İstanbul'da barış görüşmesi gerçekleşti... Ukrayna'dan ilk açıklama

Ukrayna'yı temsil eden heyet üyeleri, Türkiye'nin ev sahipliğinde İstanbul'da düzenlenen Türkiye-Rusya-Ukrayna Üçlü Toplantısı'nın ardından basın toplantısında konuştu.

Bakan Umerov, birkaç gün önce Rusya ile çözüm konusundaki memorandum çalışmasını paylaştıklarını ancak Moskova'dan henüz buna dair geri dönüş almadıklarını ifade etti.

Bugünkü görüşmelerde Rus heyetinin ateşkesin sağlanmasıyla ilgili Ukrayna'ya bir belge sunduğunu, belgenin incelenmesi için bir haftalık sürece ihtiyaç duyduklarını ve sonraki adımları koordine edeceklerini dile getiren Umerov, tüm esirlerin ve Ukraynalı çocukların serbest bırakılmasını talep ettiklerini söyledi.

Umerov, esirlerin serbest bırakılması noktasında belli kategorilere odaklanmaya da hazır olduklarını vurgulayarak, "Ciddi yaralanmış ve hastalığı olan savaş esirlerini değerlendiriyoruz. İkinci kategori ise 18-25 yaş arası genç askerler. Herkese karşı herkes buradaki hedefimiz. Bu çerçevede 6 bin askerin de geri iade edilmesi söz konusu." diye konuştu.

Rusya'ya birkaç yüz Ukraynalı çocuğun listesini de sunduklarını ve bu hususun Ukrayna için son derece önemli bir öncelik olduğunu anlatan Umerov, "Eğer Rusya, bu barış sürecine gerçekten bir taahhütte bulunuyorsa bu çocukların en azından yarısının iade edilmesi pozitif bir gösterge olarak görülecektir." dedi.

"KİLİT NOKTALAR SADECE LİDERLER SEVİYESİNDE ÇÖZÜLEBİLİR"

Umerov, gündemdeki bir diğer konunun, iki ülke liderleri arasında düzenlenebilecek toplantı olduğuna işaret ederek, "Biz bütün kilit noktaların sadece ve sadece liderler seviyesinde çözülebileceğine inanıyoruz." ifadesini kullandı.

Liderler arasında düzenlenebilecek toplantıya ABD Başkanı Donald Trump gibi diğer liderlerin de katılabileceğini kaydeden Umerov, heyetler arasında yapılacak ilave çalışmaların, liderler toplantısına hazırlık mahiyetinde olması halinde anlamlı olacağının altını çizdi.

Umerov, Rus tarafına 20-30 Haziran tarihlerinde bir toplantı yapmayı önerdiklerini belirterek, "Bu, müzakerelerin devam etmesi ve ilerlemesi için önemli. Rusya'ya çok uzun bir zamandır bu savaşın sona ermesi gerektiğini ifade ediyoruz ve bütün dünya bu anlamda bizi destekliyor. Biz burada savaşın sona erdirilmesi için gerçekten çalışma yapılması gerektiğini düşünüyor ve bunun için çağrı yapıyoruz. İlk adım çok net bir ateşkes, insani adımların atılması ve liderler zirvesine hazırlık. Eğer Rusya, savaşa son verme konusunda ciddi ise bu noktalar üzerinde ilerlemeli. Eğer olmazsa bunu uluslararası müeyyideler takip etmeli." diye konuştu.

Ayrıca, AA muhabirine konuşan Rus kaynakları toplantıya ilişkin, "Rusya ve Ukrayna, tüm ağır hasta savaş esirleri ve 25 yaş altındaki kişilerin takası konusunda anlaştı." ifadesini kullandı.

Kyslytsya, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'den İstanbul'da yapıcı bir şekilde konsültasyonu sürdürme talimatı aldıklarını ve Rusya tarafıyla kendi görüşlerini paylaştıklarını belirtti.

