Çin ve Rusya'ya Türkiye'nin gücüyle karşı koymak istiyorlar! Ankara'yı yanına alan Afrika'yı eline alır

ABD basınında yer alan habere göre, Afrika'nın küresel önemine rağmen, Batı'nın kıta üzerindeki etkisi son yıllarda azaldı. 2024 Gallup raporu, Amerika Birleşik Devletleri'nin yumuşak güç cephesinde Çin'e karşı gerilediğini gösteriyor. Geçen yıl Afrika'ya önümüzdeki üç yıl için 51 milyar dolarlık fon teklif eden Çin, kıta ithalatına uyguladığı tüm tarifeleri ise kaldırdı. Rusya'nın Afrika'daki güvenlik etkisi ise özellikle darbelerin yaşandığı Sahel'de genişliyor ve Moskova, özellikle spor aracılığıyla, kıtadaki yumuşak güç çabalarını derinleştiriyor.

ABD Başkanı Donald Trump yönetimi, Afrika ile ilişkileri yardım değil ticaret yaklaşımıyla ele aldı ve 2025 ABD-Afrika İş Zirvesi, rekor kıran 2,5 milyar dolarlık anlaşma ve taahhütle sonuçlandı. Haberde, bu çabalara rağmen ABD'nin, devletlerin potansiyel müttefikler arasında ikili tercihler yapmak istemediği ve ortaklıkların ideolojiden çok çıkarlara dayandığı giderek karmaşıklaşan bir uluslararası sahnede destek kazanmak için yardıma ihtiyaç duyabileceği ifade edildi.

Afrika'da önemli bir aktör olarak Türkiye'nin kıtayla aktif olarak etkileşim kurduğu ve bağlarını genişlettiği ifade edildi. Bu yaz, Gabon Cumhurbaşkanı Brice Clotaire Oligui Nguema , Kongo Başbakanı Anatole Collinet Makosso ve Senegal Başbakanı Ousmane Sonko Türkiye'ye resmi ziyaretlerde bulundu ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından kabul edildi. Ekim ayında ise Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye'nin Dakar Arena, Abdoulaye-Wade Stadyumu ve Cap-des-Biches enerji santralini inşa ettiği Senegal'e gidecek.

Haberde, Türkiye'nin, Afrika ülkeleriyle işbirliğini geliştirmeye devam ederken, ABD ve Avrupa'nın, kıta genelinde yumuşak güç kazanma ve Rusya ile Çin'in nüfuzuna karşı koyma çabalarında Ankara ile ortak olarak çalışabileceği ifade edildi.

TÜRKİYE İLE AFRİKA ARASINDAKİ DİPLOMATİK VE KÜLTÜREL BAĞLAR

Türkiye'nin Afrika ile ilişkisinin, Batılı güçlerin sömürgeci yüklerinden uzak, özel bir ilişki olduğu, Türkiye'nin, kendisini Batı'ya bir alternatif ve Afrika ülkelerinin eşit ortağı olarak sunduğu vurgulandı.

Türkiye'nin son on yıldır Afrika'daki varlığını her alanda artırdığı ve kıtada 44 büyükelçilik açtığı, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın, diğer tüm devlet liderlerinden daha fazla sayıda, 30 Afrika ülkesine resmi ziyarette bulunduğu belirtildi. Ayrıca Türk Hava Yolları'nın (THY), 41 Afrika ülkesinde 61 noktaya uçuş gerçekleştirdiğinin altı çizildi.

Türkiye'nin ayrıca kıtada yardım ve kültürel projeler aracılığıyla kapsamlı bir katılıma sahip olduğu, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı'nın (TİKA) Afrika genelinde Türk Tipi Kalkınma İşbirliği Modeli kapsamında faaliyet gösteren 22 ofisinin bulunduğu belirtildi.

