Washington'un Tahran'a mesajı net: Eğer bölgedeki ABD unsurları, İran üzerinden veya İran'ın taşeronları üzerinden hedef alınması durumunda, ciddi bir askeri karşılık verilecek.
2
/
59
İkinci görüş ise kriz konusunda Washington'u suçluyor ve İran'da rejim değişikliği hedeflendiğini savunuyor.
3
/
59
Sürpriz olmayan bir şekilde İran bu görüşü savunuyor.
4
/
59
Ama aynı zamanda Trump yönetiminin, ABD içindeki bazı muhalifleri de 'İran karşıtı şahinler' görüşünün arkasında.
5
/
59
Bu ikinci görüşe göre, ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton ve Dışişleri Bakanı Mike Pompeo gibi şahin isimler, maksimum ekonomik baskının işe yaramaması durumunda askeri müdahale seçeneğinin masada olması gerektiğini savunuyor ve buna göre strateji belirliyor.
6
/
59
Bu iki farklı görüş, yaşananları kendi bakış açılarına göre yorumluyor ve haklılıklarını kanıtlamak için yalnızca bir kısım gerçeğe odaklanıyor.
7
/
59
Ancak bu krizde, algılar en az gerçekler kadar önemli. Hatta birçok açıdan algılar, gerçekleri yaratır hale geldi.
8
/
59
Ve ortaya çıkan o gerçeğe göre, İran ile ABD arasında bir savaş, Trump yönetimi devraldığından bu yana en olası hale gelmiş durumda.
9
/
59
Orta Doğu yeniden askeri gerilimlerle anılan bir bölge haline geldi.
10
/
59
ABD, İngiltere, Fransa, Çin, Rusya ve Almanya'nın taraf olduğu anlaşma, İran'ın uranyum zenginleştirme programını kısıtlaması karşılığında ülkeye uygulanan yaptırımların kademeli olarak kaldırılmasını öngörüyordu.
11
/
59
Ancak Donald Trump'ın ABD Başkanı seçilmesiyle rüzgar tersine döndü.
12
/
59
Orta Doğu'da koşulsuz şekilde İsrail'i destekleyen Trump, geçen yıl anlaşmadan çekildi.
13
/
59
Ayrıca 2018'in sonlarında İran'a karşı yeni yaptırımlar açıkladı. Donald Trump, petrolün yanı sıra İran'ın en büyük ihracat gelir kaynağı olan demir-çelik, alüminyum ve bakır sektörlerini de kapsayan yeni yaptırımları ise Mayıs ayı başında devreye soktu.
14
/
59
Tahran yönetimi de anlaşmadan kısmen çekildi.
15
/
59
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, ülkesinin nükleer anlaşmadaki çıkarları korunmazsa 60 gün içinde zenginleştirilmiş uranyum seviyesini artıracaklarını söyledi.
16
/
59
Ruhani, ayrıca uluslararası yaptırımlar nedeniyle ülkesinin eşi benzeri görülmemiş bir baskıyla karşı karşıya olduğunu aktardı.
17
/
59
Ekonominin 1980-88 arasındaki Irak savaşı döneminden daha kötü bir noktaya geldiğini belirten İran lideri, 'Savaş döneminde bankalarımız, petrol satışımız, ithalat ve ihracatımızla ilgili sorunumuz yoktu, yalnızca silah ambargosuna maruz kalmıştık' dedi.
18
/
59
Orta Doğu'yu yeniden şekillendirmeye çalışan ABD lideri Trump, henüz geri adım atacak gibi görünmüyor.
19
/
59
Pentagon, uçak gemisi USS Abraham Lincoln ve diğer savaş gemilerini çoktan Orta Doğu'ya gönderdi bile.
20
/
59
Umman Körfezi'ne giren USS Abraham Lincoln, Basra Körfezi'ne ulaşmak üzere.
21
/
59
Bombardıman uçakları B-52'ler ve diğer jetler ise, Katar'daki ABD üssünden İran'a gözdağı veriyor.
22
/
59
B-52'ler, nükleer silah taşıma kapasitesine sahip.
23
/
59
Washington, Orta Doğu'ya Patriot füze savunma sistemi bataryası da konuşlandırıyor.
24
/
59
Öyle ki, Trump'ın planının ne olduğunu kendi partisi bile bilmiyor.
25
/
59
Wall Street Journal, Trump yönetiminin en sıkı destekçisi olan Kongre üyelerinin bile Ortadoğu'daki askeri hazırlıklar, diplomatik personelin kısmen geri çekilmesine ilişkin kararlar ve yapılan uyarılar konusunda daha fazla bilgi talep ettiğini bildiriyor.
26
/
59
Güney Carolina Senatörü Cumhuriyetçi Partili Lindsey Graham, gazeteye konuştu:
27
/
59
'Büyükelçilikler ve konsolosluklardaki personel sayısını azaltmak açıkça görülüyor ki ciddi bir hamledir.
28
/
59
Dışişleri ve Savunma Bakanlıklarını Kongre'ye gelip bizi neler olup bittiği konusunda bilgilendirmesini istiyorum çünkü gazetelerde okuduklarım dışında ne gibi bir tehditle karşı karşıyayız, hiçbir fikrim yok.'
