Afrika'da ırkçılıkla mücadele etti! İşte Güney Afrika'nın Türk kökenli ilk Müslüman pilotu: Ebubekir Rüştü Atala

Babası Ahmet Ataullah Efendi’nin 1902’de Osmanlı Devleti başkonsolosu olarak Singapur'a atanmasıyla Ümit Burnu'ndan İstanbul'a giden Atala, önce kardeşleriyle Mekteb-i Sultani'de sonra da Londra'da teknik lisede eğitim aldı.

Güney Afrika'da 1896’da doğan Atala, Birinci Dünya Savaşı öncesi Cape Town’a döndü ve henüz 18 yaşında ülkenin ilk Müslüman pilotu oldu.

Cape Town Üniversitesi Afrika Çalışmaları Araştırma Görevlisi Dr. Halim Gençoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye’nin Afrika’daki tarihi ve mirası açısından Atala’nın önemli bir yerinin olduğunu aktardı.

Gençoğlu, “Atala, Afrika'da ırkçılıkla mücadele etmiş bir kahraman ve Güney Afrika tarihinde de bir döneme yön vermiş ender şahsiyetlerden biridir.” dedi.

- BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞINDA İNGİLİZLERE KARŞI SAVAŞTI

Çok iyi İngilizce bilen Atala, Suriye cephesinde Osmanlı Devleti için İngilizlere karşı savaştı ve casusluk yaptı.

Gençoğlu, “Rüştü Atala Bey, Birinci Dünya Savaşı'nda Kût'ül-Amâre'de savaştı ve hatta hatıralarında Lawrence'ın Şam'da trenini bombalayarak kendisini öldürmeye çalıştığını anlatmıştı.” dedi.

Soyadını Güney Afrika'daki Apartheid rejim döneminde alan Atala’nın cephede komutanları tarafından "Ümit Burnulu" lakabıyla çağrıldığını açıklayan Gençoğlu, “Atala’nın abisi filolog Fuat Ataullah ise Çanakkale'de savaştı. Şu anda yurt dışında doğup büyüyen kaç Türk gelip Türkiye'de cephede savaşır. Rüştü Atala Bey yurt dışında Türkiye sevgisini daima kalbinde taşıdı. Bu şüphesiz ki derin bir vatan millet aşkından ileri geliyordu.” şeklinde konuştu.

Atala’nın kız kardeşlerinden Havva Hayrünnisa, Güney Afrika'nın ilk Müslüman kadın doktoru olurken abisi Fuat Ataullah ise İngilizlere Türkçe öğretme metodu yazan bir dil bilimciydi.

- TARİHTE UNUTULMUŞ BİR OSMANLI MÜNEVVERİ

Atala ve ailesinin mirasının önemsenmesi ve yaşatılması gerektiğinin altını çizen Gençoğlu, bu insanların Türkiye sevgisiyle yaşadığını kaydetti.

Gençoğlu, “Birinci Dünya Savaşı bitince Güney Afrika'ya dönen Atala, Cape Town İslam Cemiyetinin başkanıyken 1939’daki Erzincan depreminde Güney Afrika Müslümanlarıyla para toplayıp Türkiye'ye gönderdi. Makbuz senedini Cape Town arşivinde buldum. Kendisi hem Türk hem de Güney Afrika tarihi açısından tarihte unutulmuş bir Osmanlı münevveridir.” ifadelerini kullandı.

Gençoğlu, Atala’nın sünnet düğününün Sultan Abdülhamid'in talimatıyla yapıldığını ve Türkiye’ye bağlılığının yaşadığı dönemde de devam ettiği bilgisini paylaştı.

Atala’nın oğlunun adının Ahmet Kemal olduğunu belirten Gençoğlu, “Torunlarının adını Ural, Tansel ve Güven koyacak kadar bilinçli bir Türk sevdalısıdır.” şeklinde konuştu.

Gençoğlu, "Temennim, Afrika politikalarına baştan beri çok değer veren Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatıyla bu ailenin başta Ebubekir Efendi olmak üzere rahmet-i ilahiye kavuşmuş önder şahsiyetlerinin isimlerini okullarda, parklarda, camilerde veya üniversitelerde yaşatmaktır. Halkımız gerçek kahramanlarını filmlerde değil bu saklı tarihinde bulacaktır." dedi.

- TÜRK İSMİNİ GÜNEY AFRİKA’DA TEMSİL ETTİLER

Güney Afrika’da yaşayan Atala’nın torunlarından Rüştü Güven Atala, eğitim, bürokrasi ve ticarette önemli adımlar atmış ailesinin mirasını korumaya çalışıyor.

Ailesinin Türk tarihi için önemine değinen Atala, “Ebubekir Efendi’nin oğlu, büyük dedem Ahmet Ataullah Efendi, Singapur'a Türk büyükelçisi olarak atanmıştı. Onun oğlu dedem Ebubekir Rüştü Atala ise Güney Afrika’nın ilk Müslüman pilotu oldu. Bu başarılara rağmen melez olmamız nedeniyle Güney Afrika’da Apartheid rejim döneminde ayrımcılığa maruz kaldık.” dedi.

Atala, büyük dedesi Ebubekir Efendi’nin Osmanlı Devleti döneminde Güney Afrika’ya gönderildiğine dikkati çekerek, ailesinin yıllarca Türk ismini Güney Afrika’da temsil ettiğini kaydetti.

Atala, “Osmanlı Devleti'nin yıkılmasıyla ailemiz unutuldu ama biz Türkler olarak burada kaldık. Bizim talebimiz basit, sadece Türkiye'nin çocukları olarak tanınmak ve vatandaşlık. Böylece isteyenler ana yurduna dönebilirler.” ifadelerini kullandı.