon toplantısında söylediği sözlerle hükümete hakaret ettiği gerekçesiyle Ankara 6. Ağır Ceza Mahkemesi'nde yargılandı.
34
/
64
Laikliği aykırı davranmak suçundan haklarında 2 - 36 yıl arasında hapis cezası istenen Milliyetçi Selamet Partisi (MSP) Genel Başkanı Necmettin Erbakan (ayakta) ile 33 arkadaşının yargılanmasına Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı 1 Nolu Askeri Mahkemesi'nde başlandı. Şevket Kazan (sağda), Recai Kutan (sağ 2), Fehmi Cumalıoğlu (sağ 3), Süleyman Arif Emre (sağ 4) ve İsmail Müftüoğlu (sol 5)
35
/
64
Milliyetçi Selamet Partisi (MSP) Genel Başkanı Necmettin Erbakan (sol önde) Tahir Büyükkorukçu (sakallı) ve Şener Battal (sağda) tutuklandı.
36
/
64
21 Haziran 1975 tarihinde Karabük'te yaptığı konuşmada hükümetin manevi şahsiyetine hakaret ettiği gerekçesiyle hakkında dava açılan CHP eski başkanı Bülent Ecevit'in Ankara 2. Ağır Ceza Mahkemesi'nde ifadesi alındı.
37
/
64
Adalet Partisi (AP) eski Bursa Milletvekili Kasım Önadım'ın (önde) 4. Asliye Ceza Mahkemesi'nde hükümetin manevi şahsına alenen tahkir ve tezyif iddiasıyla davasına başlandı. Duruşmayı AP eski milletvekilleri Gültekin Kızılışık (solda) ve Barlas Kuntay (sol 2) da izledi.
38
/
64
Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) eski milletvekilleri (soldan sağa) Sadi Somuncuoğlu, Turan Kocal ve Mehmet Irmak 7. Asliye Ceza Mahkemesi'nde toplantı ve gösteri yürüyüşleri yasasına muhalefette bulundukları gerekçesiyle yargılandılar.
39
/
64
Hükümetin manevi şahsiyetine hakaretten yargılanan CHP eski Antalya Milletvekili Deniz Baykal beraat etti
40
/
64
16 Mayıs 1978'de Ankara'nın Keçiören ilçesinde 7 kişinin öldürüldüğü Piyangotepe katliamı sanıkları Sıkıyönetim Mahkemesi'nde yargılandı.
41
/
64
Eski Bayındırlık Bakanı Şerafettin Elçi Sıkıyönetim Komutanlığı Askeri Mahkemesi'nde yargılandı.
42
/
64
Türkiye İşçi Partisi (TİP) Genel Başkanı Behiçe Boran ve arkadaşları Sıkıyönetim Mahkemesi'nde yargılandı.
43
/
64
Sıkıyönetim komutanlığı operasyonlarda ele geçirilen silahlar hakkında açıklama yaptı.