TÜRKİYE'NİN SAHRA ALTI AFRİKA'DAKİ SAVUNMA İŞBİRLİĞİ

Türkiye'nin Afrika'da önemli bir askeri varlığının bulunduğu ifade edilen haberde, sadece Mogadişu'daki Türk askeri üssünde yaklaşık 2 bin Türk askerinin konuşlu olduğu, Türk Donanması'nın ise Afrika Boynuzu'nda devriye gezdiği dile getirildi. Türkiye'nin ayrıca bölgesel anlaşmazlıkları çözme konusunda da oldukça deneyimli olduğu, Aralık 2024'te Türkiye'nin Somaliland liman anlaşmazlığı nedeniyle ortaya çıkan egemenlik ve deniz limanı erişimi konusundaki endişeleri gidermek amacıyla Somali ve Etiyopya arasında Ankara Deklarasyonu'na arabuluculuk yaptığı hatırlatıldı. Türkiye'nin ayrıca bu yıl Somali'de bir uzay üssü inşa etmeye bile başladığı vurgulandı.

Türkiye, Birleşmiş Milletler'in (BM) Sahra Altı Afrika'daki barışı koruma misyonlarına da katkıda bulunmaktadır. Bunlar arasında Somali'deki BM Geçici Yardım Misyonu, Orta Afrika Cumhuriyeti'ndeki BM Çok Boyutlu Entegre İstikrar Misyonu, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ndeki BM Teşkilatı Misyonu, Abyei'deki BM Geçici Güvenlik Gücü (Sudan ve Güney Sudan arasında tartışmalı bir bölge), Güney Sudan'daki BM Misyonu ve Mali'deki BM Uluslararası Destek Misyonu bulunmaktadır. Haberde, Ankara'nın 22 Sahra Altı ülkesi ile güvenlik anlaşmaları imzaladığı belirtildi.

Türkiye'nin savunma sektörü geliştikçe, Türk savunma şirketlerinin Afrika'ya yöneldiği belirtilen haberde, Türkiye'nin bu alanda Afrika'da etkisinin her geçen gün arttığı aktarıldı. 2021 yılında Türkiye'nin, Afrika'ya 328 milyon dolar değerinde silah ihraç ettiği ve 2024 yılında Batı Afrika'nın dördüncü büyük silah tedarikçisi olduğu ifade edildi. Türk insansız hava araçlarının, güçlü etkisi nedeniyle Afrika'da özellikle popüler olduğu, 10 Sahra Altı ülkesinin, BAYKAR İHA'larını sipariş ettiği veya halihazırda kullandığı vurgulandı.

Türkiye'nin, son birkaç yılda kıtadaki etkisini, halklar arası ilişkilerden ekonomik anlaşmalara ve güvenlik işbirliğine kadar sektörler genelinde genişlettiği, Batı'nın, terörle mücadele operasyonları, stratejik yatırımlar ve sahadaki uzmanlık alanlarında ortaklaşa çalışabileceği benzer düşünen müttefikler ararken, Türkiye'nin sunabileceği çok şey olduğu ifade edildi. Türkiye ve ABD'nin sadece NATO müttefiki olmakla kalmadığı, aynı zamanda Suriye ve Ukrayna'daki artan işbirliğinin ardından, ikili ilişkilerindeki artan ivme ile Afrika'daki işbirliğini artırabileceği ifade edildi.

Afrika ülkeleri için yabancı yatırım söz konusu olduğunda temel başarı ölçütünün yerel kalkınma olduğunun altı çizilen haberde, istihdam yaratmak ve yurt içi geliri artırmanın Afrika ülkeleri için iş ve yatırım müzakerelerinde en önemli öncelikler olduğu dile getirildi. ABD'nin Afrika mal ve malzemelerine artan ilgisi ve Türkiye'nin sahadaki varlığının, Çin'in kıtadaki ekonomik nüfuzuna ve güvenlik angajmanlarına karşı koyma fırsatı sunduğu, bu durumun, Afrika ülkeleri için daha fazla potansiyel ortak, daha iyi potansiyel anlaşmalar ve daha fazla müzakere gücü anlamına geldiği ifade edildi.

Haberde son olarak, hem Avrupa hem de ABD'deki Afrika gözlemcilerinin, Türkiye'nin kıtadaki diplomatik başarılarını ve artan etkisini dikkate almalarının önemli olduğu belirtildi.