Ayasofya medresesini kim yıktırdı? Ayasofya Medresesi hakkında bilgiler

İstanbul'un simgelerinden biri olan Ayasofya 1453 yılında İstanbul’un Osmanlı tarafından alınmasından sonra Fatih Sultan Mehmet tarafından camiye dönüştürülmüş, Cumhuriyet'in ilk yıllarında ise müze olması kararı alınmıştı. Ayasofya medresesi ise İstanbul Suriçi Sultanahmet Meydanı’nda bulunan Ayasofya Medresesi Fatih Sultan Mehmet’in (1451–1481) Ayasofya’yı camiye çevirdikten sonra kuzeyine bir de medrese yaptırmıştır. Evliya Çelebi’nin Ebu’l Feth Sultan Han binası olan Ayasofya’yı kebir medresesi olarak sözünü ettiği bu yapı Ayasofya ile Topkapı Sarayı dış avlu surları arasında yer alıyordu. Evliya Çelebi’den öğrenildiğine göre de daha önce bu alanda patrik ve keşişlerin incilhaneleri bulunuyordu. Ayasofya Medresesi tarihte yıkılarak ortadan kaldırılmıştır. Ayasofya medresesini kim yıktırdı? Ayasofya Medresesi hakkında bilgiler...

Ayasofya Fatih Medresesi, İstanbul'un fethinin ardından ilk "Ulu Cami" statüsü içeren Ayasofya'nın bitişiğinde, şehrin ilk medrese yapısı olarak hayata geçirildi.

Ayasofya Medresesi dış narteksten avluya açılan yan kapı ile Sultan III.Murat’ın yaptırdığı minare yanından başlayarak Soğukçeşme Sokağı’ndaki avlu duvarına kadar uzanıyordu. Medresenin camiye bitişik olmadığı, Ayasofya ile medrese arasında üstü örtülü bir yol olduğu da Fatih Sultan Mehmet’in vakfiyesinden öğrenilmektedir. Bu medresenin planının bir örneği Prof. Dr. A.Süheyl Ünver tarafından yayınlanmıştır.

AYASOFYA MEDRESESİ MÜDERRİSİ

Ünlü Osmanlı alimlerinden Ali Kuşçu, Fatih Sultan Mehmet’in Uzun Hasan üzerine yaptığı sefere katılmış, dönüşünde de burada müderrislik yapmıştır. Onun bu medresede verdiği matematik dersleri epey rağbet görmüş ve devrin ünlü alimleri de onu dinlemiştir. İl kuruluşunda Müderris Molla Hüsrev, Mehmet Biri Feramürz da burada ders vermiştir.

İstanbul Külliyesi'nin ilk medresesi fetihten sonra Zeyrek'te olduğu gibi Ayasofya'da da papaz odaları denen yerde açılmıştır. Ayasofya Medresesi'nin ilk müderrisi Fatih'in hocası ve devrin büyük âlimi, İstanbul'un ilk kadısı Hızır Bey'in yerine kadı olan Molla Hüsrev'dir.

AYASOFYA MEDRESESİ HAKKINDA BİLGİLER

Ayasofya Fatih Medresesi, İstanbul'un fethinin ardından ilk "Ulu Cami" statüsü içeren Ayasofya'nın bitişiğinde, şehrin ilk medrese yapısı olarak hayata geçirildi.

İlk müderrisi Molla Hüsrev olan medresede, 15. yüzyılda İslam dünyasının önde gelen astronom ve matematikçilerinden Ali Kuşçu da müderrislik yaptı.

Çeşitli afetler ve onarımlar geçiren medrese, 19. yüzyılda Sultan Abdülaziz döneminde yıktırıldı ve yine aynı dönemde Ayasofya batı cephesi hizasında yeniden yapıldı.

Yapı, 1924'te Öksüzler Yurdu olarak değerlendirilmeye başlanırken, 1935'te Ayasofya müze haline getirilince bütün müştemilatıyla birlikte İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğüne devredildi.

Bir süre daha Öksüzler Yurdu olarak kullanılan bu yapı, 1936'da harap olması ve kullanıma müsait olmaması sebebiyle yıkıldı. Medresenin bulunduğu alanda, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun izniyle 2008'de kazı ve araştırmalar yapıldı.

AYASOFYA MEDRESESİNİ KİM YIKTIRDI?

1936'da Ayasofya'nın etrafında yapılan düzenlemeler kapsamında, eski eser özelliği taşımadığı iddiasıyla İsmet İnönü'nün talimatıyla yıktırılmış ve tamamen ortadan kaldırılmış.

YENİDEN YAPILDI

Yapının mevcut kalıntıları, tarihi belge, fotoğraf ve çizimlere göre hazırlanan projelerine göre rekonstrüksiyonu (yeniden yapımı) için yeterli bilimsel veri olması sebebiyle 2009'da "korunması gerekli kültür varlığı" olarak tescil edildi.

Aralık 2017'de başlanan rekonstrüksiyon çalışmalarının ilk etabı, Aralık 2019'da özgün detay ve malzeme kullanımı ile tamamlandı.

Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ayasofya Fatih Medresesi'ni 1936'da yıkımından önceki mimari ve malzeme kullanımıyla birebir aynı özelliklerde yeniden yaptı.