Rusya tarafından, yazılı biçimde sundukları tekliflere cevap istediklerini söyleyen Kyslytsya, "Bu çerçevede Rusya Federasyonu'ndan henüz bir cevap alamadık. Biz Rusya Federasyonu'nun tekliflerini göremedik, toplantıda bize sundular çünkü. Dolayısıyla bunlara bir reaksiyon göstermemiz söz konusu değil." dedi.

Kyslytsya, "Rusya tarafı bu teklifleri değerlendirmemiz gerektiğini ifade etti ve bunu önerdi. Yine de bu konudaki görüşmelerimizi somut, insani bazı sonuçlar elde edebilecek noktaya getirdik." ifadelerini kullandı.

ABD Başkanı Donald Trump daha önce koşulsuz ateşkes teklifi sunduğunu, kendilerinin de aynı teklifi karşı tarafa ilettiğini dile getiren Kyslytsya, "Rusya tarafı, koşulsuz ateşkes nosyonunu reddediyor." diye konuştu.

Kyslytsya, "Rusya heyetinin bir önceki toplantıda ABD heyeti mevcudiyetinin olasılığını reddettiğini" belirterek, "Aslında bu çok üzücü bir durum. Çünkü ABD'nin çok önemli bir rolü var. ABD önemli bir güvenlik sağlayıcısı." dedi.

ABD ve Avrupalı ortakların sürece dahil olmaması halinde Avrupa'da uzun vadeli güvenlikten söz etmenin mümkün olmadığını belirten Kyslytsya, olası bir ateşkes veya barış anlaşmasını denetleyebilecek kapasiteye sahip bir tarafın gerekli olduğunu ve bu rol için ABD'nin uygun bir aktör olduğunu kaydetti

Ukrayna Savunma Bakanlığı Ana İstihbarat Müdürlüğü (GUR) Başkan Yardımcısı Vadym Skibitsky de "Geçtiğimiz sefer bazı esir değişimine ilişkin konuları netleştirmiştik. Şu an itibarıyla yeni bir ilerleme kaydettik ve bu da 'herkese karşı herkes' formülü." ifadesini kullanarak, serbest bırakılacak insanlara dair kategoriler ve esir değişimiyle alakalı belirli mühletler belirlediklerini aktardı.

Esir değişimiyle alakalı çok zorlu bir çalışma yapılması ve kişilerin teyit edilmesi gerektiğine dikkati çeken Skibitskyi, hiç kimseyi kaybetmeme için çabaları sürdürdüklerini söyledi.

Ukrayna Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü George Tykhyi, "Heyetler, herkese karşı herkes üzerinde anlaştılar, belli kategorideki savaş esirleri. Bunlar çok ağır yaralı ve ağır hasta olan savaş esirleri. Aynı zamanda 18-25 yaş grubu genç askerler, bu kişilerin evlerinde olması gerekiyor, esaret altında değil. Yine ölen askerlerin iade edilmesi, ki sevdikleri onları alabilsinler. Bunlar bizim için son derece önemli." dedi.

Sözcü Tykhyi, bir sonraki toplantının ne zaman olacağına ilişkin soruya, Rusya tarafının memorandumu toplantı esnasında sunduğunu ve henüz inceleme fırsatı bulamadıklarını belirterek, "Bundan sonra yapılacak toplantıların eğer liderler toplantısına hazırlık mahiyetinde olursa anlamlı olduğunu düşünüyoruz. Çünkü Rusya'da karar veren (Rusya Devlet Başkanı Vladimir) Putin ve dolayısıyla kendisinin ateşkes ya da diğer temel noktalarla ilgili mutlaka burada bulunması ve kararlara katılması gerekiyor." dedi.

Ülkesinin 11 Mart'tan itibaren kapsamlı bir ateşkes için hazır olduğunu söyleyen Tykhyi, "Gerçekten diplomasi oluşturmak istiyorsanız, varış süreci istiyorsanız bir ateşkes ilan etmeniz lazım. Çünkü güven artırıcı önlemler olması gerekiyor. Bir taraftan silahlar konuşurken diğer taraftan konuşamazsınız. Maalesef Rusya koşulsuz ateşkesi reddetmeye devam ediyor ve sürekli talepler iletiyor." diye konuştu.