(milliyet)
29
/
59
Uçak gemileri, füzeler, savaş filosu ve bombardıman uçakları konuşlandı.
30
/
59
Bütün dünyanın gözünü kırpmadan izlediği krizde gerilim en üst düzeye çıktı.
31
/
59
ABD, İran ile bir savaşa doğru mu ilerliyor? Bu noktada iki farklı görüş karşı karşı karşıya.
32
/
59
BBC'nin Savunma ve Diplomasi Muhabiri Jonathan Marcus, askeri bir çatışmanın ne kadar olası olduğunu analiz etti.
33
/
59
'ABD Başkanı Donald Trump tarafından da desteklenen birinci görüş, İran'ın barışçı bir yolda olmadığı düşüncesini savunuyor.
34
/
59
İçeriğine dair çok az ayrıntı paylaşılmış olan açıklamaya göre, İran, bölgedeki bazı ABD unsurlarına karşı saldırı hazırlığı yapıyor.
35
/
59
Beyaz Saray, bir yandan bölgeye askeri takviye yaparken, diğer taraftan da, zorunlu olmayan diplomatik personelini Irak'tan çekti.
36
/
59
Ayrıca, haberlere göre, askeri müdahale planları üzerindeki tozlar da silinmeye başladı.
37
/
59
2015 yılında küresel güçlerle nükleer anlaşma imzalayan İran'da ekonomi, Trump yönetiminin yaptırımları yeniden yürürlüğe koyması sonrası her geçen gün geriliyor.
38
/
59
Tahran, yaptırımların yeniden uygulamaya konulması sonrası nükleer sınırlamalara uymayabileceği mesajını verdi.
39
/
59
Ancak İran gerçekten 2015 öncesine dönerse, bu Trump yönetimine kullanabileceği bir malzeme olur.
40
/
59
Çok fazla dinamiğin olduğu bu satrançta, Trump yönetimi içinde ne yaşandığı kadar, Tahran'ın olan biteni nasıl değerlendirdiği de önemli.
41
/
59
Donald Trump'ın olası bir askeri çatışma konusunda istekli olmadığı ama kurmayları arasındaki görüş ayrılığını bir tehdit unsuru olarak görünür kılmaya çalıştığı belirtiliyor.
42
/
59
Trump'ın yabancı topraklara ABD askeri gönderme konusuna karşıt olduğu biliniyor.
43
/
59
Ancak bölgedeki ABD unsurlarının hedef alınması durumunda geri adım atması da olası görülmüyor.
44
/
59
Tabii Tahran durumu farklı değerlendiriyor olabilir.
45
/
59
Acaba İran, Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton'u, patronu Trump'un gözünde zayıflatmak için, gerilimi kontrollü bir şekilde artırmak istiyor olabilir mi?
46
/
59
Eğer durum böyle ise, bu çok riskli bir strateji.
47
/
59
ABD'nin bölgedeki müttefikleri İsrail ve Suudi Arabistan, Washington'u saha kenarından alkışlayadursun, Avrupalı müttefikler gidişattan duydukları endişeyi yüksek sesle dile getiriyor.
48
/
59
İspanya, Almanya ve Hollanda, artan gerilim nedeniyle bölgedeki askeri faaliyetlerini durduran adımlar attı.
49
/
59
2003 yılında Irak'ta Saddam Hüseyin'i devirmek için gerçekleştirilen işgalin artçı şokları halen sürüyor.
50
/
59
Üstelik İran, Saddam Hüseyin'in Irak'ından çok farklı bir önerme.
51
/
59
İran'ın işgalinin masada olamayacağı açık.
52
/
59
Daha olası olan, denizden ve havadan yürütülebilecek bir operasyon ki bu da tüm bölgeyi ateş çemberine çevirir.
53
/
59
Trump yönetimi devraldığında, dış politikada felaket bekleyenlerin sayısı az değildi.
54
/
59
İran ile yaşanan durumun ABD'nin bugünkü dış politikasında açıkça görünür kıldığı şey, aslında çok boyutlu bir kriz.
55
/
59
Bu krizin içinde, uluslararası anlaşmalarına karşı soğukluk, kendi ajandalarının peşinde olan bölgesel müttefiklere aşırı itimat, Nato müttefikleri ile gerilim ve bunların hepsinin üzerinde, Washington'un gerçek stratejik çıkarlarını belirleyememe durumu var.
56
/
59
Çin ve Rusya ile büyük güç rekabetinin yaşandığı bir dönemde, İran, Washington'ın stratejik öncelikleri arasında hangi sırada olabilir?
57
/
59
İran, gerçekten savaş göze alınabilecek kadar kadar büyük bir tehdit mi? Bölge konusunda uzman birçok Amerikalı stratejiste göre, bunun cevabı hayır.'
58
/
59
Peki bu noktaya nasıl gelindi?
59
/
59
Tarihi nükleer anlaşma, İran ile P5+1 ülkeleri arasında 2015 yılında imzalandı.