Kara kıtanın talihi Türkiye ile değişiyor

1517’de Osmanlı’nın Mısır’ı idaresine almasına uzanan 500 yıllık Türkiye Afrika ilişkileri, Afrika’nın coğrafi uzaklığı ve ABD, İngiltere, Fransa ile İtalya gibi sömürgeci devletlerin tutumları nedeniyle hiçbir zaman yeterli ticari ivmeyi yakalayamadı. 2002 yılında Sadece 10 Afrika ülkesinde Türkiye Büyükelçiliği vardı ve Afrika’ya ulaşmak için Paris’ten aktarmayla 20 saat harcamak gerekiyordu. Aynı yıl ticaret hacmi ise Afrika ile 3 milyar dolardı.

Dünya ekonomisindeki yeri yüzde 2 buçuk ve kişi başına düşen gelir ortalaması bin 200 dolarla dünyanın en alt sıralarında yer alan Afrika, Türkiye’nin 2002 yılındaki kalkınma hamlesinin de ilk hedeflerinden oldu. AK Parti Hükümeti Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’ın çalışmalarıyla 2005 yılında Türkiye’nin “Afrika Açılımı” politikasını ilan etti.

Büyükelçi sayısı 40’a çıktı

Türkiye önce, Afrika’daki devlet varlığını görünür kıldı. 10 olan büyükelçilik sayısını Angola, Benin, Botswana, Burkina Faso, Cezair, Cibuti, Çad, Ekvator Ginesi, Eritre, Etyopya, Fas, Fildişi Sahilleri, Gabon, Gine, Gambiya, Güney Afrika, Güney Sudan, Kamerun, Kenya, Komorlar Birilği, Kongo Cumhuriyeti, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Libya, Madagaskar, Mısır, Moritanya, Mozambik, Nambia, Nijer, Nijerya, Ruanda, Senegal, Somali, Sudan, Togo, Tunus, Uganda, Zambia, Zimbabve Cumhuriyeti ve bu yıl açılacak Ekvator Ginesi ile 40’a ulaştı.

THY Fransa’yı solladı

Büyükelçilikleri ve Dışişleri Temsilcilikleri’nin yanında THY de Afrika’yı Paris ya da Dubai üzerinden aktarmayla gidilen uzak bir kıtadan birkaç saatlik mesafedeki komşu coğrafya haline getirdi. Son olarak Mısır, Nijerya, Mali, Güney Sudan’da yeni uçuş noktaları açılması için imzalar atıldı. Afrika’da Abuja (Nijerya), Bamako (Mali), Conakry (Guinea), Juba (Güney Sudan) yeni noktalar belirlenmesiyle 28 ülkede 46 noktaya sefer düzenleyen havayolu olarak Afrika’da 34 noktaya uçan Air France’yi geride bıraktı. Aynı zamanda dünyanın en yoksul ülkelerinden Somali’nin başkenti Mogadişu’dan da doğrudan uçan tek havayolu şirketi oldu.  Türk iş örgütleriyle de anlaşmalar yapan THY, yeni uçuş noktalarına iş örgütlerinden 20 ile 40 kişilik grupları dahil etti. Böylece THY’nin tekerinin değdiği her Afrika ülkesinde Türk iş adamları da yer alarak Afrika ülkeleri ile ticaret hacmini 2002’de 3 milyar dolardan2014’te 25 milyar dolar çıkardı. 2015 hedefi olarak da 30 milyar dolar olarak belirledi.

Devletin zirvesi Afrika’da

Türkiye bunu yaparken Afrika’ya ziyaretleri de en üst düzeyde gerçekleştirdi. 11’inci Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, 2009 yılında Kenya ve Tanzanya’ya, 2010 yılında Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Kamerun ve Nijerya’ya ve 2011’de ise Gana ve Gabon’a resmi ziyaretlerde bulundu. Recep Tayyip Erdoğan 2011’de Mogadişu’yu ziyaret ederek ülkeye 1992 yılından bu yana Batılı bir ülke tarafından yapılan ilk üst düzey ziyareti gerçekleştirdi. Ocak 2013 tarihlerinde Gabon, Nijer ve Senegali ziyaret etti. Son ziyaret ise 21 Ocak’ta başlayıp 25 Ocak’a kadar süren Etiyopya, Cibuti ve Somali  ziyareti oldu.

Ebola ile mücadelede yardım

Aynı zamanda Türkiye, sosyal yardımların ilk adım olarak ebola hastalığı ile mücadele kapsamında Afrika ülkelerine 5 milyon dolar bağışladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan Etiyopya’ya giderken, ebola ile mücadele için toplanan yaklaşık 3 milyon dolarlık sağlık yardımları da hastalığın etkili olduğu Batı Afrika ülkelerinde dağıtılmaya başladı.

5 bin genç Türkiye’de okudu

Türkiye, Afrika’dan yaklaşık 3 bini burslu olmak üzere 5 bin üniversite öğrencisini eğitti, yüzlerce Afrikalı doktor adayı Türkiye’de eğitim aldı. Tarım konusunda Türk STK’lar Afrika’da eğitimler verdi. TİKA güvenlikten sağlığa, eğitimden gıdaya kadar bir çok alanda Afrika’da uzmanlar yetiştirmek için kurslar açtı.

TOKİ ev yaptı TİKA su kuyusu açtı

TİKA ve TOKİ de Afrika da pek çok çalışmaya imza attı. Tunus, Libya, Mısır, Sudan, Etiyopya, Somali, Senegal, Nijer, Kamerun, Kenya ve Nambia’da ofis açan TİKA; 3 okul inşa edip, 200 eğitim projesi tamamladı. 49  sağlık merkezi açıp yaklaşık 3 bin sağlık personelinin eğitimine destek veren TİKA, Batı Afrika’da Ebola ile mücadele etti. Mogadişu’da Türk hastanesi de açan TİKA; 12 ülkeye 34 tam donanımlı ambulans yardımında bulundu.13 ülkede su kıtlığını bitirmek için harekete geçen TİKA 531 su kuyusu açtı. Mogadişu Havaalanı’nı rehabilite ederek uçuşlara açan TİKA, Afrika’da tarımı başlattı. Darfur’daki tarım projesi BM’nin en iyileri arasına girdi. TOKİ ise Afrika’nın en büyük ülkelerinden biri olan Nijerya’nın istediği 23 bin ila 100 bin lira arasında değişen yatırım maliyetiyle konut isteği için çalışmaya başladı. Gine de TOKİ’nin Nijerya’ya 18 ayda yaptığı örnek hastane, okul, stadyum ve konut projelerinden talepte bulundu.

Cibuti’de şehit işçi Reşit Gürbüz anıtı

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın son Afrika ziyaretinde ziyaret ettiği Cibuti’de  gözyaşartıcı bir açılış töreni de yapıldı. 2014’te 2 intihar saldırganının yaptığı eylemde hayatını kaybeden Türk işçi Rüştü Gürbüz için dikilen anıt Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun katıldığı törenle açıldı. Açılışa çok sayıda Cibutili de katıldı.   

YARIN...2’İNCİ GÜN

Özel sektör afrika’da hangi yatırımları yaptı, nelerle karşılaştılar. TÜMSİAD Başkanı Dr. Hasan Sert, TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi., DEİK Başkanı Ömer Cihad Vardan anlatıyor...