"UKRAYNA BURADA KENDİNİ SAVUNUYOR. SALDIRAN TARAF İSE RUSYA"

Tykhyi, Rusya ve Ukrayna'nın kategorik olarak eşit koşullarda değerlendirilmesinin yanlış olduğunu düşündüğünü belirterek, şunları söyledi:

"Ukrayna burada kendini savunuyor. Saldıran taraf ise Rusya. Ukrayna sadece meşru askeri hedefleri hedef gösteriyor ve hedef alıyor. Uluslararası hukukun bütün normları Ukrayna'nın bunu yapmasına izin veriyor. Rusya, Ukrayna'nın yaşama alanlarını vurduğunda, çocukları öldürdüğünde bunun karşılaştırılabilir bir şey olduğunu düşünmüyoruz."

Tykhyi, basında yer alan memorandumlara işaret ederek, şöyle devam etti:

"Net bir biçimde şunu görebilirsiniz, bu sızan belgelere baktığınızda bizim belgemiz çok rasyonel, çok mantıklı, yapılamayacak hiçbir talep yok veya normal bir barış sürecinde gereksinimin dışında bir şey yok. Bizim belgemiz böyle bir belge. Ancak Rusya'nın sunmuş olduğu belgeyle ilgili olarak ona bakmamız lazım, değerlendirmemiz lazım ve emin olun ki bu konudaki değerlendirmemizi paylaşacağız."

Sözcü Tykhyi, toplantının atmosferine ilişkin sorulan soruya şöyle yanıt verdi:

"Ukrayna heyeti olarak salona geldiğimizde, Rusya heyetiyle birlikte, her zaman her tür beyanata hazırlıklı bir biçimde geliyoruz. Emin olun ki hazırlıklıyız. Yıllardır Ruslarla bu konuda müzakereler sürdürüyoruz. Ne gibi beyanat yapabileceklerini de tahmin edebiliyoruz. Ama şunu söyleyebilirim, Ukrayna heyeti öncelikli olan konuları hep tartışmaya geri getirdi. Ateşkes, insani güven artırıcı önlemler, Ukraynalı çocukların geri iadesi ve liderler toplantısı. Çünkü gerçek noktalar bunlar."

"RUSYA ÜZERİNDEKİ BASKININ SÜRDÜRÜLMESİ GEREKTİĞİNİ DÜŞÜNÜYORUZ"

Gelecek toplantıların tekrar Türkiye'de mi yoksa başka bir Avrupa ülkesinde mi yapılacağı sorusuna yanıt veren Tykhyi, "Biz hiçbir zaman hiçbir platformla sorunu olan bir taraf olmadık. Ukrayna tarafı her zaman Türkiye'de, İsviçre'de başka nerede olursa olsun toplanabileceğimizden bahsetti. Platformla ilgili hiçbir zaman sorunumuz olmadı." dedi.

Tykhyi, Ukrayna'nın "Avrupa'da birlik ve güç beklediğine" işaret ederek, "Rusya üzerindeki baskının sürdürülmesi gerektiğini düşünüyoruz. Diplomatik süreç devam etse bile biz bunun birbiriyle çeliştiğini düşünmüyoruz. Baskının yardımcı olacağına inanıyoruz. Ekonomik baskıyla birlikte Ukrayna'ya askeri yardımında devam etmesi gerekiyor." diye konuştu.

Ukrayna ordusunun Rusya'ya yönelik büyük çaplı insansız hava araçları (İHA) operasyonunun görüşmelere etkisini değerlendiren Tykhyi, "Bu konuyla ilgili olarak bu gündeme geldi mi gelmedi mi ben duymadım. Ancak bağlamla ilgili olarak savaş devam ediyor ve tabii ki sadece şunun altında çizebilirim, Ukrayna'nın hedefleri meşru askeri hedefler." ifadelerini kullandı.

