Emniyetin 'hassas' yardımcıları

Çeşitli birimleri ve binlerce personeliyle hizmet veren İstanbul Emniyet Müdürlüğünün yeteneklerinden faydalandığı tek unsur, polisler değil.

Hassas duyuları ve insanlarla uyumu sayesinde Emniyet kadrosunda görev alarak üstün yeteneklerini sergileyen köpekler, polislere yol arkadaşlığı yapıyor.

Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesine yavruyken alınan ve çok sayıda elemeden geçtikten sonra yetiştirilmeye başlanan köpekler, temel eğitimden sonra ırklarına ve kabiliyetlerine göre görevlendiriliyor.

Köpeklerin eğitmenleri de Ankara'da aldıkları özel eğitimlerden sonra çalışacakları birimlere gönderiliyor.

Bu kapsamda Bayrampaşa Çevik Kuvvet Şube Müdürlüğü, Narkotik Suçlarla Mücadele Şube Müdürlüğü, Bomba İmha ve İnceleme Şube Müdürlüğü ile Asayiş Şube Müdürlüğünde "kadrolu personel" olarak çalışan "kimlikli" köpekler, sorumlu eğitimcileriyle mesai saati gözetmeksizin görev yapıyor.

Anadolu Ajansı ekipleri, İstanbul'da 4 noktada emniyet bünyesinde yaşamlarını sürdüren bu özel köpeklerin eğitimlerini, yaşam alanlarını ve tatbikatlarını görüntüledi.

- 1000 POLİSİN YAPABİLECEĞİ İŞİ TEK BAŞINA 1 DAKİKADA YAPIYOR

Köpek eğitmen şefi, zehir tacirlerinin her gün yeni bir yöntemle zula yaptığı uyuşturucuyu hassas burunlarıyla çok kısa sürede eliyle koymuş gibi bulan narkotik köpeklerinin hikayesini AA muhabirine anlattı.

İstanbul Havalimanı'ndaki merkezde Narkotik Suçlarla Mücadele Şube Müdürlüğüne bağlı faaliyet gösterdiklerini aktaran eğitmen şefi, yaklaşık 21 yıldır köpek eğitmeni olarak çalıştığını söyledi.

Yavruyken test edilen, sonrasında da 14 haftalık bir eğitim sürecinden geçen köpeklerin polis eşliğinde göreve başladığını anlatan eğitmen şefi, köpeklerin kursun yanında günlük yapması gereken rutin idmanları ve eğitimlerinin devam ettiğini kaydetti.

Sabahları sağlık kontrolleri ve bakımdan sonra eğitim alanına bırakılan köpeklerin enerjilerini boşalttıktan sonra dinlendirildiğini anlatan eğitmen şefi, şöyle devam etti:

"Amaç operasyona gittiğimizde herhangi bir sıkıntı yaşamamak. Araçlarımıza, odalarımıza rutin maddelerimizi saklayıp köpekle idmanı yapıyoruz. Köpekler bize birçok noktada yardımcı oluyor. Onlar bizim can dostumuz. Artık aileden biri gibi. 2 tane çocuğum var, 3'üncü çocuğum diyebilirim. Köpeklerimiz olmazsa ne olur? 500 tane, 1000 tane polisin yapabileceği işi bir dakikada köpek tek başına yapıyor. Saklanmış, gizlenmiş, zulalı, insan gözüyle görülemeyecek, bazen insanın yeteneğiyle söküp takamayacağı yerlerdeki maddelere köpeğimiz içgüdüsel olarak tepki verir. Senin, benim, yüzlerce insanın yapamadığı şeyi yapar. Biz de belki buluruz ama 3-5 gün aradıktan sonra ama köpeğimiz 1 dakikada yapar."

Yaşadığı bir anıyı anlatan eğitmen şefi, hassas burnu sayesinde köpeğin tepki verdiği taş blokların içerisinde kilolarca uyuşturucu madde ele geçirdiklerini aktardı.

Eğitmen şefi, daha sonra köpeklerin çalışmalarını uygulamalı gösterdi. Biri metruk bir bina, diğeri ise içinde bolca dolap bulunan oda şeklindeki iki konteynere saklanan uyuşturucu maddeyi bulması istenen köpek, eğitmeniyle birlikte kısa sürede tepki verdi.

- HASSAS BURUNLARIYLA HEM VATANDAŞI HEM DE POLİSLERİ KORUYORLAR

Köpeklerin görev aldığı diğer bir birim de Bomba İmha ve İnceleme Şube Müdürlüğü. AA ekibi, köpeğin Yıldız Parkı'nda bir aracın arka lastiğine yerleştirilen patlayıcı maddeyi kısa bir aramadan sonra bulup, oturarak eğiticisine işaret vermesini görüntüledi. Köpek, aramanın sonunda oyuncakla ödüllendirildi.

Devlet büyüklerinin toplantılarında, mitinglerde, spor salonlarında kontrol yapan, ihbarlı aramalarda görev alan köpeklerin, kokuyu aldığında kuyruğu ve hareketleri değişiyor, oturarak pasif tepki veriyor.

Eğitmeniyle arasında bağ oluşan, polisin görev arkadaşı gibi çalışan bomba arama köpekleri, öncesinde yapılan aramalarda olayları engellemeye katkı sağlıyor. İnsanların can güvenliği için önemli bir görev üstlenen bu köpekler, tehlikeli görevi eğitmeniyle uyumlu bir şekilde yürütüyor.

- İZ SÜRME VE KADAVRA KÖPEKLERİ

İstanbul Asayiş Şube Müdürlüğü Kayıp Şahıslar Büro Amirliğine bağlı Köpek Eğitim Merkezindeki köpekler, kayıp kişilerin bulunmasının yanı sıra ceset arama çalışmalarında da etkin rol oynuyor.