BELLİ KATEGORİDEKİ SAVAŞ ESİRLERİ TAKAS EDİLECEK

Tykhyi, bugünkü görüşmenin önemine ilişkin, elde edilen en büyük sonucun insani konularla ilgili olduğu ifadelerini kullanarak, "Heyetler, herkese karşı herkes üzerinde anlaştılar, belli kategorideki savaş esirleri. Bunlar çok ağır yaralı ve ağır hasta olan savaş esirleri. Aynı zamanda 18-25 yaş grubu genç askerler, bu kişilerin evlerinde olması gerekiyor, esaret altında değil. Yine ölen askerlerin iade edilmesi, ki sevdikleri onları alabilsinler. Bunlar bizim için son derece önemli. Ukrayna için insan hayatından daha önemli bir şey yok. Eğer bir toplantı bizim herhangi bir sayıda insanımızı geri kazanmamızı sağlıyorsa bu zaten değer, başarılı bir sonuçtur." diye konuştu.

Kategorileri görüştüklerini ve netleşmesinin ardından ekiplerin spesifik sayıyı belirleme konusunda çalıştıklarını kaydeden Tykhyi, bu kez sayı üzerinde değil, kategoriler üzerinde durduklarını; çok ağır hasta ve yaralı savaş esirlerin değişiminin sağlanacağını aktardı.

Tykhyi, iki ülkenin lider düzeyinde görüşme ihtimaline ve Rusya'nın bu konudaki yaklaşımına dair soruya yanıt vererek, "Devlet Başkanımız (Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy), Putin yarın toplanalım dese, hazır. Hiçbir sorunumuz yok bu konuyla ilgili olarak. Maalesef sorun o tarafta ve engelin ne olduğunu onlara sormanız lazım." ifadelerini kullandı.

RUSYA'YA ELEŞTİRİ

Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi Başkanı Danışmanı Oleksandr Bevz de İstanbul'daki her iki toplantının da "Rusya'nın koşulları değiştirmesine ve belgeleri önden teslim etmemesine rağmen" gerçekleştiğini dile getirerek, bir önceki toplantının liderler seviyesinde yapılacağını fakat Rusya'nın farklı düzeyde heyet gönderdiğini ve buna rağmen yapıldığını söyledi.

Ukrayna'nın yapıcı olmaya devam ettiğini belirten Bevz, ellerine Rusya tarafından belge gelmemesine rağmen Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'nin kendilerini İstanbul'a gönderdiğini paylaştı.

Bevz, ateşkesin gelecekte içeriğe yönelik yapılacak müzakerelerin bir temeli olduğunu vurgulayarak, "Ukrayna ve Rusya'nın pozisyonu burada farklılaşıyor. Çünkü Rusya, içerikle ilgili, mesela belli topraklar, güvenlik garantileri, müeyyideler gibi konularda bir ateşkes olmadan müzakere yapmamızı istiyor." dedi.

Diplomatik çabaların ateşkes eşliğinde gerçekleşeceğine işaret eden Bevz, "Çünkü ancak silahlar sustuğunda oturup konuşabiliriz. Çünkü her gün Ukraynalıları öldürmeye devam ettiklerinde, bu güvenlik garantilerini ya da topraklarımızı konuşamayız." ifadelerini kullandı.

Bevz, Alman, İtalyan ve İngiliz yetkililerle toplantıdan önce görüştüklerini anımsatarak, gündemi takip etmelerini istedikleri Avrupalılar ve Amerikalılarla temas edeceklerini aktardı.

Çocuklar ile gözaltına alınan ya da alıkonulan sivillerin herhangi bir müzakerenin öznesi olamayacağının altını çizen Bevz, Cenevre Sözleşmeleri'ne göre bu kişilerin mutlaka geri gönderilmesi gerektiğini kaydetti.

Bevz, Rusya'nın elindeki Ukraynalı çocuklarla ilgili gerekli bütün detay ve verilere sahip olduklarını dile getirerek, "Biz bu çocukların nerede olduğunu biliyoruz. Rusya'nın bu konudaki uluslararası yükümlülüğünü yerine getirmesi ve bu çocukları Ukrayna'ya geri vermesini, çocukların evlerine geri dönmelerini istiyoruz." dedi.