Bir kez koklatılan insan kokusunu zihnine kazıyan köpek, mola vermeden saatlerce çalışabiliyor ve aldığı kokuyu unutmuyor.

Eğitim aşamasında insan cesedi kokusuna karşı duyarlılık kazandırılan köpek, araziye çıkarıldığında sadece kadavra kokusunun peşinde koşuyor, dikkatini hayvan cesetleri dahi dağıtamıyor.

Kayıp bir kişinin bulunması için arazide yaptıkları rutin çalışmaların kısa bir senaryosunu AA ekibine gösteren eğitmenler, önce uzak bir yere gizlenen cerrahi maskeyi köpeğe koklattı. Köpek kısa sürede maskeyi bularak ödül mamasını kazandı.

Bir diğer senaryoda ise eğitimler için kullanılan kadavra kokusu sindirilmiş bir bez, toprağa gömüldü. Açık alanda farklı bir noktadan serbest bırakılan köpek, insanlar tarafından kokusu alınamayan dondurulmuş mendilin saklandığı toprağı kazmaya başladı. Başarıya ulaşan kadavra köpeği oyuncak topla ödüllendirildi.

Birimde görevli polis memuru Soner Varlı, 4,5 yıldır sorumlu olduğu köpeği Tina ile birlikte AA ekibinin sorularını yanıtlayarak çalışmalarını anlattı.

Her sabah köpeklerinin temel ihtiyaçlarını karşıladıklarını, bakımlarını ve fiziki muayenesini yaptıklarını ifade eden Varlı, herhangi bir probleme rastlamadıkları takdirde günlük rutin antrenmanlar yaptırdıklarını kaydetti.

- HER İNSANIN KOKUSU FARKLI, TÜM KADAVRALARIN KOKUSU AYNI

Varlı, Türkiye'de Emniyet bünyesinde 13 iz takip köpeği ile 5 kadavra köpeği olduğunu belirterek "İz takip köpeklerine eğitime başladığımızda, eğer istediğimiz kokuyu bulursa köpeği ödül alacağına yani mamaya şartlandırıyoruz. Kadavra köpeklerinde ise topa karşı şartlandırma yapıyoruz. Kadavra kokusu emdirilmiş bezler var, eğitimlerde onları kullanıyoruz. Köpekler toprak altındaki kadavra kokusunu da alabiliyor. Bizim alamadığımız kokuları onlar alabiliyorlar." diye konuştu.

Kadavra köpekleriyle Düzce, Sinop, Kastamonu ve Rize'deki sel olaylarında göreve gittiklerini bildiren Varlı, "Sel ve afet bölgelerinde arama çalışmalarına katılıyoruz. Herhangi bir cinayet veya kayıp şahıs konusu olursa bizi takviye çağırabiliyorlar. Köpeklerimiz su üstünde arama yapamıyor ama yürüyebileceği veya koşabileceği alan olduktan sonra her yerde arama yapabiliyor. Hava aşırı soğuk veya sıcak değilse köpeklerimiz birkaç saat çalışabiliyor, dinlendirildikten sonra devam edebiliyor. Genelde Belçika, Alman ve Hollanda çoban köpeği kullanılıyor." ifadelerini kullandı.

Varlı, kadavra köpeklerinin, genel olarak cinayet olaylarında, cesedin saklandığı veya bulunamadığı durumlarda çağırıldığını anlatarak şöyle devam etti:

"Tespit edilen alanda geniş çaplı arama yapıyoruz. İz takip köpeklerimizi ise yaşlılar, hastalar, çocuklar, aklen malul şahıslar ve kaçan suçlularla ilgili konuların aydınlatılmasında ekiplerin yetersiz kaldığı, kameranın olmadığı, ormanlık arazi gibi yerlerde çağırıyorlar. Kayıp şahsa ait özel bir eşyayı iz takip köpeğimize koklatıyoruz. Onun yürürken bıraktığı koku izini köpeğimiz takip ediyor, şahsa ulaşmamızda bize yardımcı oluyor. Her insanın kokusu parmak izi farklı. Köpek bunu kokladığı eşyadan ayırt edebiliyor. İzi takip ederken kesinlikle başkasının kokusuna gidemiyor. Bütün cesetler aynı kokuyor, bu yüzden farklı bir eşya koklatmaya gerek kalmıyor. Köpeği araziye saldığımızda kadavrayı buluyor. Sadece insan kadavrasına tepki veriyor."

- TOPLUMSAL OLAYLARDA KULLANILAN KÖPEKLER FARKLI SENARYOLARA GÖRE EĞİTİLİYOR

İstanbul Emniyet Müdürlüğü Bayrampaşa Çevik Kuvvet Şube Müdürlüğü Köpek Eğitim Merkezinde görevli köpekler de toplumsal olaylara müdahale sırasında kullanılıyor.

AA ekibi için oluşturulan senaryoya göre, köpek bir araç içerisindeki şüpheli kişiyi etkisiz hale getirdi. Kışkırtılan köpeğin, eğitmeninin komutu sonrası yaptığı saldırıdaki davranışları dikkati çekti.

İtaat ve toplumsal olaylarda karşılaşılabilecek senaryolara göre eğitilen köpeklere, rehine kurtarma gibi tatbikatlar da yaptırılıyor.

Yapılan plana göre Taksim'e, Sultanahmet'e gidecek köpekler belirlenirken bir kişinin eğitim verdiği köpekle başka biri ilgilenmiyor. Köpek, sadece eğiticisini dinleyip onun talimatlarına göre hareket ediyor.

Merkezde, belli bir yaşa ulaşan ve göreve çıkamayacak durumdaki köpekler de ölene kadar bakılıyor.